[گروه بین‌الملل] حوالی ساعت 6 چهارشنبه به وقت واشنگتن بود که رسانه‌های رسمی مطرح آمریکا و جهان از پیروزی قطعی دونالد ترامپ با عبور از حد نصاب 270رأی الکترال خبر دادند. خبری که تا روز پایانی تبلیغاتی قطعیتی درباره آن وجود نداشت و همچون انتخابات 2016میان هیلاری کلینتون و ترامپ، عمده نظرسنجی‌های مؤسسات معروف از پیشتازی هریس یا حداکثر نزدیک بودن رقابت خبر می‌دادند. روزهای اخیر و در میانه ترس و دلهره شهروندان آمریکا از احتمال بروز وقایع 2020 به شکلی بدتر، درصورت شکست ترامپ، از اتحادیه اروپا تا سران رژیم صهیونیستی و اوکراین پیگیر اخبار انتخابات آمریکا بودند. اکنون ترامپ در حالی به کاخ سفید بازگشته است که مسائل پیچیده جهانی و ایضا شکاف‌های داخلی آمریکا، بزرگ‌ترین چالش‌های او هستند. با اعلام نتایج نهایی، بسیاری از سران کشورها به ترامپ تبریک گفتند. در این میان زلنسکی از همکاری با هر دو حزب آمریکا و تأکید بر ارسال پیام تبریک شخصی به ترامپ سخن گفت و مدودوف معاون شورای امنیت روسیه نیز در سخنانی کنایی عنوان کرد: هریس هم رفت اما عملیات ویژه روسیه در اوکراین ادامه خواهد داشت. در ادامه نگاهی به روند انتخابات آمریکا، پیروزی ترامپ و چالش‌های پیش روی این کشور در چهار سال آتی خواهیم داشت:
آغاز ماراتن انتخاباتی آمریکا
در حوالی ساعت 7 تا 9 صبح پنجم نوامبر به وقت واشنگتن و به سبب اختلاف ساعت ایالت‌ها انتخابات حساس آمریکا آغاز شد. کامالا هریس 60ساله و دونالد ترامپ 78ساله مبارزات انتخاباتی خود را پیش از آغاز رأی‌گیری در روز سه‌شنبه، به‌ترتیب با بازدید از پنسیلوانیا و میشیگان، دو ایالت از هفت ایالت «چرخشی» با 19 و 15 رأی الکترال به پایان رساندند. به‌نظر می‌رسید کلید کاخ سفید در دست این هفت ایالت شامل آریزونا، جورجیا، میشیگان، نوادا، کارولینای شمالی، پنسیلوانیا و ویسکانسین با مجموع 93 رأی الکترال است. نظرسنجی‌ها فاصله نامزدها را در این ایالت‌ها کم نشان می‌داد. صبح سه‌شنبه با آغاز رأی‌گیری در «ورمونت» در سواحل شرقی آمریکا، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا رسما آغاز شد، هرچند نخستین رأی طبق سنت، در روستای «دیکسویل ناچ» در ایالت نیوهمپشر در آغاز نیمه‌شب سه‌شنبه به صندوق انداخته شد.
اطمینان ترامپ از پیروزی و هشدار تقلب
دونالد ترامپ و همسرش ملانیا رأی خود را در مرکز تفریحی ماندل در پالم بیچ فلوریدا به صندوق انداختند. او به خبرنگاران گفت: «بسیار مطمئن هستم و به‌نظر می‌رسد که جمهوریخواهان با قدرت ظاهر شده‌اند.» دونالد ترامپ در شبکه اجتماعی خود - تروث هم نوشت «نیروهای پلیس و مأموران قانون» به سمت پنسیلوانیا رهسپار شده‌اند برای رسیدگی به «تقلب گسترده» در آنجا. او هیچ جزئیات و شواهدی درباره ادعای خود ارائه نکرد.
