[شهروند] 36 سال پیش در چنین روزی، برابر ٢٧ تیر ١٣٦٧ خورشیدی، جمهوری اسلامی ایران قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت سازمان ملل متحد را که موضوع آن خاتمه جنگ ایران و عراق بود، پذیرفت. این قطعنامه نسبت به دیگر قطعنامههای صادر شده با موضوع جنگ تحمیلی از جامعیت بیشتری برخوردار بود و همین باعث شد تهران برای پذیرش آن از بعضی ملاحظات خود صرفنظر کند. این قطعنامه در تاریخ 29 تیر 1366 توسط رژیم بعث عراق تایید شده بود و حالا پذیرفته شدن آن توسط ایران – با وجود یک سال تاخیر - معنایی جز پایان جنگ تحمیلی 8 ساله نداشت. اما صحه گذاشتن ایران بر قطعنامه 598 توسط طرف عراقی حمل بر ضعف شد و رژیم بعث فشار نظامی در جبهههای جنگ را تا سرحد ممکن افزایش داد. همین باعث شد شور و حال دفاع بار دیگر در سراسر ایران اوج بگیرد و سیل نیروهای مردمی عازم مناطق درگیری شوند. صدام میخواست با اشغال بخشهایی از خاک ایران به خیال خود دست برتر را در مذاکرات صلح داشته باشد، اما کاری از پیش نبرد و چنین شد که یک ماه بعد، یعنی در ٢٩ مرداد ١٣٦٧ خورشیدی آتشبس در همه جبهههای درگیری ایران و عراق برقرار شد.
مشکل شورای امنیت با معرفی متجاوز
به این اعداد توجه کنید: «٤٧٩-٥١٤-٥٢٢-٥٤٠-٥٥٢-٥٨٢-٥٨٨-٥٩٨-٦١٢-٦١٦-٦١٩-٦٢٠-٦٣١-٦٤٢-٦٥١-٦٧١-٦٧٦-٦٨٥» اینها شمارههای قطعنامههایی است که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد با مدنظر قرار دادن جنگ ایران و عراق صادر شدند. نخستین قطعنامه درست ٧ روز پس از آغاز تجاوز نظامی عراق و آخرین آنها نیز ٣٠ ماه پس از پایان جنگ، به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد رسیدند. جنگ ایران و عراق را باید یکی از طولانیترین جنگهای کلاسیک قرن بیستم به شمار آورد، اما اینکه چرا ایران بهعنوان یکی از طرفهای درگیری به اکثر قطعنامههای صادر شده و بندها و تبصرههای آنها بیتوجه بود و عاقبت قطعنامه ٥٩٨ را یک سال بعد از صدور پذیرفت، به موضوعی برمیگشت که در هیچ کدام از این قطعنامهها به آن اشاره نشده بود: «معرفی متجاوز و سازوکار تنبیه آن!»
نزدیک شدن به شروط ایران با 598
یک هفته از آغاز جنگ میگذشت که نخستین قطعنامه با شماره ٤٧٩ صادر شد و در آن از ایران و عراق درخواست شده بود مشکل فیمابین را از مسیر مسالمتآمیز حل و فصل کنند. مهمترین نکته قطعنامه ٤٧٩ این بود که حتی به شکل نمایشی هم از عراق نمیخواست نظامیان خود را به پشت مرزها بازگرداند. پس از این قطعنامه، شورای امنیت تا سال ١٣٦٦ تقریباً هر سال یک قطعنامه جدید با محوریت جنگ ایران و عراق صادر میکرد که به دلیل بیتوجهی به دو اصل مورد اشاره ایران یعنی معرفی و تنبیه متجاوز، هیچ کدام راه به جایی نبردند. سال 1367 اما با صدور 5 قطعنامه، رکورد صدور قطعنامهها شکست. در نهایت از میان همه این قطعنامهها، 598 بیشترین قرابت را با شروط ایران داشت و عاقبت مورد پذیرش قرار گرفت.