بنیاد زینب کبری(س) در سال 1358 با شماره ثبت 2157 در تهران به ثبت رسید. ایده تشکیل بنیاد، به سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی برمی‌گردد. فاطمه برزگر (موسس بنیاد زینب)، در سال‌های پیش از انقلاب، به همراه گروهی از بانوان نیکوکار، به فعالیت‌هایی پیوست که درآمد آنها برای آموزش فرزندان مادران سرپرست خانواده صرف می‌شد. وی پس از گذشت یک‌سال و نیم و همزمان با پیروزی انقلاب، با درخواست اولین شهردار تهران پس از انقلاب (آقای توسلی)، مسئولیت واحدهای کودکان بي‌سرپرست سازمان تربیتی شهرداری تهران را پذیرفت. مشاهده آشفتگی موجود در این مراکز، نظیر عدم تقسیم‌بندی سنی کودکان تحت پوشش، مسائل بهداشتی، وجود مربیان غیرمتخصص و بعضا فاسد و... او را بر آن داشت تا با همکاری بانوان نیکوکار همراهش، ضمن انتخاب 30 نفر از دختر بچه‌های 6 تا 9 ساله، مرکزی را برای نگهداری اصولی از این کودکان تأسیس کند. بدین‌ترتیب و در مردادماه 1358 بنیاد زینب کبری(س) متولد شد.
کودکان بي‌سرپرست
بخش مددکاری فعالیت خود را همزمان با تأسیس بنیاد در سال 1358، در حوزه کودکان بي‌سرپرست یا بد سرپرست آغاز کرد. این فعالیت‌ها شامل تمام امور مربوط به کودک و خانواده او است که در قالب 3 فعالیت اصلی انجام می‌شوند.
* نگهداری از فرزندان ساکن به صورت شبه‌خانواده: بنیاد
زینب کبری(س) برای اولین‌بار در ایران، از الگوی شبه‌خانواده جهت نگهداری کودکان بي‌سرپرست استفاده کرد. شبه‌خانواده، کانونی است که در آن، تعداد محدودی کودک با یک مربی ثابت، ایام را در ارتباطی عاطفی و برخوردی منطقی با دنیای بیرون می‌گذرانند. آنها از بدو ورود به بنیاد، تا زمانی که به فرزندخواندگی بروند یا به استقلال کامل برسند، در شرایطی تاحد امکان نزدیک به شرایط خانواده نگهداری می‌شوند. به‌طور متوسط 50 کودک در بنیاد زینب کبری(س)، در شبه‌خانواده به سر می‌برند.
* احیا و بازسازی خانواده فرزندان: بسیاری از کودکان بي‌سرپرست دارای خانواده هستند و به دلایل مختلفی مانند نداشتن جای مناسب برای زندگی، تعداد زیاد فرزندان، نداشتن پدر یا بد سرپرست بودن و ... به مراکز نگهداری سپرده می‌شوند. بنیاد زینب کبری(س) در ابتدای امر تلاش می‌کند خانواده‌ها را بیابد و آنها را مورد مشاوره قرار دهد. در پی این اقدامات و با کمک مالی یا رفع مشکلات خانوادگی، تعداد زیادی از کودکان به آغوش خانواده یا خویشان خود بازگردانده شده‌اند.
* امور فرزندخواندگی: برای آنان که در آرزوی فرزند هستند، بنیاد زینب کبری(س) امکان فرزندخواندگی را از راه قانونی فراهم کرده است. تاکنون بیش از هزار کودک از این طریق، آرامش را به خانواده‌های مشتاق فرزند هدیه کرده‌اند.
حوزه فرهنگی و اجتماعی
بخش فرهنگی و اجتماعی بنیاد زینب کبری(س) فعالیت خود را از تابستان 1368 آغاز کرد و در زمینه‌های زیر فعالیت می‌کند. این بخش با هدف کمک به دانش‌آموزان و دانشجویان مستعد تحت سرپرستی مادر- که در باور ما، سرمایه‌های بزرگ این آب و خاک هستند- و به منظور شکوفایی استعدادها و اطمینان از راهیابی آنها به مقاطع تحصیلی عالی تأسیس شده است.
فعالیت‌های بخش فرهنگی، شامل تمام مسائل دانش‌آموز و دانشجوی تحت پوشش و خانواده او است که در قالب 3 فعالیت اصلی پیگیری می‌شود.
