شهروند| حالا که 10 ماه از اجرای طرح تحول نظام سلامت گذشته، موسسه ملی تحقیقات سلامت، در دو نظر سنجی که یکی از آنها در تابستان از 1530 نفر و دیگری در پاییز از 200 بیمار ترخیص شده از بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی انجام شد، میزان رضایت مردم را از بخش‌های مختلف این طرح سنجید. نکته قابل توجه در این نظرسنجی، افزایش 15‌درصدی رضایت مردم از تابستان تا پاییز امسال است. به طوری‌که در تابستان 73‌درصد مردم و در پاییز 88‌درصد مردم از خدمات بستری راضی بودند. نکته دیگر در این آمار و ارقام، پایین بودن میزان نارضایتی پرستاران است، به طوری‌که تنها 9‌درصد آنها از کتاب تعرفه‌گذاری رضایت داشتند و91‌درصد از آنها هم تمایلی به ماندگاری در محل کار کنونی خود نداشتند. این آمار در میان پزشکان اما قابل توجه است. بخشی از این نظرسنجی هم به همراهان بیمار مربوط می‌شود، آنجا که نشان می‌دهد، در پاییز 22‌درصد افراد بستری از تسهیلات و امکانات همراه ناراضی بودند، 12‌درصد هم از فرآیند پذیرش و 8‌درصد هم از عملکرد تیم درمان بیمارستان‌ها رضایت نداشتند.
رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت دیروز، این گزارش را ارایه داد. او در تشریح این دو نظرسنجی، و دیده‌بانی طرح تحول نظام سلامت، با تأکید بر این‌که ماموریت موسسه ملی تحقیقات سلامت، دیده‌بانی طرح تحول است، گفت: «برای اطلاع از چگونگی روند تحقق این موضوع مطالعات مختلفی را در سطح کشور انجام داده‌ایم. برای نمونه مطالعه‌ای در زمینه «بهره‌مندی مردم ایران از خدمات سلامت» با همکاری پژوهشکده آمار ایران انجام می‌شود. این مطالعه 22‌هزار خانواده ایرانی را شامل و نتایج آن ابتدای ‌سال آینده اعلام می‌شود.» به گفته او مطالعه«سلامت و جمعیت» هم از اردیبهشت‌ماه‌ سال آینده آغاز می‌شود که 35‌هزار خانواده ایرانی را تحت پوشش قرار می‌دهد.«مطالعه عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر نیز آبان ماه‌سال آتی انجام می‌شود.»
او در تشریح اقدامات انجام‌شده در جهت دیده‌بانی طرح تحول نظام سلامت، ارایه گزارش فصلی از مجموعه این اقدامات و مقایسه نتایج به دست آمده از 18 خردادماه تاکنون، گفت: «در ارزیابی از این برنامه شاخص‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تعریف شد. تاکنون نیز سه بررسی فصلی (تابستان، پاییز و زمستان) انجام شده که البته گزارش مربوط به زمستان در مرحله تحلیل داده‌ها قرار دارد و به این ترتیب سومین گزارش از دیده‌بانی طرح تحول نظام سلامت اردیبهشت‌ماه 94 همزمان با برگزاری همایش نقد عملکرد دولت یازدهم در حوزه سلامت، ارایه می‌شود. در عین حال از مرکز ایسپا و جهاددانشگاهی در گردآوری داده‌ها تشکر می‌کنم.»
مجدزاده با اشاره به همکاری مرکز آمار ایران در تحلیل داده‌های مربوط به دیده‌بانی طرح تحول نظام سلامت، تأکید کرد: «در هر فصل از این گزارش 200 نفر از بیمارانی که از بیمارستان‌های دولتی ترخیص شده‌اند، مورد بررسی قرار می‌گیرند؛ در تمام دنیا نیز اینچنین اقدامی برای بررسی‌ها صورت می‌گیرد. اما مهم آن است که نمونه‌گیری از شهرهای کم‌برخوردار، نیمه‌برخوردار و بیشتر برخوردار صورت می‌گیرد.»
مجدزاده در مقایسه دیده‌بانی طرح تحول نظام سلامت در تابستان و پاییز امسال گفت: «برای نمونه نتایج مطالعه رضایت‌مندی بیماران در تابستان حاکی از آن است که بیشترین نارضایتی با 60‌درصد در زمینه مدیریت شکایات بوده است. خدمات بستری نیز از رضایت‌مندی 73‌درصدی برخوردار بوده، به‌طوری که 30‌درصد از بیماران رضایت کامل و 40‌درصد نیز رضایت نسبی داشته‌اند. در این دوره از دیده‌بانی، رضایتمندی از محیط فیزیکی تنها 11‌درصد بود.» او ادامه داد: «در پاییز 93 نیز رضایت‌مندی از خدمات بستری به 88‌درصد افزایش یافت. همچنین رضایت از فرانشیز در تابستان 72‌درصد بود که این رقم در پاییز به 92‌درصد رسید. رضایت از محیط فیزیکی نیز در پاییز امسال به 86‌درصد افزایش یافت.»
