[ملیحه محمودخواه] سال جدید از سوی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی)، رهبر معظم انقلاب، سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری شد. انتخاب این شعار بیانگر اهمیت توجه به تولید ملی و نقش حیاتی مشارکت همگانی مردم در تحقق این هدفگذاری ملی است و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی با درایت و هوشمندی بی‌نظیر خود، این نکته بسیار حیاتی را در شعار امسال متجلی ساختند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، در پیام خود به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۳ ضمن تبریک عید نوروز به ملت ایران به‌ویژه خانواده‌های ایثارگران و همه ملت‌هایی که نوروز را گرامی می‌دارند، سال جدید را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کردند. ایشان مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را ازجمله خبرهای تلخ سال ۱۴۰۲ خواندند و کارهای انجام شده در زمینه مهار تورم و رشد تولید را خوب اما نه به قدر مطلوب، ارزیابی کردند و با تأکید بر اینکه نباید توقع داشت چنین موضوع مهمی در مدت زمان یک‌سال تحقق کامل یابد، گفتند: «در سال جدید نیز مسئله عمده کشور همچنان «اقتصاد» است زیرا نقطه‌ضعف اساسی کشور در این حوزه است و باید در این زمینه، فعال عمل شود.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: «جمع‌بندی نظرات کارشناسان اقتصادی ما را به این نتیجه می‌رساند که کلید حل مشکلات اقتصادی کشور ازجمله «تورم»، «اشتغال» و «ارزش پول ملی» مسئله «تولید» است و به‌همین دلیل در چند سال گذشته بر موضوع تولید، تکیه شده است.» ایشان افزودند: «بر همین اساس در سال جدید نیز تکیه بر مسئله تولید است و انتظار داریم که در موضوع تولید یک جهش روی دهد.» رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه جهش در تولید بدون حضور مردم در اقتصاد و عرصه تولید امکانپذیر نیست، خاطرنشان کردند: «باید موانع حضور مردم در بخش تولید برطرف شود و ظرفیت‌های بزرگ مردمی فعال شوند.»
راه‌های مشارکت مردم هموار شود
این در حالی است که رئیس‌جمهوری کشورمان نیز در نخستین نشست خود با تیم اقتصادی دولت در بین مدیران این بخش تأکید کرد باید راه‌های تحقق شعار سال فراهم و زمینه مشارکت مردم مهیا شود.
میزان تحقق درآمدهای ارزی، تخصیص اعتبارات طرح‌های عمرانی، زمینه‌های جذابیت بخشی به تولید و صادرات و مشوق‌های لازم در این زمینه و ضرورت سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیربنایی از موضوعاتی بود که ابراهیم رئیسی به آنها تأکید داشت.
رئیس‌جمهوری با اشاره به شعار سال ۱۴۰۳ و تبیین ضرورت‌ها و الزامات برنامه‌ریزی برای تحقق جهش تولید، همه بخش‌های تولیدی ازجمله نفت، کشاورزی، نیرو، صنعت و معدن را مخاطب اصلی شعار سال خواند و کنترل عواملی را که در شاخص‌های اقتصادی اختلال ایجاد می‌کنند، ضروری دانست.
مردم به دنبال کسب روزی حلال
رئیس مرکز بهبود کسب‌وکار وزارت اقتصاد و کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «شهروند» جهش تولید با مشارکت مردم را شعار بسیار لازمی در شرایط اقتصادی امروز عنوان کرده و می‌گوید: «تعداد کثیری از مردم می‌خواهند وارد کاسبی حلال و سالم شوند اما مسیرش را نمی‌دانند که این وظیفه حکومت است که این راه را هموار کرده و اعتماد مردم را
جلب کند.»
او با تأکید بر اینکه ایجاد یک کسب‌وکار جدید همیشه بهتر از استخدام شدن است و این موضوع، هم عقلی و هم توصیه دینی است، خاطرنشان می‌کند: «برای تحقق شعار امسال باید صفر تا صد حوزه اقتصاد درست شود و دولت باید موانع جهش تولید را
از بین ببرد.»
او با تأکید بر اینکه برخی از قوانین و مقررات مهمترین موانع برای جهش تولید به‌شمار می‌آیند، توضیح می‌دهد: «در بسیاری از بخش‌های اقتصادی، قوانین و بخشنامه‌هایی داریم که دستیابی تولید‌کننده را برای تولید بیشتر می‌بندد. برخی از این قوانین حتی وارد‌کننده را تشویق و صادر‌کننده را در تنگنا قرار می‌دهد. قیمت‌های دستوری روی برخی از کالاها مانند لاستیک نه‌تنها تولید‌کننده را به تولید بیشتر تشویق نکرد بلکه سبب ایجاد فساد نیز شده است و این به ضرر مصرف‌کننده و رانت‌خواری را رواج داده است.
به اعتقاد این کارشناس حوزه اقتصادی، دولت باید کاری کند که مشارکت مردم بالا برود و این وقتی محقق می‌شود که راهبرد توسعه صنعتی را بعد از گذشت 20سال از زمان مطرح شده تصویب و آن را به مرحله اجرا قرار دهد.
باید به اقتصادِ مردمی باور داشت
نکته مهمی که در انتخاب شعار سال وجود دارد تاکید رهبری بر مشارکت محسوس مردم در اقتصاد است؛ یعنی هدف باید این باشد که روابط حاکم بر اقتصاد به مردم واگذار شود و دولت نباید در اجرای اقتصاد دخالت کند بلکه اقتصاد توسط مردم و نهادهای مردمی باید اداره شود.
