[شهروند] در حدود دو دهه اخیر، همه ساله با فرارسیدن چهاردهم و پانزدهم خرداد- که سالروز درگذشت و یادآور زندگی پرماجرا و تاریخ‌ساز امام خمینی (ره) است- این پرسش تکراری برای هزارمین بار مطرح می‌شود که آیا بالاخره «فرزند صبح» بهروز افخمی روی پرده خواهد آمد و اکران خواهد شد یا نه؛ و البته اگر این اتفاق بیفتد و طلسم بدشانسی‌های این فیلم باز شود، این اتفاق چه زمانی روی خواهد داد؟ در پاسخ به این پرسش هم همه‌ساله بهروز افخمی ادعای جدیدی مطرح می‌کند مبنی بر اینکه دارد به سختی روی نسخه جدیدی از فیلم کار می‌کند و در ادامه هم برای اینکه موضوع تا حدی باورکردنی هم به‌نظر برسد، می‌گوید که قرار است اهالی سینما و رسانه این نسخه جدید را تا چند هفته دیگر ببینند. بعد هم ماجرا فراموش می‌شود و می‌رود تا سال آینده که دوباره این پرسش مطرح شود؛ پرسشی که تکرار آن در مطلب حاضر نشان‌دهنده این واقعیت تلخ است که هیچ‌گاه در گذر این سال‌ها به پاسخ نرسیده و «فرزند صبح» هنوز و همچنان بلاتکلیف است.
حالا در شرایطی که در سالروز ارتحال امام خمینی (ره) بهروز افخمی پیش‌دستی کرده و پیش از پرسش رسانه‌ها درباره تعیین تکلیف «فرزند صبح» به خبرگزاری ایسنا گفته که قصد دارد برای بهتر شدن کیفیت فیلم برخی سکانس‌هایش را با استفاده از هوش مصنوعی روتوش کند و در سالن‌های سینما، همزمان، نسخه سیاه و سفید و رنگی فیلم را اکران کند، بد ندیدیم مروری داشته باشیم بر هر آنچه در این سال‌ها بر این فیلم گذشته است...

 بیراه نیست اگر فیلم «فرزند صبح» ساخته بهروز افخمی را یکی از بدفرجام‌ترین فیلم‌های سینمای بعد از انقلاب بدانیم. فیلمی که حالا در شرایطی که بیست‌واندی سال از پایان فیلمبرداری آن می‌گذرد، جز یک نمایش پرحاشیه- و البته حاشیه‌ساز- در جشنواره پرحاشیه سال ۸۹ حاصل و دستاوردی نداشته؛ و با توجه به شرایط و قرائن به‌نظر هم نمی‌رسد فرجام و دستاوردی روشن و مشخص در انتظارش باشد. نکته جالب در این میان اینکه عکس‌العمل‌هایی هم که از بهروز افخمی در این زمینه دیده‌ایم، چندان نشانی از اراده و خواست و تلاش برای تعیین تکلیف این فیلم بلاتکلیف ندارد و این در حالی است که «فرزند صبح»، فارغ از ادعاهای کارگردان درباره خرید زمین برای این فیلم سینمایی و سودآوری میلیاردها تومانی این قطعه زمین (که ظاهرا برای این مطرح شده که جلوی انتقادها را در زمینه صرف یا اتلاف بیت‌المال بگیرد!)، نخستین یا دست‌کم یکی از نخستین فیلم‌های میلیاردی سینمای ایران است- که به این معنی است که پول بی‌زبان بی‌حسابی پای تولید آن ریخته شده است. با این حال، با توجه به شرایطی که این فیلم با آن مواجه است، به‌نظر می‌رسد که هم تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار فیلم و به‌اصطلاح صاحب مادی آن و هم بهروز افخمی که مالکیت معنوی فیلم را در اختیار دارد، هر دو- اگر هم از این روند راضی نباشند- نارضایتی چندانی از این موضوع احساس نمی‌کنند و حداقل اینکه گامی برای عبور از این وضعیت بن‌بست برنمی‌دارند.

فرزند صبح
«فرزند صبح» نام نهمین فیلم سینمایی بهروز افخمی- بعد از فیلم‌هایی چون عروس، روز فرشته، روز شیطان، تختی، شوکران و گاوخونی- است که با بازی هنرپیشه‌هایی چون عبدالرضا اکبری، هدیه تهرانی، آتیلا پسیانی، محمدعلی کشاورز، سحر دولتشاهی و محمدرضا شریفی‌نیا داستان زندگی سیدروح‌الله خمینی را در دوران کودکی و تا هفت‌سالگی روایت کرده و البته در این میان نقبی هم به ماجرای دستگیری ایشان در پانزده خرداد زده و آن دوران را نیز به تصویر کشیده است.