او با تأکید بر آن‌که طرح تحول نظام سلامت مبحثی دینامیک و پویاست که هر هفته و هر ماه آن مهم است و روی داده‌ها تأثیر می‌گذارد، ادامه داد: «یکی از اهداف طرح تحول نظام سلامت برقراری زنجیره تأمین در بیمارستان‌ها بود تا به این ترتیب بیماری به دلیل آزمایشی خاص یا تأمین دارو و تجهیزات و... به بیرون از بیمارستان ارجاع نشود. درحال حاضر میزان مراجعه‌های بیماران به خارج از بیمارستان بسیار کاهش یافته، این امر زمانی صفر می‌شود که نظارت‌ها تقویت شود. برهمین اساس معاونت درمان وزارت بهداشت کار گسترده‌ای در بحث نظارت درحال انجام دارد. به دنبال مجموعه اقدامات انجام‌شده، ارجاع 8/9‌درصدی بیماران به خارج از بیمارستان در تابستان امسال به 1/4‌درصد در پاییز رسیده است.»
64‌درصد از پزشکان
تمایلی به ماندگاری در مناطق محروم ندارند
مجدزاده در ادامه میزان تمایل به ادامه فعالیت در مناطق محروم پس از انجام تعهدات قانونی توسط پزشکان متخصص شاغل در این مناطق را مورد اشاره قرار داد و گفت: «بررسی‌ها حاکی از آن است که میزان تمایل پزشکان بین تابستان و پاییز امسال تفاوت چندانی نکرده، اما 18‌درصد از پزشکان مورد مطالعه در تابستان و همچنین 36‌درصد از این پزشکان در پاییز عنوان کردند که در صورت ادامه روند پرداخت‌های کنونی حتما در مناطق محروم می‌مانند.» این آمار نشان می‌دهد که در پاییز 64‌درصد از پزشکان تمایلی به ماندگاری در مناطق محروم با شرایط فعلی را نداشتند.
رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت به مطالعه انجام‌شده در زمینه تمایل به ماندگاری در محل کار کنونی از سوی پزشکان و پرستاران تا پایان‌سال گفت: «در تابستان امسال 91‌درصد از پزشکان وزارت بهداشت و همچنین 81‌درصد از پزشکانی که در دیگر بخش‌ها غیراز مجموعه وزارت بهداشت فعالیت داشته‌اند، پاسخ مثبت به این سوال داده‌اند که این ارقام در پاییز امسال به ترتیب به 90 و 94 تغییر کرده است. همچنین 76‌درصد از پرستاران وزارت بهداشت و 77‌درصد پرستاران فعال در دیگر مجموعه‌های بیمارستانی غیر از مجموعه‌های تحت پوشش وزارت بهداشت در تابستان به این سوال پاسخ مثبت دادند که این رقم در پاییز امسال به ترتیب به 9 و 70 تغییر کرد.»
تنها 9‌درصد از پرستاران
 با کتاب تعرفه‌ها موافق بودند
او در ادامه به بررسی انجام‌شده در زمینه موافقت با مداخله کتاب تعرفه‌ها نیز افزود: «براساس بررسی انجام‌شده در پاییز امسال 93‌درصد از افراد از میزان درآمدشان رضایت داشتند. این رضایتمندی در پزشکان وزارت بهداشت به 53 درصد، در پزشکان سایر بیمارستان‌ها که تحت پوشش وزارت بهداشت نیستند 51‌درصد و در پرستاران 9‌درصد بوده است.»
به گفته مجدزاده، بررسی انجام‌شده در پاییز امسال نشان داد که 65‌درصد از پرستاران فعال در مجموعه‌های بیمارستانی تحت پوشش وزارت بهداشت، 81‌درصد از سایر پرستاران، 76‌درصد از پزشکان وزارت بهداشت و 75‌درصد از پزشکان فعال در سایر بیمارستان‌ها با ادامه اجرای طرح تحول نظام سلامت موافق بوده‌اند.
او در توضیح پرداخت‌های غیررسمی قبل از اجرای طرح تحول نظام سلامت هم توضیح داد: «اندازه‌گیری این امر کار بسیار سختی است. در این زمینه از مردم سوال شد، اما مشخص نیست که مردم از چرایی پرسیدن این سوال و چگونگی پاسخ به آن آگاهی دارند یا خیر. در نتیجه پاسخ به سوال مربوط به پرداخت‌های غیررسمی نمی‌تواند گواه واقعیت این موضوع باشد. اما در مجموع در پاییز امسال و در میان 200نفر بیمار مورد مطالعه، کسی گزارشی از پرداخت خارج از صورتحساب بیمارستان ارایه نداد، اما با این حال نمی‌توانیم بگوییم این رقم صفر بوده است.»
رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت، در ادامه به موضوع تأمین دارو و تجهیزات پزشکی بعد از اجرای طرح تحول سلامت در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی اشاره کرد و افزود: « 8/9‌درصد از جامعه آماری در نظرسنجی تابستان عنوان داشتند که برای تهیه دارو به بیرون از بیمارستان ارجاع داده شده‌اند که این آمار در پاییز به ۴.۱‌درصد کاهش یافته بود. البته، در نظرسنجی تابستان جامعه آماری ۵۱۶ نفر بودند که این جامعه آماری در پاییز به ۲۰۰ نفر رسیده بود.»
مجدزاده به تغییر در شاخص‌های تورم و همچنین‌درصد تورم کل و تورم بهداشت و درمان در مقایسه با مدت مشابه‌سال قبل اشاره کرد.« بررسی صورت گرفته در تابستان 93 نشان داد که میانگین پرداختی مردم در مناطق شهری و روستایی نسبت به مدت مشابه‌سال قبل بیش از 25‌درصد کاهش یافته است.‌ درصد خانوارهایی که دچار هزینه کمرشکن یا فقرزا به علت هزینه‌های سلامت می‌شدند نیز کاهش یافته است.»