[ ملیحه محمودخواه ] ایران با تاریخ کهن، فرهنگ غنی، طبیعت متنوع و جاذبه‌های گردشگری بی‌شمار، ظرفیت بالایی در صنعت گردشگری دارد. با وجود آثار ثبت‌شده جهانی مانند تخت جمشید و میدان نقش جهان و جاذبه‌های طبیعی از کویر لوت تا جنگل‌های شمال، این کشور می‌تواند مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی باشد به طوری که به گفته وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ایران جزو سه کشور جذاب دنیا در حوزه گردشگری به شمار می رود. اما ضعف زیرساخت‌ها مانع تحقق این ظرفیت‌ها شده است. شبکه حمل‌ونقل عمومی شامل جاده‌ها، راه‌آهن و فرودگاه‌ها ناکافی و گاه غیراستاندارد و نیز کمبود هتل‌های مدرن و امکانات اقامتی مناسب به‌ویژه در مناطق کمتر شناخته‌شده، پذیرایی از گردشگران را دشوار کرده است. علاوه بر این، مدیریت ناکارآمد، نبود برنامه‌ریزی استراتژیک، و عدم تبلیغات مناسب در سطح بین‌المللی نیز از دیگر موانع توسعه گردشگری در ایران به‌شمار می‌رود. همچنین مسائل مرتبط با قوانین و مقررات، از جمله مشکلات صدور ویزا و خدمات مالی بین‌المللی، تجربه گردشگران خارجی را محدود می‌کند. توجه به این چالش‌ها و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها می‌تواند گردشگری ایران را به سطح مطلوبی برساند.
سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ایران را یکی از سه کشور جذاب جهان از نظر گردشگری معرفی کرده است. وی با تأکید بر ظرفیت‌های بی‌نظیر تاریخی و تمدنی ایران به این موضوع اشاره می کند که تاکنون یک میلیون اثر تاریخی در این سرزمین شناسایی شده است وبا عبور از بحران‌های کنونی، در آینده نزدیک شاهد موج ورود گردشگران به ایران خواهیم بود و لازم است زیرساخت‌های لازم مانند هتل‌ها، بوم‌گردی‌ها و شبکه‌های حمل‌ونقل به‌سرعت توسعه یابند. او همچنین به نقش کلیدی صنایع دستی در توسعه گردشگری اشاره کرد . به گفته وی، امنیت شغلی هنرمندان، بازاریابی و صادرات، سه رکن اساسی برای رونق این حوزه هستند.
توجه به زیرساخت ها برای توسعه گردشگری
فرخ میرشاهزاده ، کارشناس حوزه گردشگری، به شهروند می گوید: ایران با وجود ظرفیت‌های عظیم تاریخی، طبیعی و فرهنگی، همچنان در حوزه زیرساخت‌های گردشگری با مشکلات جدی مواجه است. شبکه حمل‌ونقل، هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و حتی امکانات اولیه در بسیاری از مناطق کشور کافی نیست و این موضوع باعث می‌شود ایران نتواند سهم شایسته‌ای در گردشگری جهانی داشته باشد.
او با تاکید بر اینکه ایران دارای بیش از یک میلیون اثر تاریخی شناسایی‌شده، تنوع آب‌وهوایی و جاذبه‌های طبیعی بی‌مانند است توضیح می دهد که با این حال، نبود تبلیغات بین‌المللی، مشکلات صدور ویزا، و ضعف در ارائه خدمات استاندارد مانع از بهره‌برداری کامل از این ظرفیت‌ها شده و خاطرنشان می کند: موانع اصلی شامل کمبود سرمایه‌گذاری، ضعف در مدیریت برنامه‌ریزی، نبود قوانین حمایتی کافی برای سرمایه‌گذاران و مشکلات مربوط به ثبات اقتصادی و سیاسی است. همچنین، کمبود آموزش‌های تخصصی در حوزه گردشگری برای نیروی انسانی شاغل نیز چالش بزرگی محسوب می‌شود. میرشاهزاده معتقد است نگاه سنتی به گردشگری باعث شده است مناطق کمتر شناخته‌شده نادیده گرفته شوند. این مناطق معمولاً از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی محروم‌اند و دولت نیز به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای نمی‌تواند به همه مناطق رسیدگی کند.
این کارشناس حوزه گردشگری با تاکید بر اینکه بر اساس مطالعات بین‌المللی گردشگری، ایران در جذابیت رتبه هفتم را دارد و در مطالعات خودمان رتبه سوم را داریم به این موضوع اشاره می کند که توسعه شبکه ریلی، بهبود کیفیت جاده‌ها و افزایش پروازهای داخلی از ضروریات این حوزه است. همچنین ایجاد اقامتگاه‌های کوچک و بوم‌گردی با حمایت دولت و ارائه تسهیلات به سرمایه‌گذاران می‌تواند نقش مهمی در این زمینه داشته باشد. او بر این باور است که دولت باید نقش تسهیل‌گر داشته باشد و بسترهای لازم برای جذب سرمایه‌گذاران خصوصی را فراهم کند .
