سخنگوی وزارت امور خارجه روز گذشته در کنفرانس مطبوعاتیاش با خبرنگاران رسانههای داخلی و خارجی در پاسخ به سوالی درخصوص اینکه اگر توافقی تا پایان ماه مارس میان ایران و غرب بر سر برنامه هستهای حاصل نشود باید مذاکرات را شکستخورده قلمداد کرد، گفت: «براساس توافقی که میان ایران و گروه 1+5 در وین صورت گرفت، قرار شد تا پایان ماه ژوئن مذاکرات ادامه یابد و تغییری در این بحث وجود نداشته و قطعا طرفهای مذاکرات هم متعهد به توافقات هستند اما درباره روشهای مذاکراتی گفتوگوهایی بین مذاکرهکنندگان وجود داشت و یک تفاهم داخلی در همان مذاکرات وین صورت گرفت مبنی بر اینکه یک «تفاهم» سیاسی تا پایان ماه مارس داشته باشیم تا بتوانیم بعد از آن روی وارد جزییات شویم.
وی تأکید کرد: هیچ توافقی بدون شکل گرفتن جزییات به دست نخواهد آمد و ما توافق یکمرحلهای مدنظرمان است اما اینکه روش مذاکره چگونه باشد و در چه چارچوبی جزییات بررسی شود، جزییات و روش مذاکرات است و تأکید میکنم که جمهوری اسلامی ایران بهدنبال یک توافق است و این ناقض بحث تفاهم سیاسی نیست. افخم در پاسخ به سوال خبرنگاری که از وی پرسید جان کری اعلام کرده اگر تا پایان مارس به توافق نرسیم دیگر ادامه دادن مذاکرات جایگاهی ندارد، گفت: اگر مواضعی را که طی چندهفته گذشته است مرور کنیم مسائل را روشنتر میبینید. در عین حال که گفتم رایزنیهایی برای ادامه مذاکرات در جریان است و دوطرف سعی دارند مذاکرات دو و چندجانبه را شکل دهند. او تأکید کرد: تفاهم سیاسی مانعی برای شکلگیری توافق در یکمرحله نیست. افخم همچنین خطاب به خبرنگاران، گفت: بین توافق و تفاهم تفاوت قایل شوید. آنچه تا پایان ماه مارس مدنظر است تفاهم سیاسی است.
افخم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تاکنون تصور بر این بود که قرار است تا پایان ماه مارس توافقی کلی و سیاسی روی کلیات توافق جامع صورت گیرد اما امروز شما میگویید تا پایان ماه مارس تفاهم سیاسی مدنظر است نه توافق، از سویی مذاکرات از سوی کنگره آمریکا با ضربالاجل 24مارس (3 فروردین 1394) مواجه شده که مذاکرات را در تنگنا قرار داده از اینرو ما باید منتظر چه رویداد یا تحولی در مذاکرات هستهای تا پایان سالجاری باشیم؟ گفت: مذاکرهکنندگان ایران و گروه 1+5 در مذاکرات آذرماه در وین ضمن تمدید مذاکرات برای بیش از 7ماه به راهحل و روشی برای دست یافتن به توافق جامع نیز فکر کردند و در این مورد تصمیم گرفتند که تا پایان ماه مارس تفاهم سیاسی را شکل دهند تا بتوانند روی چارچوب جزییات متمرکز شوند اما موضوع تفاهم سیاسی برای برخی به منزله توافق سیاسی در حال شکلگیری بود. در حالی که توافق در یکمرحله و در پایان کار بهدست میآید. در عین حال اینکه تیم مذاکرهکننده برای رسیدن به توافق جامع چه روش و چارچوبی را در نظر بگیرد بحثی است که در مذاکرات در جریان است و این مسائل در مذاکرات مهم و بینالمللی موضوع عادی است که ابتدا روی کلیات و سپس روی جزییات متمرکز شوند تا یک توافق جامع شکل گیرد. وی خاطرنشان کرد: اینکه مسائل داخلی آمریکا نباید در مذاکرات هستهای تأثیر بگذارد به عهده آمریکاییهاست و باید این مسائل را کنترل کنند.
افخم در عین حال خاطرنشان کرد: برنامه اقدام مشترک تا پایان ماه ژوئن 2015 ادامه دارد و برای اینکه در پایان ماه ژوئن به یک توافق جامع برسیم باید مرحله به مرحله تفاهمها را پیش ببریم و در مذاکرات وین در آذرماه توافق شد که تا پایان ماه مارس یک تفاهم سیاسی را داشته باشیم تا بتوانیم روی جزییات پیش برویم. اما برخی محافل در آمریکا این تفاهم در ماه مارس را به منزله توافق گرفتهاند. وی گفت: فشار بر مذاکرات نتیجهای ندارد چرا که تا همه جزییات مشخص نشود هیچ توافقی شکل نمیگیرد.
افخم بار دیگر در پاسخ به سوال خبرنگاری که از وی پرسید عنوان واژه «سیاسی» برای تفاهم یا توافق در چارچوب مذاکرات هستهای به معنای آن است که قرار است دوطرف تصمیمی سیاسی درباره موضوعات مطرح اتخاذ کنند و نمیتوان آن را صرف یک تفاهم برای ادامه مذاکرات دانست بلکه اتفاق مهمی در چارچوب یک تفاهم سیاسی روی میدهد، خاطرنشان کرد: همانطور که اعضای تیم مذاکرهکننده گفتهاند به لحاظ فنی مسائل روشن شده و مذاکرات در چارچوب مذاکرات فنی اشباع شده و نیاز است تا برای تأیید نهایی مسائل بهدست آمده یک اراده سیاسی نشان داده شود. یعنی ارادهای که بخواهد همهچیز را حلوفصل کند.