نتایج ایالت‌های چرخشی؛ ضربه کاری به هریس
با احراز پیروزی دونالد ترامپ در نخستین ایالت‌های چرخشی، ازجمله کارولینای شمالی، جورجیا، پنسیلوانیا و ویسکانسین فضا برای دمکرات‌ها عوض شد. ترامپ درحالی‌که هنوز بنا به نتایج رسمی به حد نصاب آرای لازم در مجمع گزینندگان نرسیده بود، اعلام پیروزی کرد. هر چند در روزهای اخیر نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که هریس در ایالت چرخشی کلیدی پنسیلوانیا پیشتاز است و اندکی نیز در ویسکانسین و میشیگان از ترامپ پیشی گرفته، در همین حال، ترامپ همچنان در نوادا، جورجیا، کارولینای شمالی و آریزونا اندکی پیشتاز بود. در نهایت پیش از ظهر چهارشنبه مشخص شد ترامپ در 6ایالت چرخشی پیشتاز است اما شمارش آرا در پنسیلوانیا به طول انجامید. هر چند در نهایت ترامپ در این ایالت نیز برنده شد. نهایتا اواسط روز اعلام شد ترامپ به 223رأی الکترال دست یافته، ساعاتی بعد با شمارش آرای بیشتر، ترامپ به 248، 267 و در نهایت به 277 رأی الکترال دست یافت تا پیروزی خود را قطعی کند.
ترامپ: به یک پیروزی باورنکردنی رسیدیم
ترامپ در نخستین واکنش به پیروزی خود عنوان کرد: «به نتیجه سیاسی باورنکردنی رسیدیم. این یک پیروزی سیاسی است که مشابه آن در تاریخ کشور دیده نشده است. از شما مردم آمریکا متشکرم که من را به‌عنوان چهل و هفتمین رئیس‌جمهورتان انتخاب کردید. برای آینده و خانواده شما با هر نفسی که دارم می‌جنگم تا آمریکایی شکوفا و امن ایجاد کنم، این تاریخ زرین آمریکا خواهد بود»
سخنرانی هریس لغو شد
کامالا هریس رقیب ترامپ تاکنون واکنشی به پیروزی وی نداشته است اما سدریک ریچموند مدیر کارزار انتخاباتی کامالا هریس اعلام کرد سخنرانی وی که قرار بود بعد از اعلام نتایج برگزار شود، لغو شده است.
گاردین: یک دروغگوی مجرم رئیس‌جمهور آمریکا شد
روزنامه گاردین در واکنش به پیروزی ترامپ نوشت: «گاهی ترس بر امید پیروز می‌شود. پیروزی تکان‌دهنده دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال 2016 جهشی به‌سوی ناشناخته‌های سیاسی توصیف شد. این‌بار هیچ بهانه‌ای نیست. آمریکا می‌دانست که او یک مجرم سابقه‌دار، دروغگوی سریالی و عوام‌فریبی نژادپرست است که چهار سال پیش تلاش کرد دولت را سرنگون کند، اما به هر حال به او رأی داد. نتیجه یک فاجعه است. »
سی ان ان: دوره‌ای مخرب برای آمریکا و جهان در راه است
پایگاه شبکه سی‌ان‌ان درباره پیروزی ترامپ عنوان کرد: «انتخاب او ممکن است دوره‌ای از آشفتگی ملی و بین‌المللی را نیز به همراه داشته باشد. در خارج از کشور، متحدان آمریکا و ناتو برای بازگشت به‌شدت غیرقابل پیش‌بینی او آماده می‌شوند. وعده‌هایی که ترامپ در مبارزات انتخاباتی داد، بسیاری از آمریکایی‌ها را برای یکی از مخرب‌ترین و تفرقه‌انگیزترین دوره‌های تاریخ معاصر این کشور آماده می‌کند. ترامپ قول داده فوراً بزرگ‌ترین عملیات اخراج مهاجران و پناهندگان غیرقانونی در تاریخ را در روز اول آغاز و سیستم اقتصادی آمریکا را بازنگری کند. او قصد دارد تعرفه‌های گسترده‌ای را بر واردات خارجی -به‌ویژه بر کالاهای چینی- اعمال کند که موج‌های شوک جهانی را به همراه خواهد داشت.»
تداوم بحران مشروعیت در آمریکا با پیروزی ترامپ
فارس در مطلبی به نقل از فارن افرز تأکید کرده که هر کسی هم که کاخ سفید را در دست بگیرد، همچنان آمریکا با بحران بزرگ مشروعیت مواجه خواهد شد. نویسنده نشریه فارن افرز رابرت پیپ در مقاله خود دوره رقابتی انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 را پس از انتخابات 1968، خشونت‌آمیزترین دوران انتخاباتی توصیف کرده است. فارن افرز تأکید کرده است که مشروعیت به چیزی بیشتر از فرایندهای دولتی نیاز دارد و لازمه آن «اعتقاد درونی قوی به اعتبار اخلاقی» مقام حاکم است. به اذعان پیپ، ایالات متحده پیش از انتخابات در آستانه بحران مشروعیت قرار داشته است. طبق نظرسنجی‌های ملی پروژه امنیت و تهدیدات دانشگاه شیکاگو، اعتماد عمومی به دمکراسی آمریکایی در سال 2024 در سطوح نگران‌کننده‌ای بوده است. از هر ده دمکرات، ۹ نفر(۸۶درصد) موافق بودند که ترامپ «خطری برای دمکراسی» است و از هر سه جمهوریخواه، دو نفر اعلام کرده بودند که «هریس خطری برای دمکراسی است».