خاطره یک جنجال
این فیلم که در تمام این بیست سال ماجراهای تولیدش جذاب‌تر از خود فیلم بوده؛ البته به‌رغم بلاتکلیفی حال حاضرش که هزار البته به‌خاطر نداشتن پروانه نمایش نیست، در بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در سال 1389به نمایش درآمد و به‌اصطلاح رونمایی شد. این تنها خاطره سینمادوستان ایرانی از فیلم «فرزند صبح» است که البته در غیبت بهروز افخمی حواشی زیادی به‌خاطر کیفیت پایین فیلم به‌وجود آمد. کیفیتی که بهروز افخمی زیر بار آن نرفت و ضعف‌ها و کمبودهای فیلم را به‌دلیل نبود خود و ناآگاهی تدوینگر عنوان کرد. البته ماجرا را با رویکردی بی‌طرفانه‌تر اینگونه می‌توان روایت کرد که ظاهرا نسخه‌ای که در آن جشنواره نمایش داده شد، مورد تأیید بهروز افخمی نبود و این فیلمساز بابت نمایش این نسخه- به زعم او ناقص- چنان ناراضی شده بود که در آن زمان گفت کاری می‌کند همه بفهمند او «فرزند صبح» را نساخته‌. به همین دلیل هم هست که در سال‌های اخیر هر بار ادعای افخمی درباره رضایت از تدوین جدید «فرزند صبح» امیدواری‌هایی را در میان مخاطبان سینما ایجاد کرده که با فیلمی در حد و اندازه دیگر فیلم‌های قابل‌قبول افخمی مواجه خواهند بود، به‌خصوص که در یکی دو سال اخیر، علاوه بر تأیید نسخه نهایی فیلم، بهروز افخمی «فرزند صبح» را «بهترین فیلم کارنامه‌»‌اش هم نامیده- که دوست دارد با آن از کارگردانی خداحافظی کند!
با این حال، حالا که پس از کش‌وقوس‌های ده‌دوازده‌ساله، چند سالی می‌شود بهروز افخمی ادعا کرده نسخه مورد تأییدش را آماده کرده و حتی آن را بهترین فیلمش هم نامیده، اما هنوز خبری از نمایش این فیلم نیست و دوباره رسیده‌ایم به چهاردهم و پانزدهم خردادماه و تکرار همه‌ساله این پرسش- که «فرزند صبح چه زمانی به نمایش درخواهد آمد؟»!
 
جنجال از زبان تهیه‌کننده
همانطور که گفتیم، نکته تعجب‌برانگیز این است که بهروز افخمی با اینکه ادعا کرده نسخه مورد قبول خود را از «فرزند صبح» ساخته، اما هنوز و همچنان حاضر به نمایش این فیلم نیست. نکته جالب هم در این زمینه این است که این فیلم در شرایطی به نمایش درنمی‌آید که براساس گزارش‌ها و اخبار رسانه‌ها، پروانه نمایش‌ خود را از وزارت ارشاد گرفته است. اما ظاهرا سازندگان فیلم بر این باورند که در شرایط حال حاضر سینمای ایران وضعیت برای اکران آن مساعد نیست. البته شاید هم بلاتکلیفی «فرزند صبح» دلایل دیگری دارد. به‌خصوص که پیش از این حتی یک‌بار زمان اکران فیلم هم مشخص شده، اما در نهایت در روز موعود- پانزدهم خرداد ۱۴۰۱- این اتفاق روی نداده است؛ اتفاقی که به‌گفته محمدرضا شرف‌الدین، تهیه‌کننده فیلم، «با اینکه پروانه نمایش این فیلم صادر شده، اما گویا اکران آن موکول شده به رفع موانعی که ظاهرا بخشی از آن به رفع مسائل مالی پروژه با مالک اول فیلم یعنی مؤسسه «عروج فیلم» بازمی‌گردد که تا زمانی که حل نشده باشد، صدور یا عدم‌صدور پروانه نمایش تغییری در وضعیت نمایش عمومی آن به‌وجود نخواهد آورد. در واقع، مشکل این فیلم جای دیگری است و ربطی به مجوزهای ساخت ندارد و در زمینه رفع این مشکلات، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) باید پیگیری کند!»