جعفرپاکزاد- بهناز مقدسی/گروه حوادث|پرواز هواپیمای مسیر تهران –طبس متعلق به شرکت سپاهان ایر با 48 مسافر و خدمه پرواز، هنگام بلند شدن از انتهای باند فرودگاه مهرآباد یک موتور خود را از دست داد و در شمال جاده مخصوص کرج سقوط کرد. برخورد هواپیمای ایران 140 با دیواره بتونی 38 کشته و 10 مجروح برجای گذاشت.
شعلههای آتش تا چند متر به هوا برخاسته بود. تمام خیابان پر از دود و آتش شده بود. ماجرا مربوط به سقوط یک هواپیما بود. شاهدان ماجرا از دیدن صحنه سقوط هواپیما شوکه شده بودند. هیچکس تصویری را که در مقابل چشمانش رخ داده بود باور نمیکرد. صحنهای که تا به آن روز شاهدان ماجرا فقط در فیلمهایهالیوودی دیده بودند. در این حادثه 38 نفر از مسافران جان باختند.
ساعت چند دقیقهای از 9 صبح دیروز گذشته بود که هواپیمایی سپاهان، تهران را به مقصد طبس با 48 سرنشینی که داشت از فرودگاه مهرآباد ترک کرد. اما هیچکدام از سرنشینان هواپیمای سپاهان فکرش را هم نمیکردند حادثهای شوم در انتظارشان نشسته است.
اعلام خبر حادثه
ساعت 30: 09 صبح دیروز بود که رهگذران بلوار شیشهسازی در جاده مخصوص کرج شاهد حادثهای هولناک بودند. یک هواپیمای بزرگ مسافربری که انگار تعادل خود را از دست داده بود به زمین نزدیک شد و سقوط کرد. هنوز چند دقیقهای از حادثه نگذشته بود که صدای خودروهای آتشنشانی و اورژانس در فضای بلوار شیشهسازی پیچید. حادثه از آن چیزی که گزارش داده شده بود وخیمتر به نظر میرسید. آتشنشانان با شعلههایی روبه رو بودند که ارتفاعشان به چندین متر میرسید. حالا باید دست به کار میشدند تا هر چه سریعتر آتش را خاموش میکردند.
سرخپوشان بر بالین پرواز شماره 5915
با به صدا درآمدن زنگ خطر در پایگاه هلالاحمر تهران بلافاصله نیروهای زمین و هوایی جمعیت هلالاحمر به محل حادثه اعزام شدند. حسین درخشان سخنگوی سازمان امداد و نجات هلالاحمر در رابطه با این خبر به شهروند گفت: با مخابره خبر سقوط هواپیما تیمهای امداد و نجات هلالاحمر متشکل از 60 امدادگر، 10 آمبولانس، 5 دستگاه ست نجات و یک بالگرد هوایی به محل سانحه سقوط هواپیما اعزام شدند. با رسیدن ماموران امدادگر به محل حادثه عملیات نجات کلید خورد. تحقیقات اولیه نشان میداد بیشتر سرنشینان هواپیمای سانحه دیده در غرب تهران جان خود را از دست داده بودند و تعدادی از آنها با بالگردهای اورژانس به بیمارستان منتقل شدند. نیروهای امدادی هلالاحمر از همان دقایق نخست عملیات خودر ا برای خارج کردن اجساد قربانیان از لابهلای آهنهای سوخته لاشه هواپیما آغاز کردند. ۳۸ قربانی این حادثه توسط نیروهای هلالاحمر رهاسازی شدند.
