طرح نو| «ما برای نجات زمین تلاش میکنیم». این شعار موسسه طبیعتپژوهان زیما است که به عنوان یک گروه مدافع محیطزیست در ایران فعالیت میکند. زیما به معنی زمین است. زیست در زیما یعنی زندگی و حیات جاودانه و حفاظت از زمینی که در آن زندگی میکنیم. ریشه این لغت از اوستا آمده و نامی است دخترانه در میان مردمان سرزمین ترکمن و از همین رو نیز این موسسه نام خود را زیما نهاده است. در میان اهداف ریز و درشت این موسسه، میتوان یک هدف اصلی برای آن برشمرد و آن هم کمک به حفظ محیطزیست از راه اکوتوریسم است. از سایر اهداف این موسسه نیز میتوان به ایجاد گردشگری پایدار و مبتنی بر حفاظت از محیطزیست، تغییر رفتار و سیاستهای آژانسهای گردشگری در برنامههای اجرایی خود، اصلاح برنامههای گردشگری بهخصوص در بخش اکوتوریسم، معرفی روشهای رفتن به طبیعت بدون آسیب رساندن به میراث طبیعی، آشنایی با روشهای درست برخورد با طبیعت، رابطه مستقیم با جوامع محلی و فراهم آوردن شغلهای پایدار در زمینه گردشگری برای آنها، معرفی مناطق طبیعی ایران، معرفی گونههای زیستی ایران (بومی و مهاجر)، معرفی شاخههای گوناگون اکوتوریسم (طبیعتگردی)، فعال کردن داوطلبانه علاقهمندان به این حوزه در برنامههای اجرایی موسسه اشاره نمود.
اصلیترین فعالیتهای زئو اکوتوریسم اما مبتنی بر حفاظت از محیطزیست است و تلاش میکند با معرفی روشهای صحیح سفر کردن به طبیعت از تخریب و آلوده کردن آن جلوگیری شود. از آنجایی که حفاظت از محیطزیست با سایر رشتهها و فعالیتها در زندگی انسان گره خورده است و ارتباط تنگاتنگ و مستقیمی بین زندگی انسان و محیطزیست برقرار گردیده، این موسسه بر آن شده تا با رویکردی متفاوت، از طریق صنعت گردشگری، بهخصوص اکوتوریسم (طبیعتگردی) روشهای حفاظت از محیطزیست را در آن معرفی و عملی نماید. با رشد صنعت گردشگری و تنوع بخشیدن به آن در دهههای اخیر، شاخه اکوتوریسم توانسته است در این بین طرفداران زیادی را به سوی خود جلب نماید. شاخهای از گردشگری که خود شامل دهها زیرشاخه دیگر میشود. بنابراین ورود دستههای متعدد گردشگران با سلایق گوناگون، میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به طبیعت وارد نماید. افزایش روزافزون آژانسهای گردشگری و گروههای بزرگ و کوچک مسافران در زمینه اکوتوریسم، زنگ خطر نابودی میراث طبیعی را هم به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل نیز زیما میکوشد تا با تغییر رفتار گردشگران در طبیعت و سفرهای غیرمسئولانه و ناآگاهانه آنها به طبیعت، از صنعت گردشگری به عنوان ابزاری برای حفاظت از محیطزیست استفاده کند. صنعت گردشگری خود میتواند نمونه مناسبی برای حفظ میراث طبیعی و مناطق حفاظت شده به شمار آید، به شرط آنکه توجه به اصل حفاظت از محیطزیست مبنای سیاستگذاریهای مدیران در صنعت گردشگری باشد تا بتوان از درآمدهای حاصل از گردشگری و نیز با عملی کردن روشهای نوین در این صنعت، بستری مناسب برای توسعه پایدار در این حوزه فراهم آورد.
اکوتوریسم واژهای نهچندان غریب است که این روزها جای خود را در صنعت گردشگری به خوبی باز کرده. پرندهنگری، رفتینگ، مشاهده حیات وحش، کویرنوردی، نجوم، جنگلنوردی، غارنوری، کوهنوردی و... هرکدام برای خود دنیایی برای گشت و گذار در پهنه این جهان دارند. ایران نیز به دلیل تنوع اقلیمی و تنوع زیستی بالا، این سالها توجه بسیاری از علاقهمندان به طبیعت و ورود به طبیعت را به خود جلب کرده است. تا جایی که بسیاری از آژانسهای گردشگری تعریف فعالیت خود را به تخصصی بودن سفرهای طبیعتگردی تغییر دادهاند و گروههای بزرگ و کوچکی با نامهای طبیعتگردی مشغول به فعالیت شدهاند. هر روز به تعداد راهنمایان گردشگری افزوده میشود. در این بین، آیا به درستی سفرهای طبیعتگردی مدیریت و طرحریزی میشوند تا آسیبی به طبیعت وارد نشود؟ آیا مناطق طبیعی و بهخصوص پارکهای ملی ظرفیت خیل عظیم گردشگران مشتاق را به خود دارند؟ زیما میکوشد در کنار پاسخ به این سوالات، راهحلهای موجود را برای بهبود وضع ارایه دهید.
این موسسه با ترکیبی از مفاهیم اکوتوریسم با موضوعات زیستمحیطی و بهرهگیری از دانش کارشناسان و اساتید آن، برگزاری کلاسها و کارگاههای آموزشی، سفرهای مسئولانه به مناطق طبیعی و مناطق حفاظتشده، ارتباط با آموزشگاهها و آژانسهای گردشگری و نیز سازمانهای دولتی مربوط به این حوزه از قبیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و سازمان محیطزیست، میکوشد تا به صنعت اکوتوریسم نهتنها بهعنوان یک منبع درآمدزا برای کشور، بلکه به مثابه یک روش و عامل برای حفاظت از محیطزیست نگاه کرده و در این راه فعالیت کند.