[حانیه جهانیان] مدتی پیش، در شبکه‌های اجتماعی ویدیوی کوتاهی منتشر شد که در روزهای پس از اعلام قیمت رمز ارز همستر، دوباره درحال دست به دست شدن در فضای مجازی است. تصویربردار درحال ثبت تصویر مردی جوان درحال امضای سند است. همزمان، با لهجه شیرین یزدی در فیلم با صدای بلند و باتعجب می‌گوید: «عجیب‌ترین معامله در شهرمان، معاوضه 440 میلیون همستر با خودروی 206 تیپ2 سال 88...» کاربران شبکه‌های مجازی نیز همزمان با اعلام قیمت هر سکه همستر (کمتر از یک سنت) با طنازی‌های مرسوم به این فیلم واکنش نشان دادند. یک کاربر در پاسخ به جوان فروشنده نوشته: « داداش! هنوز زنده‌ای؟!»، فرد دیگری نیز به کنایه خطاب به فروشنده خودرو گفته بود: « بیا که داری میلیارد میشی! فقط با هواپیمای شخصی که داشتی رد می‌شدی واسه ما هم بوق بزن قربون دستت!» دوباره فیلم را عقب و جلو می‌برم، بارها و بارها می‌بینم.... با خودم فکر می‌کنم در آن لحظه و در زمان تصمیمش، به چه خیال باطلی دل خوش کرده بود! در اقتصاد و سرمایه‌گذاری گزاره ابتدایی و بسیاری مشهوری وجود دارد که می‌گوید: «هیچوقت همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید!» این دقیقا همان اصلی بود که این جوان یزدی، از یاد برده بود. رویای پوشالی ثروت و یک شب ره صدساله رفتن. به همین مناسبت در «شهروند» به سراغ دکتر مهرداد امیری، روانشناس بالینی رفتیم و از او درباره ناامیدی و خشم کاربران رمزارز «همستر» پرسیدیم. همچنین نگاهی داریم به واکنش کاربرانی که به کسب ثروت در «همستر» دل‌بسته بودند.
بازاریابی تهاجمی؟!
ایردراپ (انتقال رایگان ارزهای دیجیتال بین کیف پول‌های مختلف در بلاکچین است. در این روش، صاحبان ارزهای دیجیتال می‌توانند به صورت رایگان ارزهای دیجیتال خود را به صاحبان دیگر کیف پول‌های دیجیتال منتقل کنند) همستر کامبت در روز ۵ مهر (۲۶ سپتامبر) انجام شد، ولی نتوانست انتظارات کاربران را برآورده کند. نشان HMSTR با نرخ ۰.۰۱۳ دلار در صرافی‌های بزرگی چون بایننس، اوکی‌اکس و بیت‌فینکس عرضه شد، ولی در کمتر از ۲۴ ساعت به ۰.۰۰۶ دلار سقوط کرد. کاربران که ماه‌ها در این پروژه مشارکت کرده و هر ۳ ساعت بات (ربات) را چک می‌کردند، تنها پاداشی بین ۴ تا ۱۷ دلار دریافت کردند. این در حالی است که کانال تلگرامی همستر کامبت با حدود ۶۰ میلیون عضو، به بزرگترین کانال تلگرامی تاریخ تبدیل شده بود و تیم همستر درآمدهای بسیار زیادی از کانال تلگرامی و یوتیوب پروژه به دست آوردند. منتقدان معتقدند تیم همستر کامبت با مدل بازاریابی تهاجمی و ایجاد انتظارات غیرواقعی، از توجه میلیون‌ها مخاطب سوءاستفاده کرده است. این تجربه می‌تواند درسی برای جامعه ارزهای دیجیتال و کاربران تلگرام باشد.
پانزی
پانزی یک نوع کلاهبرداری مالی است. در آن سرمایه‌گذاران جدید برای پرداخت سود به سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر استفاده می‌شوند. این نوع کلاهبرداری به نام چارلز پانزی، کلاهبردار معروف آمریکایی، نامگذاری شده است. در این سیستم، به جای اینکه سود از سرمایه‌گذاری واقعی حاصل شود، پول از سرمایه‌گذاران جدید به سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر منتقل می‌شود.