عملیات 120 آتشنشان در سانحه هوایی
سیدجلال ملکی سخنگوی سازمان آتش نشانی به شهروند گفت: وقوع این سانحه هوایی در ساعت
23: 09 صبح یکشنبه 19مرداد به سامانه 125 اطلاع داده شد. ستاد فرماندهی این سازمان با در نظر گرفتن شرایط خاص این حادثه، بلافاصله آتشنشانان ایستگاههای 20، 98، 104، 45و گروههای نجات 8، 3، 7، 6 را به محل سقوط هواپیما در جاده مخصوص کرج، شهرک آزادی اعزام کرد. بررسیها نشان میداد که یک فروند هواپیمای مسافربری ایران 140به علت نامعلومی پس از عبور از ساختمانهای مسکونی شهرک آزادی، در بخش جنگلی و فضای سبزسقوط کرد. وی افزود: هنگام رسیدن نیروها، ازمحل حادثه شعلههای آتش و دود سیاه غلیظی به ارتفاع دهها متر به آسمان زبانه میکشید که آتشنشانان بلافاصله وارد عملیات شده و با بکارگیری چندین رشته لوله آب پرفشار آتش نشانی، این آتشسوزی را خاموش کردند. همزمان گروههای نجات آتشنشانی مشغول خارج کردن اجساد از بقایای هواپیمای حادثه دیده شدند. نیروهای آتشنشانی از چند جبهه برای بیرون آوردن کشته شدگان هواپیما وارد عمل شدند. بلافاصله اجساد به محل دیگر منتقل شد. به این خاطر آمار تلفات در لحظات اولیه مشخص نبود. وی گفت: مجموعا در این حادثه 120 آتشنشان و نجاتگر با بکارگیری 15 دستگاه انواع خودروی آتش نشانی عملیات کردند. کلیات عملیات تا ساعت 14 ظهر به پایان رسید و ماموران پس از این امحا و مهار آتش به لکه گیری و ایمنسازی محل دست زدند تا صحنه حادثه را برای بررسیهای بیشتر به عوامل فرودگاهی تحویل دهند.
عملیات اورژانسی
با مخابره خبر سقوط مرگبار هواپیما 140 آنتونوف تعداد 6 دستگاه آمبولانس به همراه 2 دستگاه اتوبوس آمبولانس و یک بالگرد امداد هوایی به محل اعزام شدند. امدادگران با بیرون کشیدن 11 مصدوم حادثه عملیات نجات آنها را کلید زدند. یک زن و 2مرد با انجام اقدامات درمانی مناسب توسط بالگرد اورژانس تهران به بیمارستان امام خمینی(س) منتقل شدند. 6نفر از مصدومان نیز توسط آمبولانس ون به بیمارستان پیامبران منتقل شدند. امدادگران مرکز اورژانس تهران در محل حضور داشته و تا پاکسازی کامل محل، پوشش امدادی منطقه را به عهده داشتند.
یک ساعت بعد از حادثه
هنوز بوی سوختگی در فضا به مشام میرسید. ماموران نیروی انتظامی در کنار ارتشیها و نیروهای سپاه درحال دور کردن مردم از صحنه هستند. هر کسی از تعداد مصدومان و کشته شدهها چیزی میگوید. مشاهدات نشان میدهد که هواپیما پس از سقوط با دیوار پادگان نظامی برخورد کرده است. هیچکس اجازه عکسبرداری ندارد...
صدای یک زن به گوش میرسد. او خواهر یکی از قربانیان حادثه است. از خواهر و خواهرزادهاش میگوید که مهمانشان بودند و حالا قرار بود به خانهشان در طبس برگردد. مرد دیگری در گوشهای ایستاده و میگوید خودم از ابتدا بودم. زمانی که ضجههای مسافران شنیدم به کمکشان رفتم. امروز صحنههای وحشتناکی را دیدم. چند کودک بیگناه را دیدم که کامل سوخته بودند. حتی یادم هست که یک زن النگوهایش در دستش ذوب شده بود. به هرکدامشان دست میزدیم اعضای بدنش از هم جدا میشد. حسن مرد موتور سواری که از نزدیک شاهد ماجرابوده است برای شهروند بازگو میکند: در جاده مخصوص کرج مشغول رانندگی بودم که ناگهان صدای مهیبی را از بالای سرم شنیدم. وقتی به بالای سرم نگاه کردم ناگهان متوجه شدم یک هواپیمای مسافربری بزرگ بالای سرم قرار دارد. چیزی را که میدیدم باور نمیکردم. با دیدن هواپیما حسابی شوکه شدم. هواپیما آنقدر به زمین نزدیک شده بود که اگر دستم را بالا میبردم به آن میخورد. انگار هواپیما قصد داشت روی زمین بنشیند اما نمیدانم چه شد که در یک لحظه دوباره به هوا برخاست و به سمت بلوار شیشهسازی رفت. ماجرا آنقدر تکان دهنده بود که حتی یک راننده تاکسی با دیدن هواپیما که به سمتش میآمد تعادل ماشین را از دست داد و با قسمت عقب یک خاور برخورد کرد.