هزینه‌های میلیارد دلاری و حیرت‌انگیز ترامپ و هریس
روزنامه فایننشال تایمز با اشاره به اینکه انتخابات 2024 آمریکا پرهزینه‌ترین انتخابات جهان بود نوشت: «طبق آمار رسمی منتشر شده، کامالا هریس نامزد دمکرات‌ها و دونالد ترامپ روی هم رفته در معادل 3.5میلیارد دلار در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هزینه کرده‌اند. هریس و ترامپ مجموع 4.5میلیارد دلار برای رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری خود از کمیته‌های انتخاباتی و حامیان مالی خود جمع‌آوری کردند.»
شکاف شدید در جامعه آمریکا؛ نخستین بحران ترامپ
از سال گذشته که ترامپ نامزدی خود را اعلام کرد برخی ایالت‌ها در همان زمان نام او را از رأی‌گیری مقدماتی حذف کردند تا نخستین چالش برای وی رخ دهد و یکی از خلاهای ساختاری آمریکا هویدا شود. در نهایت با حکم دیوان عالی، ترامپ در رقابت باقی ماند و قریب 4ماه قبل به‌عنوان نامزد رسمی حزب جمهوریخواه معرفی شد. حملات رسانه‌ها و اندیشمندان آمریکایی به او تحت عنوان تهدید دمکراسی، عامل شورش و اختلاف، تفرقه افکن، دیکتاتور، فاشیست و... سبب نشد او از میدان رقابت عقب نشینی کند. زیر سؤال بردن سیاست‌های کلان آمریکا، اعتبار نهادهای ساختاری، نفرت پراکنی شدید و حتی حمله به اقشار حامی دمکرات‌ها همچون گذشته در میتینگ‌های ترامپ پررنگ بود تا جایی که در هفته‌های منتهی به انتخابات، نگرانی از تن ندادن ترامپ به نتیجه درصورت شکست، سبب تشدید بی‌سابقه فضای امنیتی در این کشور و حیرت جهانیان از وضعیت بزرگ‌ترین مدعی دمکراسی شد. تمام این موارد خبر از تشدید شکاف در جامعه آمریکا می‌دهد که با رویکرد نژادپرستانه و مهاجرستیز ترامپ و خشم پنهان در جامعه آمریکا احتمالا تبدیل به بزرگ‌ترین بحران ترامپ می‌شود.
پرونده‌های پرتعداد و پیچیده جهانی؛ تکرار نسخه دیوانگی جواب می‌دهد؟
جنگ اوکراین، جنگ غزه، آینده ناتو، رقابت با چین، روسیه و ایران و چندین و چند مسئله دیگر مهم‌ترین چالش‌های آمریکای ترامپ در چهار سال آتی هستند. ترامپ در سال 2016 با ترسیم یک چهره دیوانه و قاطع از خود که تابع قواعد مرسوم سیاست نیست، معادلات کشورها و نهادهای بین‌المللی درباره آمریکای دوران خود را بر هم زد و سبب نگرانی گسترده‌ای در میان متحدان غربی آمریکا شد. اکنون اما او با انتقاد از تامین بخش زیادی از هزینه‌های ناتو، انتقاد از جنگ اوکراین و جنگ غزه و مواضع پرتناقض درباره ایران، چین و روسیه، به نوعی پیش‌بینی ناپذیر‌تر از قبل جلوه می‌کند. در این میان اما هم تحولات جهان پیچیده‌تر شده و هم ترامپ باتجربه تر. شبه جزیره کره و تنگه تایوان منتظر جرقه انفجارند و خالی کردن پشت اوکراین به سادگی ممکن نیست و بسیار پرهزینه‌تر از تقویت آن، جلوه می‌کند. نبرد رژیم صهیونیستی با محور مقاومت پیچیده‌تر شده و خاورمیانه به سمت دلخواه آمریکا حرکت نمی‌کند. بر این اساس در کارکرد نسخه دیوانگی ترامپ تردید جدی‌ای وجود دارد، لذا بعید نیست ترامپ برخلاف برخی انتظارت عمل کند و تحلیل‌ها را بر هم بزند.
