شماره ۳۱۹۰ | ۱۴۰۳ پنج شنبه ۲۶ مهر
صفحه را ببند
در ادامه بررسی چالش های حوزه کشاورزی «شهروند» بررسی می کند
مكانیزاسیون راهی به سوی توسعه پایدار

[شهروند] طی سال‌های اخیر رهبر انقلاب تاکید ویژه‌ای بر بحث خودکفایی در محصولات استراتژیک کشاورزی داشتند و همواره این موضوع را پیگیری کرده‌اند. ایشان بر این مساله تاکید و عنوان کردند: «مسئله کشاورزی و دامداری بسیار مهم است و کشور باید در محصولات پایه غذایی همچون گندم، جو، ذرّت، خوراک دام و دانه‌های روغنی به امنیت کامل و خودکفایی لازم دست پیدا کند.»
ایشان دستیابی به این هدف را با توجه به وسعت سرزمینی و فراوانی دشت‌های حاصلخیز در کشور ممکن دانستند و گفتند: «متأسفانه بخش کشاورزی جزو وابسته‌ترین بخش‌های کشور به واردات است که این وضع حتماً باید تعدیل شود.» با توجه به تأکیدات رهبر انقلاب، شرایط تحریم و جنگ اقتصادی و همچنین وضعیت جهان و افزایش شدید قیمت جهانی مواد غذایی کشور چاره‌ای جز دستیابی به این سیاست‌ها ندارد و  باید با شناخت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی و با بهره‌گیری از روش‌های نوین کشت و تولید در این مسیر حرکت کرد.

مکانیزاسیون باید به روز شود
‹مكانیزاسیون كشاورزی› به معنای استفاده از ادوات مكانیكی و فناوری در زراعت با تاثیر چشمگیر بر افزایش بهره وری كشت و كار، یكی از ضروری  ترین روشهای ابزاری برای توسعه كشاورزی و گامی اساسی به سوی توسعه پایدار است.بر همین اساس صاحبنظران باور دارند كه مكانیزاسیون عمده ترین مسیر گذر از كشاورزی كاربرمحور و خودمعیشتی به سوی كشاورزی صنعتی است، زیرا مجموعه ای از علوم و فنون كاربردی را برای مطالعه، شناخت و بكارگیری انواع مختلف ماشین، ابزار و نیروی محرك در مراحل مختلف كاشت، داشت، برداشت و فرآوری محصولات در اختیار كشاورزان قرار می دهد. افزایش و رشد روز افزون جمعیت در جهان اهمیت كشاورزی را بیش از گذشته برای همه جوامع بشری نمایان ساخته زیرا نخستین و مهمترین نیاز هر انسان تامین غذا است كه به طور مستقیم با كشاورزی در ارتباط است.
در این مسیر افزایش تولید و كسب سود بیشتر نیز از اهداف مكانیزاسیون محسوب می شود. به این معنا كه افزایش تولیدات كشاورزی با افزایش سطح زیر كشت و حجم تولید در واحد سطح میسر می شود.در کشور ما استفاده از ماشین های کشاورزی خیلی دیرتر از کشورهای ارو پا وآمریکا شروع شد مثلا در حالی که در قرن نوزدهم خرمنکوب های جدید در آمریکا اختراع شد در ایران ادوات کشاورزی هیچ تغییری نکرد. عملا در ۵۰ تا ۶۰ سال اخیر بوده که به تدریج کشاورز ایرانی با انواع ماشین های کشاورزی آشنا شده است. هنوز نیز آن طوری که شرایط ایجاب می کند کشاورزی ما ماشینی نشده است.

نیاز به توسعه مکانیزاسیون کشاورزی
کریم ذوالفقاری رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی توضیح می دهد که بنابر اعلام نیاز استان ها ۵۲ هزار دستگاه تراکتور نیاز داریم، درحالی که کارخانه تراکتورسازی به رغم رشد ۲ برابری تولید در سال های اخیر تنها ۵۰ درصد این میزان را جوابگوست.
به گفته او، طی سال های اخیر، تراکتورسازی ۱۰ هزار دستگاه تولید داشت که خوشبختانه در شرایط کنونی سالانه به ۲۰ تا ۲۵ هزار دستگاه تراکتور رسیده است که بخشی از آن صادر می شود. ذوالفقاری با بیان اینکه مکانیزاسیون کشاورزی تنها تراکتور نیست،  به این موضوع اشاره کرد که تراکتور یک وسیله کشنده اسب بخار و تامین کننده انرژی است و به عبارتی دنباله بندها و ادوات پشت تراکتور بسته می شود و همواره تراکتور در حوزه زراعی، باغبانی، زنبورداری و دامداری به عنوان تامین کننده انرژی کارایی دارد.رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی ادامه می دهد: در شرایط کنونی واردات راهکار دیگر‌ تامین تراکتور مورد نیاز است، مشابه آن چه درخودروهای سواری اتفاق افتاد. در کوتاه مدت راهی جز واردات وجود ندارد و همان طور که وزارت صمت در بحث خودروهای سبک به این فضا ورود کرد، باید در خصوص تراکتور هم ورود پیدا کند اما تراکتورسازی ایران باید ورود فناوری، تکنولوژی و مهندسی معکوس داشته باشد و همواره با ارتقای تکنولوژی، تیراژ تولید را افزایش دهد.
او افزایش تیراژ تولید در شرکت تراکتورسازی را راه دیگر تامین تراکتور مورد نیاز اعلام کرده و می گوید:  روش بعدی آن است که شرکت های تراکتورسازی کوچک بخش خصوصی که ۲ تا ۳ درصد در تولید بیشتر سهم ندارند، تقویت شوند.
ذوالفقاری با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی باید حمایت‌های لازم از کشاورز را برای خرید ماشین‌آلات مورد نیاز داشته باشد،ادامه می دهد: وزارت صمت نیز باید حمایت‌های لازم از تراکتورسازی را داشته باشد تا تولیدات این بخش به سالانه ۵۰ هزار ماشین با کیفیت بالا برسد.او با بیان اینکه مشکل خاصی در زمینه دنباله بندها نداریم، اظهار می کند: بخش قابل توجهی از تولیدات شرکت‌های داخلی به کشورهای سوریه، عراق، افغانستان، پاکستان و حتی کشورهای آفریقایی صادر می‌شود. رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی با بیان اینکه حداکثر عمر کمباین‌ها ۱۰ سال است، ادامه می دهد: این امر باعث شده کمباین‌های کهنه را کشاورز به هر طریق استفاده کند در حالی که بعضی کمباین‌ها بیش از ۲۰ سال عمر دارند که باعث افزایش ریزش و افت غلات و خسارت به سیستم می‌شود.