وی میگوید: غوغایی برپا شده بو. سریع در گوشه اتوبان نگه داشتم. هواپیما را با چشم دنبال کردم. هواپیما مستقیم به سمت بلوار رفت و بعد شعلههای آتش و دود بود که به هوا برخاست. خودم را سریع به محل حادثه رساندم. هواپیما با دیوار پادگان نظامی برخورد کرده بود و قسمت عقبش در طرف دیگر بلوار افتاده بود. شاید در آن لحظه 10 نفر بیشتر نبودیم که در محل حضور داشتیم. همه با هم به سمت محل سقوط هواپیما رفتیم. شعلههای آتش آنقدر زیاد بود که حتی نمیتوانستیم به چند قدمی هواپیما برویم. صدای فریادهای کمک خواهانه افرادی را که در کابین هواپیما گرفتار شده بودند میشنیدم اما از دست هیچ کداممان کاری بر نمیآمد. جهانگیری یکی دیگر از شاهدان ماجرا است. او نیز درباره ماجرا میگوید: درحال رانندگی به سمت تهرانسر بودم که ناگهان آسمان تیره شد و صدایی مهیبی به گوش رسید. چشمم به یک هواپیما افتاد یک بالش افتاده بود به سطح زمین درحال نزدیک شدن بود و سقوط کرد. بعد از برخورد هواپیما با زمین ناگهان آتش گرفت. خودم را به سرعت به محل حادثه رساندم. آتش همه جا را فرا گرفته بود و شاهدان ماجرا نمیتوانستند به کمک افرادی که در هواپیما بود بشتابند. همان موقع با عوامل اورژانس تماس گرفتم و درخواست کمک کردم. ساعت حدود 12 دیگر دیواری که تخریب شده است گونی کشیدهاند. همچنان به آدمهایی که برای دیدن حادثه به محل میآیند اضافه میشود. دیگر جای سوزن انداختن نیست. خبرها نگرانکننده است. صحبت از 38 کشته در میان است.
واکاوی تیم بازپرسی ویژه قتل
با دریافت خبر سقوط مرگبار هواپیما در تهران بلافاصله قاضی شهریاری سرپرست دادسرای جنایی به همراه تیم ویژه قتل و سرپرست دادسرای فرودگاه به صحنه حادثه اعزام شدند. پس از بررسی تیم تحقیق و واکاوی زوایای مختلف این سانحه تلخ در صحنه حادثه تیم بازپرسی برای روشن شدن زوایای مبهم حادثه به بیمارستان پیامبران و اتاق بستری مصدومان این حادثه رفتند. شهریاری سرپرست دادسرای ویژه قتل درباره حضورش در بیمارستان گفت: جعبه سیاه هواپیما پیدا شده است، برای تحقیقات بیشتر به بیمارستان آمدهایم اما تحقیقات اولیه نشان میدهد، هواپیما نقص فنی داشته است.
