آمارهای جدید بانک مرکزی از وضعیت اموال غیرمنقول 26 بانک تا پایان شهریورماه امسال بیانگر آن است که این بانکها جمعاً بیش از 486همت اموال غیرمنقول دارند که عمدتاً شامل زمین، مسکن، شعبه، واحدهای تجاری، اداری، باغ، کارخانه، واحدهای صنعتی و کشاورزی و هتل است.
البته از بین 26 بانک، 4 بانک ارزش روز اموال غیرمنقول خود را به بانک مرکزی اعلام نکرده‌اند، بر همین اساس ارزش روز اموال 22 بانک 486هزار و 724 میلیارد تومان و ارزش دفتری 26 بانک 417 هزار و 616 میلیارد تومان گزارش شده است.ارزش دفتری و روز اموال غیرمنقول بانک‌های اقتصادنوین، ایران‌زمین، ایران‌ونزوئلا، آینده، پارسیان، پاسارگاد، پست‌بانک، تجارت، توسعه صادرات، خاورمیانه، دی، رسالت، سامان، سپه، سرمایه، سینا، شهر، صادرات، صنعت و معدن، کارآفرین، کشاورزی، ملت، ملل، ملی و مهر و توسعه تعاون در این گزارش آمده است. اطلاعات بانک گردشگری هم منتشر شده است ولی اعداد آن مشکل دارد و خوانا نیست.
برخی بانکها در توضیح وضعیت این اموال اعلام کرده‌اند که مورد نیاز بانک است و برای برخی دیگر هم قید کرده‌اند مشتری در مزایده برای اموال پیدا نشد! البته تعدادی هم به مازاد بودن اموال اشاره و تأکید کرده‌اند که این اموال به‌صورت قهری تحت مالکیت بانک در آمده است.
بنگاهداری یکی از عوارض نظام بانکداری در ایران است. رشد بنگاهداری در دهه اخیر صاحبنظران این حوزه را به این نتیجه رساند که باید هر چه سریعتر رشد بنگاهداری بانکها در کشور را متوقف کرده و حتی بانک‌های متخلف را ملزم به واگذاری اموال و شرکت‌های وابسته کنیم.
«خروج بانکها از بنگاهداری» یکی از مطالبات مهم مقام معظم رهبری است که در ادوار مختلف به آن تأکید کرده‌اند و البته دولتمردان هم بر منطقی بودن این مطالبه اذعان داشته و دارند ولی هنوز این مطالبه محقق نشده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال 1376 به‌صراحت فرمودند؛ برای ربا دادن بانکها کلاه شرعی درست نکنید و در سال 97 هم فرمودند؛ «جلوی بنگاهداری بانکها را بگیرید.» بنگاهداری بانکها سالهاست نقل اکثر محافل است و انتقادات بخش‌های مختلف را به‌همراه داشته است چراکه به‌اعتقاد کارشناسان اقتصادی باید فعالیت‌های بانکها از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی جدا شود و بانکها باید به بانکداری و تأمین منابع فعالان اقتصادی مشغول باشند نه اینکه مستقیماً به مسائل بنگاه‌های اقتصادی ورود کنند.
افزایش حجم انتقادات به این اقدام بانکها موجب شده است بانک مرکزی در دوره‌های مدیریتی مختلف همواره بر ضرورت پرهیز از بنگاهداری بانکها، تأکید داشته باشد، ولی با وجود این، آمارها نشان می‌دهد که فعالیت‌های بنگاهداری و سرمایه‌گذاری‌های مستقیم بانکها در این مدت نه‌تنها کم نشده بلکه افزایش هم یافته و همین باعث شده است همواره در این حوزه پیکان انتقادات تند و تیز به‌سمت بانکداران نشانه برود.
کارشناسان اقتصادی با انتقاد از بنگاهداری بانکها تأکید دارند که وظیفه اصلی بانکها بانکداری است نه چیز دیگر و اگر وارد بنگاهداری می‌شود، معنی و مفهومش وجود فساد اقتصادی است؛ بنابراین اگر بانکها که کارشان بانکداری است وارد فعالیت بنگاهداری شوند، با توجه به قدرت پولی که دارند می‌توانند در بازار انحصار را به وجود بیاورند و این خلاف مبانی علم اقتصاد است. هرچند باید این نکته را هم مورد توجه قرار داد که بنگاهداری بانکها از یک یا دو سال قبل شروع نشده است بلکه طبق اذعان بانکداران و اقتصاددان‌ها بنگاهداری بانکها از سالهای پس از جنگ و دولت سازندگی آغاز شد و با تغییر دولت‌ها و تأسیس بانک‌های خصوصی این روند روز به روز تشدید شد و امروز به جایی رسیده است که طبق اذعان یکی از مسئولان نظام بانکی بسیاری از بانکها بیش از نصف سرمایه پایه خود را به‌خلاف قانون بانکداری بدون ربا صرف خرید سهام یا به‌عبارتی شرکت‌داری می‌کنند، این رقم در بانک‌های خصوصی به‌مراتب بیشتر از بانک‌های دولتی است.