محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت روحانی روز گذشته گفت که مقیدیم تا 11 فروردین مذاکرات به نتیجه برسد اما این جمله نوبخت میان تحلیلگران عرصه سیاست و بینالملل تعبیرهای مختلفی مبنی بر اینکه نتیجه رسیدن به معنای تفاهم است یا توافق؟ از این رو مهدی مطهرنیا، در گفتوگویی با شهروند به تشریح این مطلب پرداخت و گفت که به نظر میرسد، این بار منظور نوبخت توافق است نه تفاهم. او همچنین در این زمینه نیز استدلال کرد که بسترهای مناسب برای ایجاد توافق تا کنون ایجاد شده است و به نظر میرسد که دیگر از مرحله تفاهم عبور کردهایم. مشروح گفتوگوی مطهرنیا، پژوهشگر بینالملل را در زیر میخوانید.
آقای مطهرنیا با توجه به صحبتهای روز گذشته آقای نوبخت، فکر میکنید که در روز 11 فروردینماه شاهد توافق هستیم یا تفاهم؟
آنچه که تا کنون صورت پذیرفته است، لایهبندی تفاهمهای مختلف برای رسیدن به توافقی جامع است. از این رو باید بر این نکته تأکید داشت که زمینههای یک توافق در چارچوب تفاهمات صورت پذیرفته به وجود میآید. در همین زمینه میتوان گفت که تفاهمها میتواند چندلایهای پیش رود اما این توافقهاست که باید شفاف، موثر و با هدفهای معین بتواند در توافق انعکاس پیدا کند. لذا نتیجه تفاهم در توافق پژواک مییابد. تاکنون این تفاهمها بوده است که لایه به لایه کار را پیش برده و پرانتزهای موجود در توافق نهایی را کاهش بخشیده است.
بنابراین آنچه که نوبخت میگوید، در چارچوب ادبیات سیاسی نباید به تفاهم ارجاع دهد. بلکه رجوع این مفهوم یعنی نتیجه، بیشتر به رسیدن به توافق توجه دارد. سیگنالهای موجود نیز نشان میدهد که توافق تا حدود زیادی حاصل شده است. این توافق باید جملات نهایی خود را تجربه کند و سپس در یک بستر مناسب و به دور از جنجالهای رسانهای دلواپسان لایههای گوناگون عمل سیاسی در سطوح داخلی، منطقهای و بینالمللی به امضا برسد.
چراکه این توافق نقطه گره گذار نظام بینالملل از وضع گذار کنونی جهت شکلدهی به نظم آینده جهانی خواهد بود و بازیگرانی چون اسراییل در منطقه هنگام توافق احتمالی آینده شاهد یک سونامی بزرگ سیاسی خواهند شد، این برای این است که بازیگرانی چون اسراییل و برخی دولتهای عربی و حتی در منطقه ازجمله گروههایی که در صحنه سیاست داخلی توافق را علیه خود میبینند و حتی در نظام بینالملل بعضی بازیگران نزدیک به آمریکا و ایران تلاش خواهند کرد که هر آنچه میتوانند انجام دهند تا این توافق حاصل نشود.
بنابراین از همین نشانهها میتوانیم متوجه شویم که پرونده هستهای ایران فقط مربوط به ایران نیست؛ پروندهای است که ابعاد منطقهای آن میتواند پیامهای بسیار بزرگی در آینده از خود به جای گذارد.
بنابراین شما فکر میکنید که ما تا 11 فروردینماه شاهد توافق باشیم؟
بله. همانطور که گفتم به نظر میرسد که دیگر از مرحله تفاهم گذشته باشیم و وارد مرحله جدیدی شدهایم که آن هم توافق است.
عملکرد تیم مذاکرهکننده را تا کنون چطور میبینید؟
تیم مذاکرهکننده کنونی، تیمی کاملا حرفهای است.
این تیم حرفهای بر آن است که به دور از جنجالهای موجود وفق مدیریت رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران و منطبق با منافع ملی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با واقعگرایی سیاسی زمینههای حل و فصل معضل موجود در پرونده هستهای را فراهم سازد.
از این رو است که باید بپذیریم در مقام قیاس با دیگر تیمهای مذاکرهکننده، آنچه که دیپلماسی تیم دیپلماتیک کنونی انجام میدهد از ارزش تخصصی، حرفهای، علمی و ارزشی بیشتری برخوردار است.