[حانیه جهانیان] اگر هنگام تماشای فیلم‌ها به راحتی گریه می‌کنید، موقعیت‌های روزمره را تهدیدآمیز می‌بینید یا از طرد شدن در جمع‌ها واهمه دارید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای مرگ زودرس باشید.آیا تا به حال متوجه شده‌اید که در هنگام تماشای فیلم‌های احساسی سریعاً به گریه می‌افتید، موقعیت‌های عادی روزمره را تهدیدآمیز می‌بینید یا از طرد شدن و نادیده گرفته شدن در جمع‌ها نگرانید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، ممکن است به ویژگی شخصیتی «نوروتیسم» یا روان‌رنجوری نزدیک باشید.  بیماری روان رنجوری (یا اختلالات روانی) به نوعی از اختلالات روانی اطلاق می‌شود که ممکن است شامل علائم و نشانه‌های مختلفی باشد. این اختلالات می‌توانند تأثیرات زیادی بر روی زندگی روزمره فرد داشته باشند. در تازه‌ترین پژوهش‌ها محققان دریافتند ابتلا به روان رنجوری باعث کاهش طول عمر و تمایل به افسردگی می‌شود. در این گزارش به علل، آسیب‌ها، تشخیص و درمان این بیماری پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

  متن: روان رنجوری، دردی که نمی‌دانی!
روان رنجوری یا نوروتیسیزم (نارکوتیک) که به انگلیسی Neuroticism گفته می شود. به معنای سرشت مضطرب هم آمده است، این نوع اختلال یکی از صفات شخصیتی بنیادین است که با اضطراب، ترس، بدخلقی، نگرانی، حسادت، یأس، غیرت و احساس تنهایی نمایان می‌شود. واکنش این افراد به عوامل استرس‌زا ضعیف بوده و احتمال اینکه اوضاع معمولی را تهدیدآمیز و ناکامی‌های کوچک را به یأس شدید تبدیل کنند، زیاد است. روان رنجوری یا روان آزرده گرایی یک تمایل طولانی‌مدت به یک حالت عاطفی منفی یا اضطراب است. این اختلال یک بیماری نیست بلکه یک ویژگی شخصیتی است. افراد مبتلا به این بیماری تمایل بیشتری به افسردگی دارند و بیشتر از دیگران افراد احساس گناه، حسادت، عصبانیت و اضطراب می‌کنند.

روان‌رنجوری را با روان‌پریشی اشتباه نگیرید!
موضوع روان رنجوری با روان پریشی با هم متفاوت هستند،خصوصیات و رفتارهای در فرد روان پریش است که با این شدت و قدرت در فرد روان رنجور یا وجود ندارد یا کمرنگ است. فرد روان پریش آنچه را که می‌بیند و تجربه می‌کند به شکل متفاوتی نسبت به اطرافیان خود درک یا تفسیر می‌کند. افراد مبتلا به روان‌پریشی عملکرد افراد در زمینه اجتماعی را مختل می‌کند. علائم افراد مبتلا روان‌پریشی شامل توهم و هذیان است. روان‌پریشی می‌تواند نشانه‌ای از اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی شدید یا تومور مغزی باشد. همچنین ممکن است در اثر سوء استفاده الکل و مواد مخدر ایجاد شود. در دهه های اخیر روانشناسان تمایز بین روان رنجوری و روان‌پریشی را زیر سؤال برده‌اند و معتقدند روان پریشی از روان رنجوری ناشی شده است.

رنج روان‌رنجوری؛ چرا و چگونه؟
برای شناخت خصوصیات روان رنجور و دلائل روانشناختی روان رنجوری نیاز است علل روان رنجوری را بهتر بشناسیم .

دوران کودکی ناایمن
کودکان نیاز دارند در محیطی امن رشد ونمو پیدا کنند و قرار گرفتن در معرض برخی رویدادها در کودکی، که فراتر از فهم و تحمل آنها ست ممکن است باعث آسیب‌های روحی روانی متعددی در آنها شود. هنگامی که کودک در شرایط غیر‌قابل پیش‌بینی و ناامن قرار می گیرد،آسیب‌ها و تاثیرات زیادی در تمام زندگی او به وجود می‌آید؛ به طور طبیعی خود را در حالت اضطراب مداوم می بیند و دائماً به دنبال شناسایی تهدید‌هاست. روان رنجوری هم ممکن است نتیجه یکی از همین آسیب‌ها باشد.

