اسدالله علم، وزیر دربار و از نزدیکترین چهرهها به محمدرضا شاه، تنها رجل سیاسی دوران پهلوی دوم است که خاطرات خود از ١٠ سال همنشینی نزدیک با شخص شاه و خاندان پهلوی را مکتوب کرده است. این تقریرات در ٧ جلد تحت عنوان «یادداشتهای علم» به چاپ رسیدهاند و ما در این ستون به تناوب این یادداشتها را مرور میکنیم.
گِله از آمریکا، یار بیوفا!
امروز شاهنشاه فرمودند: «سفیر آمریکا را بخواه و بگو ما ۳۵ هواپیمای اف-۵ به شما دادیم که به ویتنام فرستادید، درعوض شما ۱۶ فانتوم اف-۴ به ما قرض دادید که اجاره کردهایم و ۶۴ فانتوم هم که خودمان داریم. اما درست معادل ۱۶ فانتوم که اجاره کردهایم ۱۶ فانتوم ما به علت نداشتن وسایل یدکی زمینگیر هست. با این کمکی که شوروی به عراق میکند وضع ما چه میشود؟»52.1.27
شاه و مغزشویی دانشجوها!
اعلیحضرت ضمن صحبتهای امروز فرمودند: «جای تعجب است که دیروز در یک جلسه هزار نفری دانشجویان تهران یک عده ششصد نفری برخاسته و برای شهدای همین خرابکاران ادای احترام کردهاند.» از این حیث خاطر شاهنشاه مکدر بود. حق هم با ایشان است. واقعاً دیگر برای این مردم چه بکند؟ آخر مگر نه تحصیلات از ابتدایی تا دانشگاه مجانی شده است؟ و آخر مگر نه این خرابکاران که دیروز در قزوین کشته و گرفتار شدند چند نفر افسر را کشتند؟ عرض کردم گاهی کار شست و شوی مغزی به این جاها میکشد. فرمودند: «ممکن است، آخر چرا خودمان نمیتوانیم این کار را بکنیم؟» این دیگر جوابی نداشت و ندارد الا این که باید عرض میکردم دستگاههای ما عاجزند.54.1.28
روستاهای بدون آب و برق
عرض دیگر این بود که در جلسه خانههای فرهنگ روستایی معلوم شد که روستاهای ایران فقط ۴درصد برق و یک درصد آب آشامیدنی مطمئن دارند و این به کلی مغایر نظرات شاهنشاه است. ما 2 هزار خانه فرهنگ روستایی داریم و فقط در ۱۳۶ خانه برق هست. فرمودند: «میدانم.» عرض کردم پس چرا اقدامی نمیفرمایید؟ فرمودند: «آخر باید شبکه برق به تمام ایران برسد.» عرض کردم در بعضی جاها هم که رسیده برای انشعاب هر روستا، وزارت آب و برق 30 هزار تومان حق انشعاب مطالبه میکند. این کار مضحک است، آن هم با این همه پول و مقدورات. به علاوه ۳ ریال برای هر کیلووات مطالبه میکنند. فرمودند: «کار آسانی است و انجام میشود، نگرانی ندارد.» دیگر عرضی نکردم.53.1.31
8 درصد اختلاف آمار تورم
راجع به حقوق والاحضرت عصمت همسر اعلیحضرت رضاشاه کبیر، عرض کردم که کم است. فرمودند با آن که این خانم بعد از رفتن پدرم بر من ادعای ارث کرد، اضافه کنید، بهخصوص که قیمت زندگی از پارسال تا حالا ۱۲درصد گرانتر شده. من فضولتاً عرض کردم خلاف عرض شده، ۲۰درصد هم بیشتر است. فرمودند: «چنین چیزی نیست، من بهتر خبر دارم.»53.2.1