وی ادامه داد: هر تفاهم بر سر موضوعات فنی و اعلام آن بهعنوان یک توافق نیاز به یک تصمیم سیاسی دارد و این مسأله در اکثر موضوعات دوجانبه و بینالمللی وجود دارد. خبرنگاری از وی پرسید آیا قرار است در صورت بهدست آمدن توافق کلی این توافق نوشته یا امضا نشود؟ که افخم پاسخ داد: «توافق» به لحاظ حقوقی تعهدآور و یک ترم روشن حقوقی است. اما «تفاهم» این شرایط را ندارد و تعهدی را ایجاد نمیکند گرچه دوطرف نسبت به آنچه تفاهم کردهاند متعهدند. ایران اعلام کرده توافق در یکمرحله حاصل خواهد شد اما اگر روی کلیات تفاهم صورت گیرد براساس همان، جزییات را ادامه میدهد و این یک موضوع و روش مذاکرات است. توافقی بدون اینکه جزییات مشخص شده باشد صورت نمیگیرد. او در پاسخ به اینکه آیا تفاهم یا توافق سیاسی اعلام خواهد شد یا نه؟ گفت: این را مذاکرهکنندگان در گفتوگوهای دو و چندجانبه و مجموعه 1+5 تصمیم میگیرند. وی همچنین با بیان اینکه گفتوگوها و تماسها بین ایران و 1+5 در جریان است تا در سطح دوجانبه و چندجانبه تا قبل از پایان سال مذاکرات داشته باشیم، گفت: امیدواریم بهزودی مذاکرات دوجانبه را از سر بگیریم. وی افزود: در رأس مذاکرات دوجانبه مذاکرات میان ایران و آمریکا مطرح است و امیدواریم بهزودی دور بعدی در این سطح برگزار شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره جزییات توافق بر سر تعداد و دامنه سانتریفیوژها که در رسانهها مطرح میشود، خاطرنشان کرد: اینها گمانهزنی است و بارها اعلام کردهایم که موضوعات مذاکرات بر سر میز مذاکره مطرح است و همانطور که گمانهزنیهای قبلی را تأیید نکردهایم این مسأله را هم تأیید نمیکنیم. اعداد و ارقام و سایر گمانهزنیها صرفا رسانهای است.
واکنش به تحریم شرکت نفتکش
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره واکنش وزارت خارجه به تحریم شرکت نفتکش ایران از سوی اتحادیه اروپا و انگلیس با بیان اینکه این اقدام را سیاسی و خلاف روند حسننیت میدانیم، خاطرنشان کرد: اقدام اتحادیه اروپا در تحریم مجدد برخی نهادها و شرکتهای ایرانی با روند مذاکرات جاری هستهای ناسازگار است. باعث تأسف است که احکام دادگاههای اتحادیه اروپا بهطور جدی از سوی این اتحادیه مورد بیتوجهی قرار میگیرد. ما انتظار داریم اتحادیه اروپا باعث کاهش اعتماد متقابل میشود پرهیز کند و به فضای جاری مذاکرات توجهی جدی داشته باشد. افخم گفت: ما ناخرسندی و اعتراضمان را نسبت به این اقدام اتحادیه اروپا اعلام کردهایم.
وی در ادامه درباره درز اطلاعات و جزییات مذاکرات ایران و گروه 1+5 از سوی آمریکاییها در تعامل با رژیم صهیونیستی گفت: مذاکرات بین ایران و گروه 1+5 است و باید در همین محدوده باشد. سوءاستفاده هر طرف دیگری فراتر از 1+5 متاسفانه تاکنون وجود داشته و هر میزان اطلاعاتی که در اختیار برخی قرار گرفته است در جهت تخریب مذاکرات از آن استفاده کرده است. اینکه طرفین بر حفظ جزییات و متن مذاکرات تأکید دارند برای حفاظت از اصل مذاکره است و اینکه افکارعمومی بهخاطر اطلاعات غیرواقعی و هدفمند به انحراف کشیده نشود.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تحولات یمن و بسته شدن تعداد زیادی از سفارتخانههای خارجی در این کشور گفت: ما از تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و راهحل سیاسی در یمن حمایت میکنیم و معتقدیم راهحل سیاسی باید به سمت پرکردن خلأ سیاسی در یمن بهکار گرفته شود و گفتوگوهای داخلی باید با مشارکت همه احزاب و گروهها شکل گیرد و ایران از این گفتوگوها حمایت میکند. ما آمادگی داریم به سهم خود به این روند کمک کنیم که اوضاع یمن به سمت یک راهحل سیاسی فراگیر پیش برود. همچنین امیدواریم مجامع و محافل منطقهای و بینالمللی بدون فشار و انگیزه سیاسی خاص به سمت پیدا کردن راهحل سیاسی حرکت کنند. وی در ادامه درباره روابط ایران ایران و عربستان، با بیان اینکه روابط تهران - ریاض در سطح معمول خود قرار دارد، گفت: روابط دو کشور ایران و عربستان مثل روابط با سایر همسایگانمان در سطح سفرا برقرار است با این حال ایران خواهان بهترین مناسبات با کشورهای همسایه است و از ارتقای تعاملات استقبال میکند. امیدواریم از ظرفیت عربستان و ایران نهتنها در سطح دوجانبه بلکه در مسیر کمک به حل مسائل منطقهای بتوانیم استفاده کنیم. همکاریهای کشور موثر در منطقه گزینهای بسیار منطقی و طبیعی است و میتواند آینده روشنی را رقم بزند. ما معتقدیم برای حل مسائل منطقه راهی جزء مذاکره وجود ندارد.