میرشاهزاده در پاسخ به سوال خبرنگار شهروند مبنی بر اینکه چه پیشنهادی برای توسعه پایدار گردشگری دارید می گوید:تمرکز بر گردشگری مسئولانه، استفاده از ظرفیت جوامع محلی، حفظ محیط‌زیست و معرفی ایران به‌عنوان مقصدی امن و جذاب می‌تواند به توسعه پایدار گردشگری کمک کند. آموزش نیروی انسانی و ارتقای خدمات نیز باید در اولویت قرار گیرد.
ایران می تواند یک برند جهانی گردشگری باشد
محمدرضا فریدونی» کارشناس اقتصادی، نیز معتقد است که ایران با تنوع فرهنگی و تاریخی‌اش می‌تواند به‌عنوان یک برند جهانی گردشگری مطرح شود. او می‌گوید: با توجه به جایگاه ایران در تاریخ و فرهنگ جهانی، اگر ایران بتواند ظرفیت‌های گردشگری خود را به درستی شناسایی و تبلیغ کند، می‌تواند جزو سه کشور اول از نظر جذب گردشگر در جهان قرار گیرد. چالش‌های زیرساختی مانند عدم توسعه کافی در بخش هتل‌داری و حمل‌ونقل، هنوز بر جذب گردشگران خارجی اثرگذار است. بسیاری از گردشگران از نبود خدمات باکیفیت، به‌ویژه در مناطق کمتر شناخته‌شده، گلایه دارند. به اعتقاد این کارشناس حوزه اقتصادی، برای اینکه ایران بتواند گردشگران را به خود جذب کند، باید در ابتدا روی زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند. حمل‌ونقل مناسب، اقامتگاه‌ها و خدمات درمانی باید به‌طور قابل‌توجهی ارتقا یابند. تامین زیرساخت‌های گردشگری بسیار حیاتی است؛ هر چند که وزیر میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرده جهشی را برای هتل‌سازی آغاز کرده‌ایم و باید سالی ۱۰۰ هتل افتتاح کنیم.
گردشگری؛ رکن اصلی اقتصاد در کشورها
بهاره بستام رخ، کارشناس گردشگری و حوزه میراث فرهنگی، نیز به شهروند
می گوید: در بسیاری از کشورها، گردشگری به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصادی عمل می‌کند و ایران با توجه به منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی فراوان، می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری دنیا تبدیل شود. تنها با سرمایه‌گذاری در این بخش و توسعه زیرساخت‌ها می‌توانیم درآمدهای قابل‌توجهی از این صنعت به‌دست آوریم.
او معتقد است اگرچه ایران به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب شناخته می‌شود، اما نگرانی‌های امنیتی برای برخی گردشگران هنوز وجود دارد. باید با اتخاذ تدابیر امنیتی مؤثر و اطلاع‌رسانی درست، این نگرانی‌ها را کاهش دهیم.
این استاد دانشگاه معتقد است برای توسعه این صنعت، لازم است یک استراتژی جامع تدوین شود که در آن تمامی بخش‌ها، از سیاست‌گذاران تا بخش خصوصی، نقش داشته باشند. این امر نیازمند هماهنگی و همکاری بین بخش‌های مختلف است تا بتوان به یک استراتژی کلان رسید که منجر به توسعه پایدار این صنعت شود.
توجه به بازاریابی در حوزه گردشگری
«وحید عابدی»، استاد دانشگاه و متخصص در حوزه بازاریابی گردشگری، بر اهمیت برندینگ و بازاریابی دیجیتال تأکید می‌کند. او به شهروند می‌گوید: برای جذب گردشگر، ایران باید به یک برند گردشگری قابل‌شناسایی در سطح بین‌المللی تبدیل شود. در دنیای امروز، برندینگ و بازاریابی دیجیتال نقش محوری دارند. استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی‌های نوین، مانند تبلیغات هدفمند و تولید محتوای تصویری جذاب، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر جذب گردشگران خارجی مؤثر باشد. او همچنین اضافه می‌کند که ایجاد یک هویت واحد گردشگری برای ایران در فضای آنلاین و استفاده از نظرات و تجربیات گردشگران در رسانه‌ها و سایت‌های تخصصی می‌تواند به معرفی این کشور به‌عنوان یک مقصد گردشگری معتبر کمک کند.