 ۸۰ درصد کشاورزی کشور سنتی است
قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی نیز بر این باور است که انحصاری بودن توزیع تراکتور از جمله مشکلات پیش روی کشاورزان است چراکه ظرفیت تولید تراکتور با میزان تقاضا همخوانی ندارد.
به گفته او، با انحصاری بودن توزیع تراکتور، کشاورز ناگزیر به استفاده از تراکتورهای فرسوده در بخش کشاورزی است که برای رفع این چالش حمایت های دولت در بخش تسهیلات با نرخ سود مناسب و بازپرداخت طولانی مدت باید صورت گیرد، در غیراین صورت توسعه مکانیزاسیون اتفاق نمی افتد. رئیس اتاق اصناف کشاورزی اضافه می کند: با توجه به شرایط اقلیمی، کشاورزان در دیم زارها طی یک روز ناگزیر به کشت هزار هکتار به سبب شرایط بارندگی هستند که لازمه این کار آن است که مکانیزاسیون به گونه ای باشد که از شرایط جوی حداکثر استفاده را داشته باشیم.
او با بیان اینکه ۷۵ تا ۸۰ درصد کشاورزی ما سنتی و معیشتی است، می گوید: اتحادیه صنفی خدمات مکانیزاسیون همانند اتحادیه تاکسیرانی و کامیون داران باید ایجاد شود و به کشاورزان خدمات ارائه دهد چراکه کشاورزی که تنها ۲.۵ هکتار زمین دارد، نیازی نیست که یک تراکتور یا سایر ادوات کشاورزی را بخرد.

خروج از کشاورزی سنتی به سمت معیشتی راهی برای افزایش بهره وری
علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران نیز معتقد است که  اگر خواستار کشاورزی پیشرو، کارآمد، مستمر و پایدار هستیم، تمامی جوانب باید در نظر گرفته شود که یکی از مولفه ها نیروی انسانی کارآمد است که در جوامع کشاورزی باید استفاده کنیم.
او با تاکید بر این موضوع که آموزش بهره برداران باید در دستور کار قرار گیرد، می افزاید: آموزش بهره برداران، استفاده از منابع پایه، استفاده از ماشین آلات و تکنولوژی های روز در بهره وری بخش کشاورزی اثر گذار است.
ایمانی معتقد است که ابتدا معایب و مزیت های بخش کشاورزی باید هدفگذاری شود  و همواره در راستای کشاورزی مدرن در صدد رفع چالش ها برآییم.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران با بیان اینکه کشاورزی دقیق و مدرن تنها داشتن تراکتور نیست، اضافه می کند: داشتن بسته ابزارآلات هر کدام در تولید نقش اساسی دارد. از این رو نیاز است که طی یک برنامه مدون ۵ تا ۱۰ ساله همزمان با توسعه کشاورزی دنیا، چالش ها را رفع کنیم.چرا که با توجه به قرار گرفتن کشور در منطقه خشک و نیمه خشک و کاهش منابع آبی نسبت به دنیا و کاهش سطوح ناشی از توسعه روستاها، جاده سازی و شهرک سازی نیاز است که با تغییر در کشاورزی سنتی و معیشتی و حرکت به سمت کشاورزی صنعتی و دقیق، بهره وری در بخش کشاورزی افزایش یابد.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران با بیان اینکه تراکتور و ادوات کشاورزی با درآمد کشاورزان همخوانی ندارد، ادامه می دهد: کشاورزی که ۱۰ هکتار زمین دارد، برای خرید تراکتور و ادوات باید حداقل  ۳ میلیارد تومان هزینه کند که توان پرداخت این رقم را ندارد و از طرفی دریافت تسهیلات با سودهای بالا توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین توسعه کشاورزی مدرن و پیشرفته نیازمند حمایت همه جانبه دولت است. با توجه به اهمیت خودکفایی محصولات اساسی و شرایط اقلیمی کشور راهی جز افزایش بهره وری در واحد سطح به منظور دستیابی به بهره وری حداکثری وجود ندارد که این امر با کشاورزی معیشتی و سنتی محقق نمی شود، از این رو لازم است که با اعمال حمایت همه جانبه دولت توسعه مکانیزاسیون محقق شود تا شاهد افزایش بهره وری تولید باشیم.


تعداد بازدید :  114