روز گذشته دور جدیدی از مذاکرات هستهای، با دیدار معاونان وزارت امورخارجه و همتایان آمریکاییشان در ژنو از سر گرفته شد. هیأت مذاکرهکننده ایرانی به سرپرستی سیدعباس عراقچی صبح روز گذشته وارد ژنو شد تا درباره موضوع هستهای و نحوه دستیابی به توافق جامع با هیأت آمریکایی مذاکره کند. مجید تختروانچی معاون اروپا و آمریکای وزیر خارجه نیز در تیم مذاکرهکننده ایران حضور دارد. سرپرستی مذاکرهکنندگان آمریکایی در این دو روز را وندی شرمن، فرد شماره 3 وزارت خارجه آمریکا به عهده دارد. قرار است روزهای یکشنبه و دوشنبه این مذاکرات در سطح وزیران خارجه دو کشور و با حضور محمدجواد ظریف و جان کری انجام شود. عراقچی روز پنجشنبه گفته بود احتمال دارد در روز چهارم از مذاکرات سایر معاونان وزیران خارجه کشورهای 1+5 به این مذاکرات ملحق شوند.
محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان نیز روز گذشته در گفتوگو با عصر ایران در سخنانی با اشاره به اینکه مذاکرات هستهای باید تا تیرماه به توافق بر روی جزییات برسد، گفت: اگر طرف مقابل زیادهخواهی کند، هیچ توافق کلی و جزیی نخواهد شد. محمدجواد ظریف با اشاره به برنامههای آینده جمهوری اسلامی ایران با طرفهای مذاکرهکننده غربی در پرونده هستهای، گفت: درحال حاضر مذاکرات دوجانبه را بدون توقف داریم و در سفر اخیر وزیر امور خارجه چین به تهران نیز ساعتها هم در سطح وزرای خارجه و هم در سطح معاونان وزرا، مذاکره مفصلی داشتیم. او گفت: در طول هفته آینده نیز همکاران من مذاکرات را ادامه خواهند داد و هر جا که ضروری باشد، من نیز وارد مذاکره میشوم؛ فرصت خیلی کم است و چندان وقت نداریم که جلسات رسمی تشکیل دهیم و باید به همین شیوه مذاکرات دوجانبه را دنبال کنیم تا به نتیجه برسیم.
وزیر امور خارجه درباره تأکید جمهوری اسلامی ایران در توافق یک مرحلهای در مذاکرات هستهای، گفت: این موضوع دیدگاه جدیدی نیست که جمهوری اسلامی مطرح کرده باشد؛ من نیز این دیدگاه را از ابتدا در وین داشتهام و اصرار هم کردهام و حالا نیز باید کار را پیش ببریم و برای رسیدن به یک توافق، تلاش خواهیم کرد؛ البته یک اصل را نیز در مذاکرات داریم و آن نیز این است که بر روی هیچ چیز توافق نشده، مگر اینکه بر روی همه چیز توافق شود؛ این اصل را در اعلامیه ژنو نیز آوردهایم و لذا در این زمینه نگرانی نداریم.
او در پاسخ به این پرسش که موضع جمهوری اسلامی در برابر کارشکنی احتمالی غربیها نسبت به ادامه روند مذاکرات هستهای و یک مرحلهای بودن آن چیست؟ گفت: من نیازی نمیبینم که نسبت به کارشکنیها چندان نگران باشیم؛ بحث یک بحث کاری است و ما نیز در همین چارچوب کار را دنبال میکنیم و برای رسیدن به نتیجه نیز امیدواریم. من فکر میکنم موضوعات مهمی در بحثهای ما وجود دارد که اگر بر روی آنها به توافق برسیم، رسیدن به توافق کامل چندان مشکل نیست. وزیر امور خارجه گفت: از نظر من باید حتما تا تیرماه به همه جزییات برسیم و نمیشود که در تیرماه یک اعلامیه سیاسی داد و بعد منتظر باشیم تا بر روی جزییات توافق شود؛ اینطور یک روند بیانتها شروع میشود که به منفعت هیچکسی نیست.
