[شهروند] وقتی از ترور بیولوژیکی یا بیوتروریسم صحبت به میان میآید، نخستین چیزی که به ذهن متبادر میشود تصویر برخی از قربانیان سرشناس این شکل از ترور است، افرادی چون پابلو نرودا، یاسر عرفات، هوگو چاوز، خالد مشعل و ویکتور یوشچنکو. ابتلای ناگهانی به یک بیماری سخت بدون هیچ پیشزمینه یا سابقه پزشکی و سپس تحلیل رفتن سلامتی و در نهایت مرگی غیرقابل اجتناب، عمده مشخصاتی هستند که پرونده مرگ اغلب قربانیان ترور بیولوژیکی را شبیه به هم میکند. ترور بیولوژیکی را نمیتوان پدیدهای خاص تاریخ معاصر و جهان مدرن قلمداد کرد، چه آن که در روایات تاریخی بارها به قتل افراد مختلف با استفاده از زهر و سم اشاره شده است. اما اینکه بیوتروریسم در دوران معاصر دچار پوستاندازی شده و بارها به شیوههایی خلاقانه اجرا شده حقیقتی است که نمیتوان منکر آن شد. در واقع امروز ترورهای بیولوژیک نه با سم کشنده که بهوسیله مواد رادیو اکتیو انجام میشوند. زهری بیصدا که به مرور زمان عمل کرده و بی آنکه موجب رسوا شدن قاتل شود، قربانی خود را ذرهذره به سوی مرگی دردناک هدایت میکند.
هوگو چاوز و کوتاه کردن دست غرب از ونزوئلا
11 سال پیش در چنین روزی، برابر 5 مارس ٢٠١٣ میلادی، هوگو رافائل چاوز، رئیسجمهوری انقلابی و چپگرای ونزوئلا بر اثر عوارض ناشی از بیماری سرطان در 59 سالگی درگذشت. وقتی در سال 1999 میلادی چاوز بهعنوان پنجاهوسومین رئیسجمهوری ونزوئلا سوگند یاد کرد، هیچ کس در زادگاه سیمون بولیوار به لحاظ محبوبیت یارای مقاومت در برابر او را نداشت. اما چاوز چپگرا و محبوب مردم، به هیچ عنوان مورد علاقه قدرتهای جهانی خصوصاً آمریکا نبود و با حضور او روابط ونزوئلا و غرب روزبهروز وخیمتر میشد. تلاشهای همهجانبه ایالات متحده و متحدان او برای کنار زدن این رئیسجمهوری پرشور که در قالبهایی چون کودتای نظامی و تحریم اقتصادی خود را نشان دادند، در نهایت به ثمر ننشستند. اینجا بود که حذف فیزیکی چاوز در دستور کار قرار گرفت و چون انجام این عمل به شیوههای مرسوم میتوانست ونزوئلا و منطقه آمریکای جنوبی را دستخوش التهابی پایان ناپذیر و غیرقابل کنترل کند، ترور خاموش به عنوان بهترین گزینه موجود انتخاب شد.
به هدف خوردن شلیک رادیواکتیو پس از دو سال
ماجرا انقدرها هم پیچیده نبود: ابتلای ناگهانی هوگو چاوز به سرطان لگن و ظاهر شدن غدهای بدخیم که در نهایت ظرف دو سال چراغ زندگی یکی از نامدارترین رهبران آمریکای لاتین را خاموش کرد. چاوز ظرف مدت کوتاهی چهار عمل جراحی سخت انجام داد و نظر پزشکان او این بود که بیماریاش نمیتواند ناشی از یک عامل طبیعی باشد. نتیجه این که پرتوسنجی از لوازم، البسه، محدوده زندگی و هر محل و مکانی که ظرف یک سال مورد استفاده رئیس جمهوری ونزوئلا قرار گرفته بود، آغاز شد. نتیجه؟ آزمایشها از وجود مقدار زیادی ماده رادیواکتیو در هر چیزی که به چاوز مربوط بود، خبر میدادند. پس از کشف این حقیقت، معاون رئیسجمهوری ونزوئلا در برابر سوال خبرنگاری که احتمال ترور بیولوژیکی چاوز را مطرح کرد، چنین پاسخ داد: «برای پاسخ صحیح به این پرسش شاید 50 سال برای خارج شدن برخی اسناد از فایلهای محرمانه زمان لازم باشد.» پاسخی که به شکل غیرمستقیم بر دست داشتن دولت آمریکا در انجام این ترور اذعان داشت.