* آموزش، مشاوره از دانش‌آموزان و دانشجویان مستعدبي‌بضاعت: طبق چارچوب تعیین شده برای فعالیت بخش فرهنگی، دانش‌آموزان مستعد، ترجیحاا باید در مقطع راهنمایی یا اوایل دبیرستان تحت پوشش قرار گیرند، تا علاقه‌مندی و استعداد تحصیلی آنها مشخص شده باشد و فرصت کافی برای بهره‌مندی از آموزش‌ها و مشاوره‌های طراحی شده در بنیاد را داشته باشند، اما دانشجویان رشته‌های کاربردی و مولد هم تحت پوشش قرار خواهند گرفت. این حمایت‌ها شامل برنامه‌های کمک آموزشی، مشاوره‌های تحصیلی و روانشناسی، آموزش مهارت‌های زندگی، اعطای لوازم‌التحریر و پرداخت کمک هزینه تحصیلی است.
البته هنگام بازدید از وضع خانواده‌ها، گاه به مواردی برخورد می‌شود که اگرچه فرزندان آنها در چارچوب تعیین شده قرار نمی‌گیرند، ولی آن‌قدر نیازمند حمایت‌های مادی و معنوی هستند که نمی‌توان بر آنها چشم بست. همچنین به مادرانی که امکان فعالیت دارند، در حد امکان آموزش داده شده و برای خودکفایی مورد راهنمایی قرار می‌گیرند.
*کمک به تشکیل خانواده: یکی دیگر از فعالیت‌های بنیاد در این حوزه، اعطای جهیزیه و سیسمونی به دختران تحت پوشش بخش فرهنگی و خواهرانشان است. بنیاد با اعطای جهیزیه و سیسمونی، هنگام یا پس از اتمام تحصیل دختران تحت پوشش، سعی می‌کند که موانع ازدواج آنان را رفع کند.
* رفع مسائل ضروری یا فوری خانواده‌ها: از آنجا که دانش‌آموز یا دانشجوی تحت پوشش، بدون حل مسائل موجود در خانواده، امکان رشد در حد مطلوب را نخواهد داشت، بنیاد اقدامات مختلفی ازجمله تأسیس صندوق مسکن، صندوق تأمین هزینه‌های درمان خانواده، تأمین ماهیانه گوشت مصرفی خانواده، تأمین فصلی ارزاق خوراکی خانواده، اعطای وام تعمیرات منزل، وام خرید لوازم ضروری منزل و... را اجرایی کرده است.
مادران سرپرست خانواده
مجتمع بومهن بنیاد زینب کبری(س)، در سال 1380 تأسیس شد و در
2 قسمت «آموزش و کارآفرینی» و «امور حمایتی» آغاز به کار کرد.
* آموزش و کارآفرینی مادران سرپرست خانواده: بنیاد با تأسیس مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای در بومهن، در رشته‌های فرش‌بافی، گلیم‌بافی، کامپیوتر و خیاطی، اقدام به آموزش مادران سرپرست خانواده برای رساندن آنها به خودکفایی مالی می‌کند.
* حمایت مالی از مادران سرپرست خانواده: در امور حمایتی نیز، با فعالیت‌هایی همچون افتتاح حساب سپرده اندوخته برای کودکان، پرداخت کمک هزینه زندگی، اعطای ارزاق و گوشت مصرفی به صورت دوره‌ای و اعطای وام کمک هزینه زندگی، سعی در کاهش آسیب‌های (اجتماعی - روانی - جسمی) دامنگیر این قشر دارد.
کودکان مبتلا به نقص ایمنی اولیه
در سال 1390 پس از برقراری ارتباط از سوی تعدادی از پزشکان متدین و متخصص در حوزه ایمونولوژی (گروه یاری)، با بنیاد زینب کبری(س)، تفاهمنامه‌ای برای انجام حمایت‌های مادی و معنوی از کودکان مبتلا به بیماری نقص ایمنی اولیه که تحت پوشش این پزشکان قرار داشتند، منعقد شد. بنابراین تفاهمنامه، بنیاد زینب نسبت به فراخوان و قبول کمک‌های مردمی برای این کودکان و ارجاع کودکان بیمار به این گروه اقدام می‌کند.