ظریف گفت: اگر طرف مقابل اراده سیاسی داشته باشد، توافق حاصل میشود و اگر اراده نداشته باشد، هیچ توافقی؛ چه کلی و چه جزیی در کار نخواهد بود و واضح است که ما برای توافق آمادهایم، اما اگر طرف مقابل بخواهد زیادهخواهی کند، هیچ مشکلی نداریم که به دنیا نشان دهیم که جمهوری اسلامی به دنبال یک توافق خوب و معقول بوده است و اگر این توافق حاصل نمیشود، به خاطر این است که یا طرف مقابل اراده سیاسی آن را ندارد، یا توان مقابله در برابر گروههای صهیونیستی و گروههای فشار را ندارد و یا میخواهد زیادهخواهی کند. وزیر امور خارجه در ادامه در واکنش به تحریم مجدد شرکت ملی نفتکش ایران از سوی اتحادیه اروپا با وجود رفع تحریم آن در ماههای قبل و در پاسخ به این پرسش که آیا این اقدام غربیها، نقض توافق ژنو مبنی بر عدم تحریم جدید نیست، گفت: این تحریم جدید نیست؛ اینها تکرار تحریمهای قبلی است که یک حرکت حقوقی لازم دارد که دوستان ما به دادگاه میروند و رأی میگیرند و براساس رأی دادگاه، مشکلات فنی را برطرف میکنند و پاسخ دادگاه را میدهند؛ لذا از نظر حقوقی چندان نمیتوان گفت که توافق ژنو نقض شده است.
ظریف گفت: درعینحال آنچه که نقض شده، عقل است؛ چون این کار آنها خلاف عقلانیت است، به خاطر اینکه غربیها هنوز به این درک نرسیدهاند که تحریمها برای خودشان هم به جای اینکه یک سرمایه باشد، یک نوع هزینه است که نمیتوانند اهدافشان را پیش ببرند؛ من بیش از اینکه نگران یک یا دو مورد از این اتفاقات باشم، نگران این تفکر هستم. او ادامه داد: تا هنگامی که این تفکر را اروپاییها و آمریکاییها داشته باشند، به نظر نمیرسد امکان رسیدن به یک تفاهم جدی باشد؛ چون اینها فکر میکنند که تحریمهایشان کارآمد است؛ واقعا اگر فکر میکنند که این تحریمها کارآمد است، چرا با ما مذاکره میکنند!؟ تحریمها را ادامه بدهند. وزیر امور خارجه گفت: آنها باید تصمیم بگیرند که یا تحریم کنند و یا مذاکره کنند، آنچه که باعث نگرانی است، این رفتارهای آنهاست که البته مبانی شخصیتی و نگرشی دارد و به نوع نگاه غرب به جهان برمیگردد.
او در پاسخ به انتقادات محافل کارشناسی نسبت به تفسیرپذیر بودن برخی از مفاد توافق ژنو ازجمله عباراتی مانند «تحریم جدید»، گفت: توافق ژنو تفسیرپذیر نیست؛ تحریم جدید معلوم است که چیست و تحریمهای قبلی نیز معلوم است که کدام است؛ ما در توافق جامع میخواهیم کل تحریمها را برداریم، در توافق ژنو قرار نبوده که کل تحریمها برداشته شود، لذا من اصلا موافق این نیستم که این مسأله قابل انتقاد باشد. البته همانطور که گفتم این اقدامات غربیها موافق توافق ژنو نیست و خیلی اقدامات هم است که ما میتوانیم انجام دهیم که موافق توافق ژنو نیست، اما مخالف آن هم نخواهد بود.
