احمدرضا دالوند گرافیست
یک) ارسطو شرق را گشود، اما نه با شمشیر آنچنان که اسکندر کرده بود، بلکه با قلم. علم از مغرب رانده شده بود و در مشرق پیروزمندانه سیاحت میکرد. از آثار دانشمندان یونانی، طومار به طومار و کلمه به کلمه نسخه برداری میشد. کتاب بطلمیوس دانشمند یونانی به نام «المجسطی» از طریق سوریه، ایران و خوارزم (سرزمینی کهن و بزرگ در ازبکستان و ترکمنستان است که در دلتای رود آموی و در کنار دریاچه خوارزم قرار گرفته است) به هند رسید.
دو) در رساله «ابن الحسن» دانشمند مصری، مطالبی از هندسه یونان و جبر هندوستان آمده بود. ریاضی دانان عرب با ارشمیدس یونانی و «آریابهاتا»ی هندی آشنا بودند.
سه ) جریانی معکوس از مشرق به مغرب حرکت میکرد: اعداد و ارقام هندی توسط اعراب به اروپا راه یافتند. این اعداد و ارقام در بین راه تغییر نام دادند و هنگامی که به اروپا رسیدند، «اعداد عربی» یا همان اعداد 1، 2، 3، 4، ... نامیده شدند. یک راهب، نخستین کسی بود که این اعداد را در اروپا به کار برد و با یک چرتکه هندی حساب کرد.
چهار) قطب نما و کاغذ ساخت چین را عربها به اروپا آوردند. از آن به بعد، کشتیهای ایتالیایی، راه خود را به کمک قطب نما پیدا میکردند. ایتالیاییها برای نخستینبار در اروپا از کاغذ به جای پوست استفاده میکردند. آنها کاغذ را از سوریه میآوردند.
جویبارهای گوناگون اندیشه بشر، تدریجاً به اقیانوس علم جهان مبدل شد. فکر بشر، چه موانعی را که از پیش پای خود کنار نزد! موانعی مثل: زبان، آداب و رسوم، شیوههای مختلف نگاه به جهان، و از همه موانع مهمتر، مانع مصنوعی ناشی از تعصب بود. ولی، هنگامی که «اندیشه» مدافعانی شجاع و نیکو خصال داشته باشد، تمام موانع را برطرف میکند.