شیروان یاری| پدیده گردوغبار که از ‌سال 1381، رنگ آبی آسمان مناطق کردنشین را خاکستری و نفس شهروندان را در سینه‌ها حبس کرده است، افزون براسفند ماه امسال، بهار و تابستان ‌سال آینده نیز، رخ آبی آسمان کردستان را، در - نقاب خاک – فرو می‌برد و خصمانه برسلامت ریه و قفسه‌سینه کردها، چنگ می‌اندازد!
به گفته مدیرکل هواشناسی کردستان، گردوغبار این بلای قرن، که عامل بروز و ظهور آن، تنها ظلم انسان به چرخه طبیعی، طبیعت است روز‌های نه چندان سفید و نیم بهاری اسفند زیبا را، تار و جوانه درختان در آستانه پوشش سبز بهاری را، خاکستری می‌کند. «طالب حیدری» طمع انسان‌ها برای ذخیره و مهار آب‌های روان در عراق را عامل ظهور گردوغبار برشمرد و افزود: عملیات سدسازی بر رودخانه‌های دجله و فرات در سال 1990 میلادی، نقطه آغاز دگرگونی اکوسیستم طبیعی، طبیعت بود.
به گفته او 12‌سال بعد از اجرای عملیات سدسازی بر دجله و فرات، عنصر خاک با باد درآمیخت و سونامی گردوخاک، علیه چشم آبی آسمان کردستان و شهروندان این دیار طغیان کرد.
وی مرگ تالاب‌های کشور عراق بر اثر پدیده خشکسالی و فرهنگ فراگیر سدسازی را از عوامل موثر در تولید گردوغبار عنوان کرد و افزود: شایعه مالچ‌پاشی دشت‌های وسیع عراق، در زمان حکومت صدام صحت ندارد. حیدری از امکان استمرار بروز و پیشروی غبار بر چهره آسمان مناطق کردنشین با منشأ تولید خاک از کشور عراق خبر داد و گفت: مسیر وزش بادهای منطقه، در میزان غلظت و ماندگاری پدیده طوفان گردوغبار، تأثیر مستقیم دارد. او تصریح کرد: با توجه به تحلیل نقشه‌های هواشناسی، پیش‌بینی می‌شود که چشمه‌های غبار روی آسمان عراق دوباره فعال شود و همزمان با فعالیت سامانه‌های بارشی طغیان کند. به گفته این کارشناس هواشناسی در صورت طغیان این چشمه‌های گردوغبار، آلایندگی خاک سیمای آسمان استان‌های مناطق غربی و جنوب‌غربی کشور، را در برمی‌گیرد. او با تأکید بر این‌که وقوع این رخداد تلخ، سبب کاهش فعالیت بارش ابرها می‌شود؛ افزود: آنالیز و پیش‌بینی نقشه‌های هواشناسی، نشان می‌دهد که آسمان کردستان در روز‌های پایانی امسال و سال آینده به دلیل فراوانی غبار، همچنان تحت سیطره گردوخاک تیره و تار عراقی خواهد بود. به عقیده مدیرکل هواشناسی استمرار کاهش بارش نزولات جوی، آرزوی تنفس اکسیژن سالم در هوای پاک را برای حیات انسانی و جانوری رویایی می‌کند. او افزود: میزان بارش در شهر سنندج نسبت به میانگین بلندمدت 8‌درصد و در مقایسه با مدت مشابه ‌سال زراعی قبل 7‌درصد کاهش یافته است. شهر قروه با 44درصد، بیجار 34‌درصد و کامیاران با 22‌درصد کاهش میزان بارندگی در مقایسه با میانگین بلندمدت، همچنان بر مدار پدیده خشکسالی قرار دارند.
پدیده گردوغبار، کردستان را
به خاک سیاه نشانده است
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست از بازگشت دوباره ریزگردهای عربی به آسمان پاک کردستان، ابراز ناخرسندی کرد وگفت: ذرات معلق و رقیق این - میهمان ناخوانده عربی - گلوی حیات انسانی، جانوری و گیاهی را می‌فشارد. «عبدالوحید ریاضی‌فر» می‌گوید: نوع گردوخاک کشور همسایه عراق به دلیل سبکی دانه‌های ریز و خشک شدن تالاب‌ها و آبگیرها با وزش باد کم سرعت، با میانگین 5 کیلومتر بر ساعت از سطح زمین به طاق آسمان برمی‌خیزد و این یک فاجعه زیست‌محیطی است. وی استاندارد ذرات معلق در هوا را 2ونیم میکرون به ازای 35 میکروگرم در هر مترمکعب عنوان کرد و گفت: ذرات معلق گردوغبار در آسمان سنندج، در تاریخ بیستم بهمن‌ماه جاری، دقیق 10ساعت بعد از وقوع پدیده گردوغبار در کردستان، براساس شاخص 2ونیم میکرون به 461میکروگرم در هر مترمکعب افزایش یافت و شعاع دید شهروندان به چند متر کاهش یافت. وی از پایش مداوم هوای کردستان در ایستگاه‌های سنجش آلودگی استان خبر داد و گفت: متاسفانه شهروندان «کردستان» و استان‌های مناطق کردنشین «کرمانشاه»، «ایلام» و «آذربایجان‌غربی» در زمان وقوع پدیده گردوغبار، چند شبانه‌روز از ایام دو هفته گذشته را خاک خالص، نرم و چسبناک برخاسته از سرزمین عراق تنفس کردند.
به گفته وی براساس نتایج این پایش، میزان ذرات گردوغبار براساس مقیاس 10 میکرون، از 50 میکروگرم در هر مترمکعب به یک‌هزار و 751 میکروگرم افزایش یافت. وی از وسعت دامنه پراکنش گردوغبار در آسمان شهرهای کردستان خبر داد و گفت: میزان غلظت ریزگردهای عربی در شهر سقز، در مقیاس 2ونیم میکرون به 500 میکروگرم و در مقیاس 10 میکرون به 2500 میکروگرم در هر مترمکعب افزایش یافت.
سلامت شهروندان بر مدار بحران
معاون بهداشتی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز از وضع بحران گردوغبار عراقی در این استان انتقاد کرد و گفت: سلامت و نرخ امید به زندگی شهروندان کردستانی، با استشمام گردوخاک عراقی به مخاطره افتاده است. «فرزام بیدارپور» می‌گوید: غلظت گردوغبار در هوای ناسالم کردستان ریه و مجاری تنفسی بیماران سرطانی، تنفسی و قلبی و عروقی را مسدود و با خطر مرگ مواجه می‌کند. به گفته وی نفس زندگی کودکان زیر 12سال، سالخوردگان و زنان باردار نیز در اثر ته‌نشینی رسوبات ریزگردهای عربی به شماره افتاده است. این مقام پزشکی از اعلام آمادگی مراکز فوریت‌های پزشکی برای ارایه خدمات‌درمانی شبانه‌روزی خبر داد و گفت: مسئولان و مدیران ستاد بحران استانداری کردستان باید با نگاه فرابخشی به جنگ پیشروی گردوغبار، دشمن جسم و جان مردم بروند.