همستر هم پانزی بود؟
این بازی به‌طور غیرمستقیم به نقد و بررسی مدل‌های کلاهبرداری مالی می‌پردازد و می‌تواند به عنوان یک ابزار آموزشی برای آشنایی با خطرات این نوع کلاهبرداری‌ها مورد استفاده قرار گیرد. در بازی «همستر پانزی»، بازیکنان با استفاده از روش‌های مختلف می‌توانند به جذب سرمایه‌گذاران جدید و مدیریت منابع بپردازند. به عنوان مثال، بازیکنان باید تلاش کنند تا افراد جدید را به سرمایه‌گذاری در پروژه خود ترغیب کنند. این کار می‌تواند از طریق تبلیغات یا ارائه جذابیت‌های مالی انجام شود. البته برای حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران قبلی، بازیکنان باید به آنها سود پرداخت کنند، که این سود معمولاً از پول سرمایه‌گذاران جدید تأمین می‌شود. در این بازی بازیکنان می‌توانند با ارتقاء امکانات و منابع بازی، جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند و به این ترتیب درآمد بیشتری کسب کنند. البته بازیکنان باید به دقت منابع خود را مدیریت کنند تا بتوانند به تعهدات مالی خود عمل کنند و در عین حال به جذب سرمایه‌گذاران جدید ادامه دهند. حتی برخی از بازیکنان ممکن است از روش‌های فریبنده برای جذب سرمایه‌گذاران جدید استفاده کنند، مانند ارائه وعده‌های غیرواقعی در مورد سودهای بالا و سریع.
چرا همستر شکست خورد؟
ایردراپ این توکن، برخلاف انتظارات جامعه ارزهای دیجیتال، با انتقادات گسترده‌ای روبرو شد و برخی از کارشناسان، آن را یکی از بدترین ایردراپ‌های تاریخ کریپتو توصیف کرده‌اند. یکی از اصلی‌ترین دلایل شکست این ایردراپ، رد صلاحیت تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان قبل از شروع آن بود. بازیکنانی که ماه‌ها برای افزایش امتیازات و جمع‌آوری توکن تلاش کرده بودند، به دلیل اجرای ناگهانی سیستم ضدتقلب، از فهرست دریافت‌کنندگان حذف شدند. این اقدام، نارضایتی شدید جامعه کاربران را به دنبال داشت؛ چرا که بسیاری معتقد بودند این تصمیم به نفع اینفلوئنسرها گرفته شده است. علاوه بر این، ایردراپ این توکن ابتدا قرار بود در جولای ۲۰۲۴ انجام شود، اما به دلیل مشکلات فنی به تعویق افتاد و در نهایت سپتامبر برگزار شد. این تأخیر، اعتماد بسیاری از اعضای جامعه را خدشه‌دار کرد. همچنین، قبل از ایردراپ اعلام شد که تنها ۸۸.۷۵ درصد از توکن‌ها توزیع خواهد شد و مابقی تا جولای ۲۰۲۵ در دسترس نخواهد بود، که این موضوع نیز نارضایتی شدیدی ایجاد کرد و برخی از کاربران را به تحریم پروژه واداشت. قیمت اولیه توکن HMSTR حدود ۰.۰۱ دلار بود، اما به سرعت کاهش یافت و اکنون در مدوده ۰.۰۰۶۰ دلار قرار دارد. این افت سریع قیمت نیز باعث ناامیدی سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت و بلندمدت شد؛ چرا که بسیاری از کاربران که ماه‌ها تلاش کرده بودند، تنها چند دلار پاداش دریافت کردند. همچنین، برخی از صرافی‌ها شرط حداقل تراکنش ۵ دلاری را اعمال کردند که این موضوع باعث شد بسیاری از کاربران که توکن‌هایی با ارزشی کمتر از این مبلغ دریافت کرده بودند، قادر به نقد کردن دارایی خود نباشند. مشکلات فنی کیف پول تلگرام و بلاکچین تون (TON) هم باعث شد که کاربران نتوانند به موقع به توکن‌های خود دسترسی داشته باشند یا آنها را معامله کنند، که این مسئله نیز به نارضایتی‌ها دامن زد.
ناامیدی، بی‌اعتمادی و هرآنچه «همستر» سرمان آورد!
موضوع ناامیدی از همستر در بین کاربران به دلیل مشکلاتی است که در ارائه خدمات و تجربه کاربری این پلتفرم به وجود آمده است. مثل، کاهش اعتماد و ناامیدی کاربران که به دنبال آن، کاربران به دنبال گزینه‌های دیگر می‌روند. همچنین، کاربران در شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های مختلف به بیان شکایات و انتقادات خود پرداخته‌اند، که می‌تواند به آسیب به شهرت همستر منجر شود. این وضعیت نیاز به توجه و بهبود فوری از سوی تیم توسعه‌دهنده همستر دارد تا بتوانند اعتماد کاربران را دوباره جلب کنند.
اعتراض‌‌های بی‌ثمر؟!
پس‌از اعلام میزان توکن‌های همستر کاربران، تنها افرادی سود بردند که بیشترین زیر مجموعه از دوستان خود را به این بازی اضافه کردند (و افرادی که با تقلب پیش رفتند و بن نشدند)، در صورتی که ادمین‌های همسترکامبت در طول این شش ماه که از آغاز پروژه می‌گذرد، تاکید بسیاری روی ارزش پرافیت افراد داشتند. پس از آن کاربران همسترکامبت، که روزی از این ایردراپ دفاع می‌کردند و دوستان خود را به آن دعوت می‌کردند، نسبت به این بی عدالتی شروع به اعتراضی بی نتیجه کردند، و شاهد بودیم که برخی کانال‌ها کمپین‌های اعتراضی خود را راه انداختند.