او معتقد است ما به نیروی انسانی متخصص در زمینه گردشگری نیاز داریم که توانایی ارائه خدمات باکیفیت و استاندارد را داشته باشند. آموزش راهنمایان گردشگری، کارکنان هتل‌ها، راه‌آهن و فرودگاه‌ها، و همچنین کارکنان شرکت‌های حمل‌ونقل، برای ایجاد یک تجربه مثبت برای گردشگران حیاتی است. به‌گفته او، تأسیس مدارس و دانشگاه‌های تخصصی در زمینه گردشگری، به‌ویژه با تمرکز بر فرهنگ و تاریخ ایران، می‌تواند مهارت‌های حرفه‌ای افراد را ارتقاء دهد و صنعت گردشگری را به سمت استانداردهای جهانی هدایت کند.عابدی می گوید:یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های گردشگران خارجی احساس امنیت در کشور مقصد است. ایران باید با تقویت تدابیر امنیتی، ایجاد محیطی امن و قابل اعتماد برای گردشگران خارجی، و اطلاع‌رسانی درست درباره امنیت کشور، اعتماد گردشگران را جلب کند. به گفته او، همکاری‌های بین‌المللی در این زمینه می‌تواند به کشورهایی که گردشگران آن‌ها تمایل دارند به ایران سفر کنند، این اطمینان را بدهد که ایران مقصدی امن برای گردشگری است. او در ادامه خاطرنشان می کند:موفقیت در صنعت گردشگری ایران به تلاش هماهنگ تمامی بخش‌ها و بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های موجود بستگی دارد. سیاست‌گذاری‌های کلان، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تبلیغات و برندینگ، آموزش نیروی انسانی و توجه به امنیت و رضایت گردشگران، همه جزو ارکان ضروری برای تبدیل ایران به یکی از سه مقصد جذاب گردشگری در جهان هستند. همکاری‌های دولتی و خصوصی در این زمینه می‌تواند نتیجه‌بخش باشد و ایران را به مقصدی جذاب و پایدار برای گردشگران تبدیل کند. با توجه به این تحولات، صنعت گردشگری ایران می‌تواند نقش محوری در رشد اقتصادی کشور ایفا کرده و با جذب گردشگران از نقاط مختلف جهان، به‌ویژه در دوره‌های پساکرونا، در مسیر توسعه پایدار گام بردارد.
اهمیت سرمایه گذاری در حوزه گردشگری
نادر رستمی، اقتصاددان و کارشناس سیاست‌های توسعه، درباره سرمایه گذاری در صنعت گردشگری به شهروند می‌گوید: «سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری نیازمند منابع مالی قابل‌توجه است. ایران در شرایط کنونی باید از توانمندی‌های داخلی خود بهره‌برداری کند و علاوه بر جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، از ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کند. توسعه پروژه‌های بزرگ گردشگری همچون هتل‌ها، مراکز تفریحی و نمایشگاه‌ها، نیازمند منابع قابل‌توجهی است که می‌تواند از طریق مشارکت‌های عمومی و خصوصی تأمین شود. او می افزاید: با توجه به موقعیت استراتژیک ایران و ظرفیت‌های بی‌نظیر آن در زمینه‌های مختلف گردشگری، دولت می‌تواند با سیاست‌های مالیاتی مناسب و ارائه مشوق‌های اقتصادی، زمینه جذب سرمایه‌گذاران خارجی را فراهم کند. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند در ایجاد زیرساخت‌ها، بهبود کیفیت خدمات و تولید محتوا برای معرفی ایران به جهان کمک کند. رستمی تاکید می کند:با برگزاری نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و رویدادهای بین‌المللی در ایران، می‌توان به جذب گردشگران تجاری و متخصصان در صنایع مختلف کمک کرد. او بر این باور است که ایران می‌تواند با برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در حوزه‌هایی مانند فناوری، نفت و گاز، گردشگری، صنایع دستی و بهداشت و درمان، بازاری جدید برای جذب گردشگران تجاری و حرفه‌ای ایجاد کند. این رویدادها نه تنها به جذب بازدیدکنندگان کمک می‌کند، بلکه به تقویت اقتصاد کشور از طریق تعاملات تجاری و علمی نیز منجر خواهد شد.در کنار این، استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند به رونق صنعت گردشگری کمک کند. توسعه نرم‌افزارها و پلتفرم‌های دیجیتال می‌تواند به بهبود تجربه گردشگران و تسهیل دسترسی به اطلاعات کمک کند. به‌ویژه در دوران کنونی، گردشگران بیشتر از هر زمان دیگری به‌دنبال اطلاعات دقیق و سریع از طریق گوشی‌های هوشمند و اینترنت هستند. ایران با سرمایه‌گذاری در این زمینه، می‌تواند تجربه گردشگری راحت‌تر و جذاب‌تری برای بازدیدکنندگان خود ایجاد کند.