[ شهروند] رفت‌وآمدهای دیپلماتیک و رایزنی‌های بانک مرکزی برای ایجاد گشایش ارزی اثر خود را روی نرخ ارز بازار آزاد گذاشته و حالا تا لحظه تنظیم این گزارش، دلار آمریکا برای دومین روز متوالی در کریدور 50هزارتومانی معامله می‌شود.
نرخ ارز که برای ماه‌های متوالی در حوالی 50هزارتومان در حال نوسان بود با شروع جنگ در غزه با افزایش قیمت مواجه شد و بالاگرفتن تنش‌های سیاسی و نظامی میان ایران و رژیم صهیونیستی باعث شد نرخ ارز به سقف تاریخی 70هزارتومانی برسد، اما تنها با گذشت چند هفته و برقراری ثبات در کشور به‌تدریج روند کاهشی نرخ ارز آغاز شد و حالا بارقه‌های امید برای تداوم این وضعیت شکل گرفته است.
ناگفته پیداست که شرط تداوم روند کاهشی نرخ ارز، اجرای دقیق سیاست‌های پولی و بانکی است و سیاستگذار در مسیر کنترل نقدینگی و پایه پولی باید ثابت‌قدم باشد. همچنین اصلاح ساختار نظام بانکی و جلوگیری از ولنگاری شبکه بانکی هم یک ضرورت انکارناپذیر است، ضمن اینکه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد باید در زمینه مهار انتظارات تورمی اقدام به سیاستگذاری صحیح کند.
افت انتظارات تورمی در بازار ارز
بررسی میدانی از میدان فردوسی و سبزهِ‌میدان نشان می‌دهد خریدوفروش ارز به ندرت انجام می‌شود و کسانی که در هفته‌های گذشته به‌دنبال خرید ارز بودند، امروز فروشنده شدند. نکته قابل توجه اینجاست که در بازار دیروز ارز عمدتا خریداری هم وجود نداشت.
به نوشته ایرنا، در میدان فردوسی برخی افراد به‌دنبال خریدار ارز در صرافی‌ها بودند و صرافان نیز اعلام می‌کردند که فعلا معاملاتی ندارند. همچنین افرادی که در کنار خیابان مشغول خریدوفروش ارز هستند هر دلار را ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان ارزان‌تر از قیمت اعلامی خریداری می‌کنند.
نگاهی به روند نرخ ارز نشان می‌دهد اسفند سال ۱۴۰۱ هر دلار حدود ۶۲ هزار تومان قیمت داشت و با گذشت بیش از ۱۵ ماه از آن زمان، امروز در کانال ۵۸ هزار تومان قرار دارد. این در حالی است که اتفاقات زیادی در حوزه سیاسی و منطقه‌ای متوجه ایران بود، اما به‌گفته کارشناسان، سیاست تثبیت اقتصادی توانست این تنش‌ها را تا حد زیادی مهار کند.
حادثه تروریستی کرمان، حمله به کنسولگری کشورمان در سوریه و عملیات «وعده صادق» باعث نوسان نرخ ارز شد. حتی پس از عملیات «وعده صادق» نیز شبانه دلالان اقدام به نرخ‌سازی کردند اما این هیجان خیلی زود تخلیه شد و به نرخ‌های قبلی بازگشت.
اجرای سیاست تثبیت اقتصادی و همچنین کنترل انتظارات تورمی باعث شده صاحبان سرمایه‌های خُردوکلان چشم خود را روی بازار ارز ببندند.
اثرگذاری بازارساز در بازار ارز
کارشناس پولی و بانکی با اشاره به تحولات سیاسی و اقتصادی یک ماه اخیر گفت: «خوشبختانه در زمینه بازار ارز و همینطور بازار سرمایه «بازارساز» به موقع ورود کرد و با استفاده از منابع بازار، دامنه نوسان را کاهش داد و توانست جلوی نوسانات ناپایدار و زودگذر نرخ ارز را بگیرد.»
حجت‌الله فرزانی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه گسترش تنش‌ها میان ایران و رژیم غاصب اسرائیل موجب شد تا هیجانات بر بازار ارز غالب شود و در نتیجه مردم به‌صورت هیجانی، اقدام به خرید ارز کردند، اظهار کرد: «با فروکش کردن التهاب‌های سیاسی و نظامی، هیجانات بازار ارز تخلیه شد و در نتیجه شاهد افت قیمت دلار در کشور هستیم. پیش‌بینی می‌شود نرخ ارز پایین‌تر هم بیاید.»
