[شهروند] خبرگزاری رویترز به تازگی مدعی شده است تروئیکای اروپایی(سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان) به‌دنبال تدوین پیش نویس قطعنامه‌ای علیه ایران هستند تا در نشست بعدی آژانس که حدود یک هفته دیگر آغاز می‌شود، آن را ارائه کنند. رویترز به نقل از یک دیپلمات اروپایی عنوان کرده است: «کار کردن با ایران بسیار دشوار است و سطح تخلفات آن هم بی‌سابقه. کندی در برنامه هسته‌ای و حسن‌نیت واقعی توسط ایران برای همکاری با آژانس وجود ندارد. تمام چراغ‌های ما به رنگ قرمز چشمک می‌زنند». افزون بر آن رویترز از اختلاف آمریکا و اروپا بر سر این موضوع و حمایت نکردن آمریکا از آن به‌علت احتیاط در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری 2024سخن گفته است. پس از انتشار این گزارش توسط رویترز، تحلیل‌ها و گمانه‌های مختلفی حول آن مطرح شد. درحالی‌که با توجه به سفیر اخیر گروسی به ایران فضایی مثبت برای احیای همکاری ایران و آژانس شکل گرفته بود، اکنون برنامه‌ریزی اروپا برای فضاسازی علیه جمهوری اسلامی آن هم با توجه به شرایط داخلی کشور حائز اهمیت است. نشست بعدی شورای حکام و احتمالات تصویب یا عدم‌تصویب قطعنامه علیه ایران را در گفت‌وگو با دکتر حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل و تحلیلگر نام آشنای پرونده هسته‌ای ایران بررسی کرده‌ایم:
رویترز درباره قطعنامه ضدایرانی اروپا چه گفت؟
خبرگزاری انگلیسی رویترز در گزارشی با عنوان: «دیپلمات‌ها می‌گویند که قدرت‌های آمریکا و اروپا بر سر رویارویی با ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اختلاف نظر دارند» به قلم فرانکو مورفی و جان آیریش درباره برنامه اروپا برای فشار به ایران در نشست فصلی بعدی آژانس نوشته است: «۱۸ ماه از آخرین باری که شورای حکام ۳۵ کشوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای را علیه ایران تصویب کرد، می‌گذرد. درحالی‌که تعداد سایت‌های مورد اختلاف به دو مورد کاهش یافته است، ایران هنوز منشا آثار آن را توضیح نداده است و تعداد مشکلات دیگر در ایران افزایش یافته، ازجمله اینکه تهران بسیاری از کارشناسان ارشد آژانس را از حضور در تیم بازرسی منع کرده است.»
آمریکا مایل به تشدید اختلاف با ایران نیست
رویترز در ادامه گزارش خود با اشاره به اختلاف آمریکا و اروپا بر سر این مسئله آورده است: «ایالات متحده نمی‌خواهد در نشست‌های اخیر هیأت‌مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌دنبال قطعنامه دیگری علیه ایران باشد...مقامات اغلب از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده به‌عنوان دلیلی برای عدم‌تمایل دولت بایدن در این زمینه یاد می‌کنند. اما استدلال اصلی مقامات آمریکایی این است که مانند گذشته به ایران بهانه‌ای برای پاسخ دادن به فعالیت‌های هسته‌ای‌اش ندهند.»
تأثیر شهادت رئیس‌جمهور بر ادامه همکاری ایران و آژانس
رویترز در بخش دیگری از گزارش خود با اشاره به شهادت رئیس‌جمهور و شرایط داخلی ایران ادعا کرده است: «دو دیپلمات ایرانی گفتند، در چارچوب گفت‌وگوهایی با هدف بهبود همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران این هفته به دفتر آژانس مستقر در وین اعلام کرد که تا زمانی که جانشین رئیسی در 28ژوئن انتخاب نشود، با آن تعامل نخواهد کرد. یکی دیگر از دیپلمات‌های ارشد اروپایی گفت: «تروئیکا تصمیم خود را قطعی کرده است اما پیش نویس آن را به اعضای هیأت مدیره آژانس ارسال نکرده است. تحلیل ما این است که مرگ رئیسی چیزی را تغییر نمی‌دهد. ما باید با این قطعنامه جلو برویم... اکنون آمریکایی‌ها مشکل هستند و در گفت‌وگوهایمان ما به هر کاری برای متقاعد کردن آنها ادامه می‌دهیم.»
توافقات ایران و آژانس اکنون معلق است
دکتر حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌المللی و تحلیلگر پرونده هسته‌ای ایران، درباره گزارش رویترز می‌گوید: «طبق گفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توافقی بین ایران و آژانس به‌وجود آمده بود، اما با حادثه‌ای که برای رئیس‌جمهوری و همراهانشان پیش آمد، گفتند که توافقات به حالت تعلیق درآمده است. اما یک‌سری مذاکرات اعلام نشده یا به‌عبارتی محرمانه بین ایران و آمریکا در عمان وجود داشته است، طرف آمریکایی منتظر است تا نتایج آن مشخص شود، اما طرف اروپایی همچنان دنبال این است که قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب شود، درحالی‌که به‌نظر می‌رسد شانسی در این زمینه ندارد. ایران در حال همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و گفت‌وگوها و کارهای مقدماتی‌ای را هم شروع کرده‌اند. حالا باید دید که شورای حکام که شامل 35کشور می‌شود، متقاعد می‌شوند که قطعنامه جدیدی علیه ایران صادر شود، چون صدور قطعنامه جدید جز اینکه گره را کورتر کند، نتیجه دیگری در بر ندارد.»