چالش ادامهدار آمریکا با اسرايیل
مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا درحالی در ژنو آغاز شده است که کاخسفید همچنان در تلاش است تا از اخلال رژیم صهیونیستی در روند مذاکرات جلوگیری کند. روز گذشته جاش ارنست، سخنگوي کاخ سفید در سخنانی اسراییل را متهم کرد که موضع آمریکا در مذاکرات هستهای را تحریف میکند. به گزارش رویترز، جاش ارنست، سخنگوی کاخسفید در جمع خبرنگاران درباره درز برخی اطلاعات مذاکرات ایران و گروه 1+5 از سوی رژیم صهیونیستی، گفت: هیچ شبههای وجود ندارد که برخی از مسائلی که اسراییلیها در جهت نشان دادن موضع مذاکراتی ما میگویند صحیح نیست.
جن ساکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز روز گذشته درباره اظهارات اخیر جاش ارنست درباره رژیم صهیونیستی و اظهارات نتانیاهو مبنی بر اینکه توافق با ایران برای رژیم صهیونیستی خطرناک است و دانستن جزییات مذاکرات از سوی بنیامین نتانیاهو، گفت: هنوز توافقی انجام نگرفته است و برای هر کسی دشوار است که درباره آن توافق بداند. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا ادامه داد: اطلاعات مذاکرات طبقهبندی شده است و آن دسته از اطلاعاتی که ما نمیخواهیم در عموم مورد بحث قرار گیرد نباید در میان عموم مطرح شود. وی در برابر اصرار خبرنگاری مبنی بر اینکه نتانیاهو و دفتر وی از جزییات توافق با ایران اطلاع دارند، گفت: هنوز توافقی انجام نگرفته است. اگر توافقی میشد ما درباره آن صحبت میکردیم و اعلام میکردیم که چگونه و چرا این توافق از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری میکند. ما فکر میکنیم مهم این است که به توافق خوبی میان ایران و گروه 1+5 دست یابیم. چنین توافقی نهتنها فضای ایمنتری برای آمریکا بلکه برای اسراییل ایجاد خواهد کرد.
درخواست دموکراتها
برای لغو سخنرانی نتانیاهو در کنگره
چالش میان باراک اوباما و بنیامین نتانیاهو درخصوص مذاکرات هستهای زمانی علنی شد که نتانیاهو اعلام کرد به دعوت جان بونر، رهبر جمهوریخواهان کنگره آمریکا برای سخنرانی درباره این مذاکرات در کنگره آمریکا به واشنگتن سفر خواهد کرد. این سخنان نتانیاهو با مخالفت کاخسفید مواجه شد و کاخ سفید اعلام کرد: این اقدام نقض پروتکلهای دیپلماتیک است و رئیسجمهوری آمریکا در صورت سفر نتانیاهو با وی دیدار نخواهد کرد. روز گذشته نیز گروهی از دموکراتهای آمریکا در نامهای خواستار تعویق سخنرانی نخستوزیر رژیم صهیونیستی در کنگره شدند. دموکراتها در این نامه اعلام کردند که دعوت بونر به نظر یک استفاده ابزاری و سیاسی از رهبران خارجی به حساب میآید. این نامه که توسط کیت الیسون، استیو کوهن و ماکسیم ماترز از نمایندگان دموکرات نوشته شده است، توسط 20 نماینده دیگر امضا شده است. همچنین روز پنجشنبه شورای ملی آمریکا -ایران در یادداشتی در روزنامه نیویورکتایمز از سخنرانی نتانیاهو در کنگره انتقاد و اعلام کردند که آیا کنگره در کنار رئیسجمهوری است یا در کنار یک رهبر خارجی؟ از سوی دیگر روز چهارشنبه در یک نظرسنجی انجام شده اعلام شده است که دوسوم آمریکاییها فکر میکنند که کنگره میبایست درباره دعوت از نتانیاهو با کاخسفید هماهنگ میکرد و این دعوت را یک اقدام بد دانستهاند.