وی تصریح کرد: «با کاهش تنش میان ایران و اسرائیل ریسک سیاسی و نگرانی‌هایی که داخل کشور وجود داشت از بین رفت و این موضوع موجب شد تا اثر خود را بر تقویت ارزش پول ملی نیز بگذارد.»
این کارشناس پولی و بانکی عنوان کرد: «در تنش‌های سیاسی و مسائل اینچنینی، نوسانات ناپایدار و موقتی است و بخشی از تنش‌های سیاسی ما در سطح بین‌الملل هیجاناتی را در بازار ایجاد کرد. در ادامه این هیجانات باعث می‌شود سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را به ارز و طلا تبدیل کنند، در نتیجه پول‌ها به بازارهای سفته‌بازی و بازارهای غیرشفاف ورود کرد که همه این عوامل موجب می‌شود تا نرخ ارز به‌صورت هیجانی افزایش یابد.»
وی اضافه کرد: «اگر بتوانیم رشد نقدینگی را در مسیر کاهنده ادامه دهیم و همزمان رشد اقتصادی را افزایش و نرخ تورم را کاهش دهیم، بازار ارز دچار هیجانات نخواهد شد.»
فرزانی اظهار کرد: «بازار سرمایه از تشدید تنش‌ها در خاورمیانه نگران بود که این موضوع موجب شد تا شاخص کل بازار سرمایه روند نزولی را طی کند، اما در روزهای اخیر شاهد تقویت شاخص بودیم، لذا طبیعی است که با افزایش تنش‌ها شاخص کل بازار سرمایه، روند نزولی را طی کند و در چنین شرایطی ریسک نقدینگی در بازار سهام به‌وجود می‌آید.»
این کارشناس پولی و بانکی عنوان کرد: «خوشبختانه در زمینه بازار ارز و همینطور بازار سرمایه «بازارساز» به موقع ورود کرد و با استفاده از منابع بازار، دامنه نوسان را کاهش داد و توانست جلوی نوسانات ناپایدار و زودگذر نرخ ارز را بگیرد.»
این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: «با فروکش کردن التهاب‌های سیاسی، نقدینگی به بازار سهام ورود کرد و شاخص کل را با قدرت بالا برد، البته به‌صورت تاریخی در اول سال با رونق بازار سهام مواجه هستیم و بازار سهام به مکانیزم طبیعی خود بازگشته است.»
فرزانی در پایان تأکید کرد: «در نهایت کاهش تنش‌های سیاسی موجب شد تا نقدینگی از یک طرف از بازار ارز خارج شود و از طرف دیگر به بازار سهام ورود کند.»
عدم‌تمایل مردم به خرید ارز
همچنین سجاد بوربور، کارشناس اقتصادی، با اشاره به تأثیر برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا فارغ از نتیجه آن به تجارت‌نیوز گفت: «موضوع اصلی در پی برگزاری انتخابات، نگاه بازارها به این مسئله است؛ زیرا دوسه ماه مانده به انتخابات، بازارها به کما می‌روند و تا مشخص شدن نتیجه همه بیننده می‌شوند.»
او با اشاره به اینکه قیمت دلار از ابتدای سال در کریدور ششم آغاز شد، خاطرنشان کرد: «ابتدای سال ارزش دلار روی کاغذ حدود ۵۴ هزار تومان بود، بنابراین قیمت، بالای ارزش رقم خورد. بعد از پایان تنش میان ایران و رژیم صهیونیستی، اثر جنگ خنثی و انتظارات تورمی در بازارهای داخلی کمی تعدیل شد.»
این کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز افزود: «پایین نگه داشتن قیمت دلار برای دولت با وجود نقدینگی هشت هزار همت و رشد اقتصادی ۳.۵ درصدی و قیمت دلاری که ارزش آن روی کاغذ ۵۵ هزار تومان است، کار راحتی است، اما دلارِ بالای ارزش در حال معامله است!»
بوربور با تأکید بر اینکه محرک‌های دلار این اسکناس را به سمت کاهش سوق داده است، اظهار کرد: «نسبتی به نام نسبت پول به نقدینگی داریم و اکنون این نسبت فریاد می‌زند که پول در بازار کم است. وقتی پول، کم می‌شود سپرده‌های بلندمدت بیشتر می‌شود. دلیلش این است که مردم به آینده رشد دلار و سایر بازارها امیدوار نیستند. یعنی نسبت پول به نقدینگی هم‌اکنون رو به افول و شتاب آن، کاهنده است.»