احتمال صدور قطعنامه علیه ایران خیلی کم است
دکتر بهشتی‌پور با اشاره به اینکه شورای حکام به‌دنبال عبور ایران از دوره انتقالی و تشکیل دولت جدید است می‌گوید: «ایران همکاری‌های خود را با آژانس ادامه می‌دهد و نکته این است که نظارت‌های آژانس هم متوقف نشده است. حتی در آن دوران که تهدیدهای اسرائیل علیه ایران وجود داشت، گروسی اعلام کرد ناظران ما همچنان در تهران هستند. بنابراین نظارت آژانس کمافی‌السابق ادامه دارد و جایی برای نگرانی در این زمینه نیست. حالا باید منظر ماند و دید آیا قطعنامه جدید صادر می‌شود یا نه. به‌نظر من احتمال آن خیلی کم است.»
اروپایی‌ها به‌دنبال افزایش نقش خود در مذاکرات هستند
این تحلیلگر با اشاره به مذاکرات اخیر ایران و آمریکا بدون حضور اروپایی‌ها عنوان کرد: «توافقی نانوشته بین ایران و آمریکا به‌صورت غیرمستقیم به‌دست آمده و چون تروئیکای اروپا خارج از این توافق بوده، در حال فشار آوردن هستند که آنها هم مشارکت داده شوند و نقش‌آفرینی کنند. چون مشکل و طرف اصلی ما آمریکاست و ما باید مشکلات‌مان را با طرف آمریکایی حل کنیم و اگر در این راستا موفق شویم، تروئیکای اروپا در این زمینه آنقدر قدرت مانور ندارند که بتوانند کارشکنی کنند و با صدور قطعنامه علیه ایران اقداماتی را انجام بدهند. اما به‌نظرم ایران می‌تواند همزمان گفت‌وگوهایش را با تروئیکا هم شروع کند و از طریق سفیر ایران در وین رایزنی‌هایی با آنها داشته باشد و آنها را متقاعد کند که فعلا در این شرایط انتقالی دست نگه دارند و اجازه دهند که دولت جدید بیاید.»
انتخابات آمریکا تأثیر چندانی بر مذاکرات ندارد
وی با اشاره به‌احتمال پرهیز آمریکا از تشدید تنش با ایران به‌علت در پیش بودن انتخابات 2024نیز گفت: «در مورد اینکه آیا اختلاف آمریکا و تروئیکا بر سر صدور قطعنامه به انتخابات آمریکا برمی‌گردد، باید بگویم که سیاست خارجی در توازن‌بخشی انتخابات آمریکا نقش اندکی دارد. مردم آمریکا بیشتر در مسائل داخلی مشکل دارند، ازجمله درگیری‌های بین ترامپ و بایدن، سیاست‌های اقتصادی و... و مسائل بین‌المللی کمتر بر رأی آمریکایی‌ها تأثیر دارد. دغدغه آمریکا الان این است که بتواند بحران غزه و منطقه را مدیریت کند.»
گزارش فصلی مدیرکل تأثیر زیادی در هدایت فضای نشست دارد
بهشتی‌پور با اشاره به فضای آژانس در نشست بعدی درباره ایران نیز بیان کرد: «این موضوع هم بستگی به این دارد که گروسی چه گزارشی به شورای حکام بدهد. گزارش او بسیار تعیین‌کننده است. او هر سه ماه یک‌بار گزارش می‌دهد و گزارشی که در نشست آتی خواهد داد مهم است. اگر رویکرد مثبتی داشته باشد، به این معنا که متذکر شود دنبال همکاری و حل و فصل مسئله با ایران است، بعید می‌دانم قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شود؛ ضمن اینکه ایران تخلف خاصی انجام نداده و گزارش منفی درباره عملکردش وجود نداشته، به جز اینکه می‌گویند ایران به برجام پایبند نبوده، که ایران هم همیشه اعلام کرده اگر اجرای برجام را از ما می‌خواهید، طرف غربی هم باید تعهدات خود را انجام دهد. تنها مسئله ایران با آژانس پاسخ به آن دو سؤال است که این سؤالات هم مربوط به سال 2003است که موضوع مهم نبوده و بیشتر فضاسازی و سیاسی‌کاری بوده است.» وی در پایان با رد احتمال هماهنگی اروپایی‌ها با گروسی برای فشار وارد کردن به ایران در مقطع کنونی نیز عنوان کرد: «آژانس انرژی اتمی روال خاص خودش را دارد و طبق آن پیش می‌رود. مسئله ممکن است سیاسی باشد، اما باید دید اینها در شورای حکام تا چه حد می‌توانند نفوذ و 35کشور را متقاعد کنند. احتمال توطئه و قرار گرفتن آژانس در کنار اروپا را بعید می‌دانم و در سابقه آژانس چنین چیزی را ندیده‌ایم.»