یحیی آل اسحاق رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران در این ارتباط با بیان اینکه علم به مردمی سازی اقتصاد وجود دارد اما باور وجود ندارد، به مهر گفت: مسؤولان آگاه به مزایای واگذاری امور به مردم هستند اما به آن باور ندارند و در نتیجه این موضوع عملیاتی نمی‌شود. تا زمانی که مسؤولان به این موضوع باور پیدا نکنند همین آش است و همین کاسه. متأسفانه برخی ذی‌نفعان منافع شأن در باقی ماندن شرایط موجود است و اگر به مردم واگذار کنند، آن اقتدار، اختیارات و امتیازات از دستشان گرفته می‌شود.
وی افزود: اقتصاد ما چنان توانی دارد که بیش از ۳۵ سال است در برابر تحریم‌های ملی و بین المللی مقاومت کرده است بنابراین برای مردمی سازی اقتصاد فقط نیاز به یک عزم ملی داریم. جهش تولید در سایه مشارکت محسوس مردمی، به عنوان یک پروژه باید در دستور کار مسؤولان قرار گیردجهش تولید در سایه مشارکت محسوس مردمی، به عنوان یک پروژه باید در دستور کار مسؤولان قرار گیرد و پس از باور پیدا کردن به این پروژه، آن را عملیاتی کنند.
آل اسحاق با بیان اینکه بنیان‌های اقتصادی ما قوی است، گفت: ما برای رشد اقتصادی بنیان‌های خوبی داریم؛ به عنوان نمونه در تأمین نیروی انسانی، منابع طبیعی، موقعیت ژئوپلتیک و… هیچ مشکلی نداریم بلکه مشکل از راهبردها و نگاه ما به اقتصاد است. رهبری هم ۸ سال است گرا می‌دهند که تولید باید جهش کند و در نهایت مردمی شود. اگر این تصمیم سامان یابد قطعاً اقتصاد رشد خوبی خواهد کرد.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با بیان اینکه با تغییر دولت‌ها، رویکردها نباید تغییر کند، ادامه داد: در اقتصاد کشور باید سیاست گذاری، هدایت، نظارت و پشتیبانی دست دولت و اجرا دست مردم باشد.
وی گفت: اینکه اقتصاد کشور باید به دست مردم باشد، هنوز برای برخی مسئولان تبدیل به باور نشده است؛ دولت به جای اینکه همه امور را در اختیار گیرد تا تخلف صورت نگیرد، باید نظارت را تقویت کند و این نظارت به صورت سیستمی انجام شود. همچنین خصوصی سازی‌هایی نیز که انجام می‌شود باید برای رشد و توسعه اقتصاد کشور باشد نه اینکه تنها با آن کسری بودجه دولت را تأمین کنیم.
شعار سال بدون حضور بخش خصوصی محقق نمی‌شود
موضوع مهمی که در دل شعار امسال نهفته و بارها نیز از سوی رهبری مورد تاکید قرار گرفته، میدان دادن به بخش خصوصی واقعی برای پیشبرد اهداف اقتصادی است؛ اما متأسفانه تاکنون این هدف نتوانسته آنطور که باید و شاید محقق شود به گونه‌ای که طبق برآوردها امروز بین ۶۰ تا ۷۰ درصد اقتصاد ایران به صورت دولتی اداره می‌شود.
در این ارتباط محمود نجفی عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه در شعار امسال دو رویکرد مهم نهفته است، گفت: نکته اول اینکه در بالاترین سطح مدیریتی کشور این اتفاق نظر وجود دارد که اقتصاد و ضعف‌های آن مهمترین مساله امروز کشور است. همچنین به این نکته توجه شده که بدون مشارکت بخش خصوصی یعنی همان مردم، امکان توسعه و پیشرفت اقتصاد ملی وجود ندارد. این تجربه در تمام جهان از شرق تا غرب وجود دارد و در ایران هم از زمان ابلاغ اصل ۴۴ قانون اساسی، رویکرد واگذاری اقتصاد به مردم کلید خورده، هرچند موفقیت چشمگیری نداشته‌است. ولی حالا ذیل این شعار می‌توان گام‌های مهمی برداشت.
وی افزود: پیام رهبر انقلاب در نخستین روز سال جدید، بی‌شک نقشه راهی برای گشایشی نوین در عرصه اقتصادی ایران و افزایش توان کشور در رهایی از بند ناکارآمدی را رمزگشایی می‌کند. اگر تمام ارکان کشور با دقت و احساس مسؤولیت به ابعاد این شعار توجه کنند به طور حتم مسیر اقتصاد از آنچه امروز وجود دارد متفاوت و این بیمار بهبود می‌یابد. ضمن آنکه رهبری در بیانات دیگرشان در روز اول فروردین به موضوعات کلیدی دیگری مانند ارتباط تجاری مؤثر خارجی با کشورهای دیگر جهان هم اشاره کردند. در صورت بهبود روابط خارجی به طور حتم، امکان رشد اقتصاد ممکن خواهد شد.
نجفی عرب بیان کرد: نگاه به جوانان و بهره‌مندی از ظرفیت مؤسسات دانش‌بنیان، رویکرد مطالبه‌گرایانه در دیپلماسی اقتصادی با محوریت همکاری مؤثر با همسایگان، خصوصاً در زنجیره‌های ارزش مشخص و تبدیل فرصت مفاهمات به توانمندی بازرگانی - صنعتی، تمرکز بر تولید صادرات‌گرا و تاکید بر رفع مداخلات زائد در عملکرد بخش خصوصی، بهره‌گیری از سرمایه‌های بخش خصوصی و عمومی در اتمام و بهره‌برداری از پروژه‌های نیمه‌تمام، ارکان تحقق اقتصادی مردم نهاد است که می‌تواند در تعامل مطلوب میان اتاق‌های بازرگانی به عنوان تشکل مردمی با قدمت ۱۴۰ ساله با دولت و نهادهای سیاست‌گذار، جامه عمل پوشانیده شود.