براي كمك به جوانان و فرهنگسازي ازدواج سالم، تاكنون اقدامات عديدهاي صورت پذيرفته است. اينكه اين اقدامات خوب هستند يا بد، موضوعي است كه بايد كارشناسان بدان پاسخ گويند اما قبل از هر چيز بايد ببينيم چه اقداماتي در جهت تحكيم بنيان خانواده و ازدواج برداشته شده است؟ امروز نگاهي خواهيم داشت به ازدواج دانشجويي.
اصطلاح «ازدواج دانشجویی» نخستینبار از سوی یکی از اساتید دانشگاه تهران پیشنهاد شد و اولین جشن ازدواج در زمستان سال 1376 با کمک نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید بهشتی و با شرکت 60 زوج از دانشجویان این دانشگاه برگزار شد. در سالهای بعد نیز این طرح ادامه یافت و تبلیغات رسانهای زیادی نیز پیرامون آن صورت گرفت؛ بهگونهای که شمار این ازدواجها در سال 78 به هزار و در سال 81 به 4هزار مورد رسید.
یکی از طرحهایی که در قالب طرح ازدواج دانشجویی از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها پیگیری شد، طرح ملی «همسفر تا بهشت» بود که از سال 76 تاکنون هر ساله در مشهد برگزار میشود و هر سال 30درصد به شمار شرکتکنندگان در این طرح افزوده میشود.
در هجدهمین دوره این طرح که از بهمن 93 تا اردیبهشت 94 طی یک دوره 3 روزه در شهر مشهد برگزار میشود، 36هزار زوج دانشجو ثبتنام کردهاند که از این میان 25هزار زوج در این دوره شرکت میکنند. در این دورهها کارگاههای آموزشی برای زوجین برگزار و مسائلی مانند مهارتهای زندگی، روابط زناشویی، مدیریت جنسی و آیین همسرداری به آنها آموزش داده میشود.
طرح دیگری که در راستای ازدواج دانشجویی مطرح شد، طرح «بیمه ازدواج دانشجویان» بود. اسفندماه سال 1391 غلامرضا خواجهسروی، معاون فرهنگی وزارت علوم وقت، از تهیه طرح بیمه ازدواج دانشجویان خبر داده و گفته بودکه این طرح را به مجلس پیشنهاد دادهایم تا در بودجه سال 92 اعتباری برای آن در صندوق رفاه در نظر گرفته شود.
فاطمه بلغانی؛ مدیرگروه مطالعات زنان و خانواده دفتر مطالعات فرهنگی و برنامهریزی اجتماعی وزارت علوم وقت نیز گفته بود که این طرح با کمک صندوق رفاه دانشجویان و شرکتهای بیمهای اجرایی میشود و مدنظر است کلیه دانشجویان از ابتدای ورود به دانشگاه، تا 5سال بعد از فراغت از تحصیل بتوانند از خدمات این بیمه استفاده کنند. با کمک این طرح، دانشجویان میتوانند هنگام ازدواج، از خدمات بیمه ازدواج دانشجویان استفاده کنند. طرح بیمه ازدواج دانشجویان، در حد طرح باقی ماند و پس از آن پیگیریهای لازم برای تصویب آن انجام نشد؛ بهگونهایکه 2سال پس از طرح آن، در رسانهها خبر دیگری از آن مطرح نشده است.
پیرامون ازدواج دانشجویی و میزان موفقیت این ازدواجها که تبلیغات رسمی گستردهای درخصوص آن انجام میشود، اظهارنظرهای مختلف و بعضا متعارضی صورت گرفته است. در یکی از اظهارنظرها که به تازگی مطرح شده است، حجتالاسلام ابراهیمزاده، مدیر فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، بیان داشته که طبق نظر ثبت احوال، میزان طلاق بین زوجهایی که ازدواج دانشجویی داشتهاند، تنها 2درصد بوده که آمار بسیار کمی است. این در حالی است که آیتالله مکارمشیرازی سال گذشته ضمن اظهار نارضایتی از افزایش طلاق در جامعه، گفته بودند که براساس آمارها، بیشترین طلاقها در میان ازدواجهای دانشجویی است. جامعهشناسان باید درخصوص این مسأله کالبدشکافی کنند که چرا در جامعه دانشگاهی طلاق بیش از سایر اقشار است.
آمارهای رسمی که درخصوص میزان طلاق ازدواجهای دانشجویی مطرح میشود، تعداد این طلاقها را بسیار پایین میداند اما کارشناسان علوم اجتماعی نگاه تردیدآمیزی نسبت به این آمارها دارند و معتقدند نرخ طلاق در میان زوجهای دانشجو تفاوتی با نرخ طلاق در جامعه ندارد که به نظر میرسد بررسی و واکاوی دلایل آن بسیار ضروری است.