ژنتیک
محققان معتقدند طبق پژوهش‌های علمی ، روان رنجوری می تواند ناشی از دلایل ژنتیکی باشد. این مساله همانند دیگر ویژگی‌ها مانند قد می‌توانند از والدین و اجداد مضطرب به ارث برسد. ژن و وراثت اثرات زیادی بر جسم و روان انسان دارند.

چگونه تشخیص دهیم به روان‌رنجوری مبتلا شده‌ایم؟
شخصیت روان رنجور، یک ویژگی شخصیتی است نه یک اختلال روانی قابل تشخیص. روان رنجوری یک شخصیت نارکوتیک در برابر استرس دارای ضعف است و شرایط روزمره را بسیار بدتر از واقعیت می‌بینید. سپس به خاطر بد بینی و منفی گرایی خود را مورد سرزنش قرار می دهد. پس یک فرد روان رنجور می تواند دائماً احساسات زیر را داشته باشد:
  به احساسات منفی گرایش داشتن   شکاک بودن به خود   اضطراب و تحریک پذیری   نداشتن ثبات عاطفی یا بسیار ضعیف   افسردگی   نداشتن توان کنترل استرس و ناراحتی   خجالتی بودن و حس خود آگاهی کم   تغییرات خلق‌وخو   نداشتن تلاش برای بازگشت  به  روال عادی پس از سختی‌ها   نگرانی حاد در مورد مسائل مختلف زندگی  میل به تفسیر موقعیت‌های خنثی و نامربوط به عنوان موقعیت خطرناک و تهدیدکننده   میل به بزرگ نمایی مشکلات   عدم کنترل احساسات و خواسته ها
   حسادت و نفرت    احساس ناامیدی یا عصبانیت در مورد وقایع روزمره    احساس ترس یا احساس گناه در مورد مسائل جزئی.

روان‌رنجوری از ابتلا تا درمان
برای درمان‌ روان رنجوری راه ها و راهکارهای متفاوتی وجود دارد. درمان‌های این اختلال هم مانند تمامی اختلال‌ها باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. برخی از این درمان‌ها عبارتند از:

درمان دارویی
برای رفع این بیماری پزشک می‌تواند داروهای مناسب را برای کمک به کاهش علائم مرتبط با اختلالاتی مانند اضطراب، افسردگی و … تجویز کند. داروهای ضد اضطراب و داروهای افسردگی، از جمله مهم‌ترین داروهای تجویز شده برای این بیماری هستند.

 روان‌درمانی
شیوه های مختلف روان‌درمانی می‌تواند در درمان روان رنجوری موثر باشد، به طور مثال،  شیوه درمان شناختی - رفتاری، می‌تواند به رفع الگوهای فکری منفی فرد مبتلا و در شناسایی رفتارهای عصبی خود و درمان آن‌ها کمک کند.

مراجعه به روانشناس
درمان مشکلاتی نظیر روان رنجوری، یک موضوع تخصصی و علمی است و باید ریشه‌ و عوامل آن شناسایی شود. مراجعه به روانشناس یکی از بهترین شیوه برای شناسایی افکار و نحوه برخورد درست با احساسات ناخوشایندی همچون روان رنجوری است.

 تحرک و ورزش
فعالیت و تحرک بدنی‌ که منجر به افزایش ضربان قلب می‌شود، به آرامش ذهن و کاهش روان رنجوری کمک می‌کند. پیاده روی یا ورزش مورد علاقه‌تان را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش و تمرکز نیز به افزایش ذهن‌آگاهی و کاهش روان رنجوری کمک می‌کند.

 تغذیه سالم
داشتن تغذیه سالم به سلامت جسم کمک می‌کند و بر سلامت سیستم عصبی نیز تأثیر بالایی می گذارد. نوشیدن آب کافی نیز سموم را از بدن خارج می‌کند و احتمال ابتلا به روان رنجوری را کاهش می‌دهد.

 چرخه معیوب استفاده ناسالم از شبکه‌های اجتماعی
استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند چرخه‌ای منفی و ماندگار ایجاد کند:
1.در زمان تنهایی و احساس افسردگی و استرس به عنوان راهی برای رفع خستگی و ارتباط با دیگران از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنیم.
2.استفاده بدون مرز از رسانه‌های اجتماعی باعث افزایش ترس از دست دادن، احساس عدم کفایت، نارضایتی و انزوا می‌شود.
3.این نوع استفاده، بر احساسات تأثیر منفی گذاشته و علائم افسردگی، اضطراب و استرس را تشدید می‌کند.
4.این علائم خود باعث می‌شوند حتی بیشتر از قبل از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنیم.