معاون علمی رئیسجمهور معتقد است: «مالکیت فکری» برای عدالت ضروری است؛ این نظام مالکیت فکری به پدیدآورندگان فناوری حق میدهد تا از دستاوردهای خود سود ببرند و درعینحال، دیگران نیز میتوانند از این دستاوردها استفاده کنند.
دکتر روحالله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور، پیرامون موضوع مالکیت فکری در ایران، به نقش دوگانه فناوری در تشدید یا کاهش شکافهای طبقاتی اشاره کرد و گفت: فناوری، همچون تیغی دولبه، میتواند شکافهای طبقاتی را عمیقتر کند و یا در جهت عدالت و توسعه آن بهکار گرفته شود. دهقانی فیروزآبادی دسترسی به منابع علمی را بهعنوان نمونهای از این دوگانگی مطرح و تصریح کرد: پیش از ظهور اینترنت، دسترسی به منابع علمی نظیر کتابها، مقالات و... محدود به قشر خاصی از جامعه بود، این امر بهدلیل هزینه بالا و نیاز به ارتباطات و مجوزهای خاص، مانع از بهرهمندی بسیاری از افراد از این منابع ارزشمند میشد، اما امروز بهواسطه فناوری اینترنت، فرصت دسترسی همه مردم به اطلاعات، تقریباً فراهم است. معاون علمی رئیسجمهور گفت: ما عدالت را ترویج فرصتهای برابر برای تمام افراد جامعه در جهت کسبوکار و خلق ارزش میدانیم. اگر بتوانیم در هر زمینهای فرصتهای برابر را برای افراد فراهم کنیم، آنگاه میتوانیم مدعی داشتن جامعهای عدالتمحور باشیم.
فرهنگسازی و گفتمانسازی پیششرط اجرایی شدن «قانون مالکیت فکری» است
دهقانی اظهار کرد: در مقابل، همین فناوری اگر بهمثابه ابزاری برای انحصار و سلطه بهکار گرفته شود، میتواند به ابزار سیطره و قدرت تبدیل شود، بدین معنا که عدهای خاص در یک جامعه یا جامعه جهانی که از این ابزار برخوردار باشند، میتوانند نسبت به سایرین برتری یابند و این امر مغایر با عدالت است. معاون علمی رئیسجمهور با اشاره به تمایز علم و فناوری، بر لزوم حمایت از حقوق پدیدآورندگان فناوری تأکید کرد. وی بیان کرد: ایجاد نظام مالکیت فکری کارآمد و تشویق فناوران به ثبت و عرضه دستاوردهای خود در قالب نظاممند و عادلانه، دو مزیت کلیدی دارد؛ فایده اول این است که ارزشهای پدیدآورندگان یک اثر حفظ میشود و فایده دوم این است که جامعه مخاطب آن و جامعه یک کشور میتواند فرصتهای خوبی برای دسترسی به آنچه دیگران بهدست آوردند داشته باشد. دهقان بر اهمیت برقراری یک نظام مالکیت فکری عادلانه تأکید کرد و گفت: چنین سیستمی میتواند مشوقی برای پدیدآورندگان، بهویژه در حوزه فناوری، باشد تا در چارچوب این نظام فعالیت کنند؛ این امر نهتنها به حفظ ارزشها و قدردانی از تلاشها منجر میشود، بلکه زمینه را برای به اشتراکگذاری عادلانه این دستاوردها با سایر جوامع در یک نظام ارزشی عادلانه فراهم میکند.