[شهروند] جنگ بین‌الملل اول را مدفن امپراتوری‌ها باید لقب داد، هرچند در پایان این جنگ خانمانسوز، تقریباً کسی مغبون‌تر از عثمانی‌ها با قدمتی معادل 600 سال نبود. با زبانه کشیدن جنگ، هنگامی که امپراتوری عثمانی به یاری اتحاد اتریش- مجارستان و آلمان برخاست، کشورهای متفق یعنی فرانسه، انگلستان و امپراتوری روسیه فقط و فقط نگران قدرت نظامی آلمان‌ها بودند. در واقع آن‌ها خیلی خوب می‌دانستند نه عثمانی دیگر آن قدرت نظامی مهیب قبلی است و نه امپراتوری اتریش-مجارستان، بنیه مالی-نظامی اداره یک جنگ طولانی را داراست. تاریخ ثابت کرد که این برآورد چندان هم دور از واقعیت نبود زیرا در خاتمه جنگ، تنها کشوری که توانست اراضی خود را تا حد زیادی از دست‌درازی فاتحان حفظ کند آلمان بود.
«سور»، پیش قراول شوم «سایکس-پیکو»
بی‌شک اضمحلال آخرین امپراتوری مسلمانان را باید بزرگترین ماحصل جنگ جهانی اول قلمداد کرد. 104 سال پیش در چنین روزی، برابر ١٠ آگوست ١٩٢٠ میلادی، با انعقاد «معاهده سور» بین دولت عثمانی و قدرت‌های فاتح جنگ بین‌الملل اول، تجزیه یکی از بزرگترین امپراتوری‌های تاریخ معاصر کلید خورد. سلطان محمد ششم، آخرین امپراتور عثمانی با پذیرش شروط متفقین، امپراتوری باصلابت عثمانی را که تا پیش از آغاز جنگ حد شمالی آن شمال شرقی اروپا، حد غربی آن شمال آفریقا، حد جنوبی آن سرزمین حجاز و حد شرقی آن مرزهای ایران بود، به محدوده‌ای کوچک در فلات آناتولی تقلیل داد. همچنین یکی از مهمترین رویدادهای برآمده از تجزیه امپراتوری عثمانی را باید «توافقنامه سایکس - پیکو» برشمرد. این توافقنامه نقش مهمی در تقسیم متصرفات عثمانی به‌خصوص در خاورمیانه داشت و به تشکیل بسیاری از کشورهای عربی فعلی در این منطقه انجامید.
ترکیه، میراث باقی مانده از یک امپراتوری
سست عنصری محمد ششم آخرین سلطان یا به عبارتی خلیفه عثمانی و موضع ضعف او در برابر فاتحان اروپایی جنگ جهانی اول البته بی‌پاسخ نماند و به شورش گروهی از افسران ترک موسوم به «ترکان جوان» به سرکردگی مصطفی کمال پاشا (آتاترک) منجر شد. این نظامیان متمرد در نخستین قدم خلافت عثمانی را ملغی اعلام کردند و سپس ضمن ابراز مخالفت با مفاد «معاهده سور»، جنگی بزرگ که به «جنگ استقلال ترکیه» معروف شد را کلید زدند. نبرد استقلال ترکیه از سال ١٩١٩ تا ١٩٢٢ میلادی به طول انجامید و زیاده‌خواهان اروپایی را وادار کرد از اجرای بخش‌های مهمی از عهدنامه تحمیلی «سور» عقب‌نشینی کنند. عاقبت در 6 آگوست 1924 میلادی با امضای «معاهده لوزان»، تأسیس رسمی کشور جدید با عنوان «جمهوری ترکیه» اعلام شد و مصطفی کمال پاشا به‌عنوان نخستین رئیس این کشور برگزیده شد.