کارشناس مسائل آمریکا معتقد است رهبران راست افراطی از پیروزی ترامپ خوشحال‌اند
جهان نگران بازگشت ترامپ است
«ثمانه اکوان» کارشناس مسائل آمریکا با تاکید بر اینکه یکی از دلایل اصلی پیروزی ترامپ در انتخابات، شکست بایدن در مدیریت آمریکا بود، در گفت و گو با ایسنا می‌گوید: رای‌دهندگان معتقد بودند با پیروزی ترامپ وضعیت اقتصادی‌شان بهتر خواهد شد. به نوشته ایسنا، اکوان در مورد علل پیروزی احتمالی «دونالد ترامپ» و شکست «کاملا هریس» در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا معتقد است: «در واقع این شکست به پای کل دموکرات‌ها نوشته شد.زیرا کاملا هریس نیز در دوران حضور خود در کاخ سفید به عنوان معاون بایدن نتوانست عملکرد قوی از خود نشان دهد و خود را به نوعی از سایه بایدن خارج کند.» به گفته اکوان در ایالت‌های مهم آمریکا که رقابت‌های انتخاباتی به شدت جریان داشت هزینه‌های زیادی برای انتخابات شد ولی مهم برای مردم به خصوص در این ایالت وضعیت اقتصادی بود. به طوری که مردم شرایط اقتصادی خود را در دوران بایدن و ترامپ مقایسه می‌کردند و در واقع بر این اعتقاد بودند که در دوران ترامپ و قبل از کرونا وضعیت بهتری داشتند.
تاثیرات سیاست نژادپرستانه ترامپ بر افکار عمومی آمریکا
مردم آمریکا برای دومین‌بار به یک کاندیدای زن برای حضور در کاخ سفید جواب نه دادند؛ اکوان «زن بودن» را فاکتور مهم و دلیل اصلی عدم رای آوردن هریس در انتخابات 2024 می داند: «جامعه آمریکا، همچنان یک جامعه سنتی است و اقشاری از مردم در این کشور علاقه ندارند که زنان در بالاترین مسند تصمیم‌گیری در آمریکا قرار بگیرند. غیر از زن بودن هریس باید به این موضوع توجه داشت که او از اقلیت نژادی در آمریکاست؛ ترامپ در بین افکار عمومی آمریکا این موضوع را به نوعی جا انداخته که آمریکا برای سفیدپوستان است و غیرسفیدپوستان نباید در این کشور حاکم شوند.
چرا سیاست های ترامپ در قبال دنیا نگران کننده است؟
چه کسانی از پیروزی ترامپ خوشحال خوهند شد، اکوان معتقد است رهبران راست افراطی در دنیا قطعا از این پیروزی خوشحال خواهند شد، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، رئیس‌جمهور آرژانتین و احتمالا رئیس‌جمهور روسیه از این موضوع خوشحال هستند.این کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه «در عرصه جهانی، بیشتر شاهد نگرانی از پیروزی ترامپ هستیم»، ادامه می دهد: به احتمال زیاد چینی‌ها درگیری‌های جدی با ترامپ خواهند داشت و منطقه غرب آسیا نیز با اتحاد شوم نتانیاهو و ترامپ افق امیدوارکننده‌ای پیش‌رو نخواهد داشت.
فواد ایزدی، استاد مطالعات آمریکای دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با «شهروند» : دشمنی آمریکا با ایران عمیق تر از آن است که تغییر کند
فواد ایزدی، استاد مطالعات آمریکای دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با «شهروند» به سوالاتی درباره تاثیر انتخابات آمریکا بر سیاست خارجی این کشور، از ایران تا فلسطین و اوکراین پاسخ داد. او درباره تاثیر انتخاب ترامپ بر سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران گفت: «انتخاب ترامپ تاثیری بر سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران نخواهد داشت. افرادی در ایران 4 سال پیش هم منتظر بودند بایدن بیاید و مشکلات اقتصادی ایران را حل کند. بایدن می‌توانست به برجام برگردد، اما برنگشت و ترامپ هم که خود از برجام خارج شده بود، قطعا به آن بازنخواهد گشت. سرنوشت جریان غرب‌گرا در اروپا و اوکراین می‌تواند درسی برای جریان غرب‌گرا در کشور خودمان باشد که امید بستن به مقامات آمریکایی برای حل مشکلات کشور، تجربه خوبی نیست و این موضوع باید درک شود که تحریم و فشار آمریکا ادامه‌دار است و کشور باید به‌گونه‌ای مدیریت شود که با وجود فشارها و تحریم‌ها بر مشکلات فائق آییم. صحبت کردن با بایدن، اوباما یا ترامپ مشکلات کشور حل نخواهد شد، چراکه دشمنی آنها عمیق‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌آید. درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران هم باید گفت که همیشه افزایشی بوده و ربطی به دموکرات یا جمهوری خواه بودن دولت های آمریکا ندارد.»