رویافروشی و توهم شجاعت!
دکتر فرزاد امیری، روانشناس و عضو هیئت علمی درباره تاثیر مخرب بازی‌هایی نظیر «همستر» به «شهروند» می‌گوید:« به شخصه با این نوع بازی‌ها و نگرش پشت پرده آنها مشکل اساسی دارم. معتقدم این‌گونه فعالیت‌ها باعث تلف شدن وقت است. از سوی دیگر بازی‌هایی نظیر «همستر» با برجسته‌تر کردن انگیزه کسب ثروت بیشتر موجب رویا فروشی در کاربران می‌شود. این کارشناس همچنین ادامه می‌دهد: «اندیشه ورزی و خلاقیت نیز کاهش پیدا می‌کند.همچنین بازیهای کامپیوتری در کل می‌تواند روی مغز به ویژه آمیگدال‌ها تاثیر منفی بگذارد. استمرار این روند حتی باعث بزرگتر شدن آمیگدال و ایجاد شجاعت کاذب می‌شود و همانند مواد مخدر فرد را از حقیقت، محتاط بودن و خردورزی دور می‌کند.
ادامه‌دادن به «همستر» احمقانه‌ست!
واکنش مالباختگان ایرانی همستر در فضای مجازی
بنده خدا:
دیگه هیچ کس علاقه ای برای ادامه دادن این پروژه مسخره نداره. این همه وقت گذاشتیم آخرم یه ذره توکن داد که دهن ما رو فقط ببنده که نتوانیم بگیم چرا نداد یعنی اینقدر توکن کمی داد که حتی پول اینترنت مصرف شده ما رو جبران نکرد من خودم هر روز بازی می‌کردم و خیلی زمان مصرف کردم روش ولی آخر چیزی کمتر از ۵۰۰ هزار گیرم میاد در حالی که تا حالا ۸۰۰ تومان فقط پول نت مصرفی ما هست واقعا دیگه ادامه دادن به این ایردراپ نادانی بیش نیست اونایی هم که ادامه بدن خیلی ببخشید ولی حقیقتا احمقی بیشتر نیستند، آدم یک بار از مار گزیده بشه بار دوم دیگه اون اشتباه رو نباید بکنه که دوباره گزیده بشه!
پیریان:
ادامه دادن به بازی همستر احمقانه ست
اکبر: هنوزچیزی واسه من نیومده کیف پولم فعاله ولی دریغ ازیک ریال، کلاه برداریه...
علی: همستر همه کاربران رو فریب داد مردم که ۳ ماه و بیشتر وقت گذاشتن که با اون پول اول از همستر، خانه بگیرن، دوم ،۲۰۷ سوم آیفون. الان با این ۵۰۰ تومان باید یه غذا از اسنپ سفارش بدن با نوشابه تا دلشون حال بیاد.
نسرین: از این که بچه های ایران را اذیت کردید خیلی براتون متاسفم!
بیشتر بدانید
ایردراپ: انتقال رایگان ارزهای دیجیتال بین کیف پول‌های مختلف در بلاکچین است. در این روش، صاحبان ارزهای دیجیتال می‌توانند به صورت رایگان ارزهای دیجیتال خود را به صاحبان دیگر کیف پول‌های دیجیتال منتقل کنند.
توکن: از لحاظ فنی، Token یک دارایی است که نشان‌دهنده مالکیت یا ارزش در یک سیستم غیرمتمرکز است. از این نظر، تفاوتی با ارز رمزنگاری، دارایی دیجیتال یا دارایی رمزنگاری ندارد. توکن می‌تواند معنای هر دارایی رمزنگاری غیر از بیت کوین یا اتر را بدهد.
بلاکچین: به زبان ساده، مثل یک دفترچه ذخیره اطلاعات است که اطلاعات را داخل بخش‌هایی به نام بلوک ذخیره می‌کند و هر یک از اعضای شبکه، یک نسخه کپی از آن را در اختیار دارد. اگر کسی قصد تغییر یا دخالت در اطلاعات بلاکچین را داشته باشد، بقیه اعضا نیز متوجه خواهند شد. پس تغییر آن غیرممکن است.
کریپتو: که در ساخت‌شان از تکنیک‌های رمزنگاری استفاده شده باشد.
پرافیت: به تعداد سکه‌هایی اشاره دارد که بدون نیاز به ضربه‌زدن (Tap)، در هر ساعت برای شما جمع‌آوری می‌شوند. به‌این‌ترتیب، شما با بالابردنِ سود ساعتی خود، بدون دردسر خاصی، دائماً سکه‌های خود را افزایش می‌دهید.