ویرانی و فقر نتیجه غربزدگی دولت اوکراین
ایزدی درباره سیاست ترامپ در مواجهه با جنگ اوکراین افزود: «اوکراین شاید مهم‌ترین پرونده‌ای باشد که مسیر ترامپ از هریس را جدا می‌کند. ترامپ مخالف سیاست چک سفید بایدن به اوکراین بود و این شوک بزرگی خواهد بود برای اروپایی‌های آمریکاگرا. نتیجه غربزدگی دولت اوکراین این خواهد بود که تحت مدیریت ترامپ بخش‌هایی از اوکراین به دست روسیه خواهد افتاد. از همان ابتدا دولت اوکراین می‌توانست به یک توافقی با روسیه برسد که با مخالفت بایدن این توافق انجام نشد و کشور اوکراین ویران شد. ویرانی کشور، فقر و نداشتن استقلال نتیجه غربگرایی دولت اوکراین است. دولت‌هایی هم مثل فرانسه که قبلا در سیاست خارجی استقلال رأیی داشتند، در مورد اوکراین از بایدن پیروی کردند و به همراه آلمان و انگلیس و .. متضرر شدند. این درس بزرگی است که وقتی کشوری سیاست خارجی‌اش را به سیاست خارجی آمریکا گره می‌زند و به یکباره فرد دیگری بر سر کار می‌آید، کل هزینه‌هایی که انجام شده از دست می‌رود. این درسی است که قاعدتا از انتخاب ترامپ باید گرفت.»
کار آمریکایی‌ها خرید وقت برای تکمیل جنایت‌های نتانیاهو بوده و این سیاست ادامه می‌یابد
فواد ایزدی درباره سیاست ترامپ در برابر بحران فلسطین و چشم‌انداز صلح، بیان کرد: «در ماه‌های گذشته ترامپ و هریس برای اثبات این موضوع که کدام بیشتر طرفدار اسرائیل و بیشتر دشمن ایران هستند، با هم رقابت داشتند. از این جهت حمایت‌های سنتی آمریکا از رژیم صهیونیستی ادامه خواهد یافت و شاید بیشتر هم بشود و تفاوتی در این مسیر حمایت ایجاد نخواهد شد. درباره چشم‌انداز صلح در غزه هم باید گفت که در دوره ریاست‌جمهوری بایدن هم امیدی برای صلح در غزه نبود. دولت بایدن شعار صلح می‌داد، ولی کاملا از رژیم نتانیاهو حمایت سیاسی و تسلیحاتی می‌کرد. اگر دولت بایدن علاقه‌مند به صلح بود، تنها کاری که باید انجام می‌داد این بود که به رژیم صهیونیستی سلاح نمی‌داد. ترامپ هم همان سیاست‌های حمایت از اسرائیل را ادامه می‌دهد و همان‌طور که امیدی به صلح در دولت بایدن نبود در دولت ترامپ هم نیست. کار آمریکایی‌ها از ابتدا خرید وقت برای تکمیل جنایت‌های نتانیاهو بوده و این سیاست ادامه خواهد یافت.» برکناری یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل، از سوی بنیامین نتانیاهو متاثر از انتخابات آمریکا بود. نتانیاهو در حال که توچهات به سمت انتخابات آمریکا بود این کار را انجام داد. او می‌توانست 24 ساعت صبر کند و بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات گالانت را اخراج کند و این نشان می‌دهد که دولت نتانیاهو می‌خواهد با برخی از چهره‌های منتقد خود، مثل گالانت یا رئیس کل ستاد ارتش اسرائیل، تسویه حساب کند.