بازماندگان سقوط مرگبار
11 سرنشین هواپیمای آتشین از این سانحه مرگبار جان سالم به در بردند. 3نفر ازآنها به بیمارستان امام خمینی و 6 نفر دیگر به بیمارستان پیامبران و یک زن و مرد دیگر به درمانگاه ساها منتقل شدند. ساعت 30: 10 صبح بود که بالگرد اورژانس 3 مصدوم سانحه هواپیمارا به بیمارستان امام خمینی منتقل کرد. با اعلام این خبر به بخش اورژانس بیمارستان 10 رزیدنت به همراه 4 متخصص مسئولیت رسیدگی و درمان آنها را برعهده گرفتند. عملیات احیاء مصدومان آغازشد. 2 نفر از مصدومان دچار سوختگی شدید شده بودند. پرستاران با وصل کردن لولههای تنفسی وضع هوشیاریشان را پایدار نگه داشته بودند. دکتر سیدحسین حسینی داورانی، رئیس بخش اورژانس بیمارستان امام خمینی در رابطه با حال مصدومان به «شهروند» گفت: وقتی 3 مصدوم سانحه هواپیمای آنتونوف به اورژانس بیمارستان منتقل شدند، بلافاصله با معاینات اولیه عملیات احیاء را آغاز کردیم. وضع ظاهری بیماران نشان میداد که آنها فقط دچار سوختگی شدهاند اما برای اطمینان از اینکه در اثر شدت ضربه به مغز و یا شکم آنها فشاری وارد نشده باشد بلافاصله سی تی اسکن روی آنها انجام شد. یک زن و شوهر که از مصدومان این حادثه بودند وضع وخیمتری داشتند و دچار 80درصد سوختگی شده بودند، راههای تنفسی آنها بهشدت سوخته بود به همین دلیل برای ادامه درمان به بیمارستان سوانح و سوختگی مطهری منتقل شدند. اما یکی دیگر از مصدومان دچار شکستگی بازو و20درصد سوختگی بود و بهشدت بیقراری میکرد. پرستارا ن با دارو او را آرام کردند و قرار است برای ادامه درمان در بخشای سی یو بستری شود. زنده ماندن این زن و شوهر در هالهای از ابهام است. هرچند وضعیت حیاتی آنها دارای ثبات بوده و تحت کنترل قرار داد. دکتر حسینینژاد متخصص طب اورژانس بیمارستان امام خمینی نیز به شهروند گفت: تنها 3 مصدوم به این بیمارستان منتقل شدهاند و فعلا اعزام دیگری نداریم. اقدامات اولیه احیاء روی مصدومان انجام شده است و 2 نفر از آنها که یک زن و شوهر بودند به دلیل اینکه دچار 70 تا 80درصد سوختگی شده بودند برای درمان تخصصیتر به بیمارستان سوانح و سوختگی مطهری منتقل شدند. یکی از مصدومان دیگر نیز که قرار بود در ای سی یو بیمارستان امام خمینی بستری شود با اصرار و رضایت خانوادهاش به یک بیمارستان تخصصیتر منتقل شد.
روایت تلخ بیمارستان
صبح روز یکشنبه با خبر تلخ سقوط هواپیما شروع شد. عمق فاجعه آنقدر زیاد بود تا به بازار شایعات درباره تعداد کشتهشدگان و مصدومان حادثه دامن بزند. اما واقعیتی که براساس آمار اعلام شده بود انتقال 11 مصدوم به مراکز درمانی بود. آن طرف ماجرای این خبر تلخ اما اقوام و فامیلهای سرنشینان هواپیما بودند که با اطلاع از موضوع به امید پیدا کردن اسامی خانوادهشان در لیست مصدومان حادثه خودشان را به بیمارستان امام خمینی میرساندند. و این درحالی بود که تنها 3 مصدوم حادثه به این بیمارستان منتقل شده بودند. بعضیهایشان با اشک میآمدند و با نا امیدی میرفتند. میخواستند نام باز ماندهشان را بشنوند اما تعداد زندهها آنقدر کم بود که نمیشد همه را امیدوار کرد. تنها 9 بازمانده از 48 سرنشین هواپیما از این حادثه مرگبار نجات پیدا کرده بودند. هر دقیقه ساختمان اورژانس بیمارستان با صدای گریه تکان میخورد. چند دقیقه یک بار تعدادی زن و مرد به امید شنیدن نام باز ماندهشان میآمدند و میرفتند، با التماس از همه میخواستند تا نام مصدومان را در اختیارشان قرار دهند. دخترک جوان بغض کرده بود و چشمهایش وحشتزده اسامی نوشته شده را دنبال میکرد. برای دقایقی آرامشش را حفظ کرد تا تمرکزش را از دست ندهد. به امید شنیدن اسم پدرش بود اما انتهای اسامی اشکش را جاری میکرد. چیزی را که میشنید باور نداشت. ساختمان اورژانس رنگ غم گرفته بود. همه سراغ خانوادهشان را میگرفتند و هیچکس نمیخواست باور کند بستگانش را در سانحه مرگبار هواپیما از دست داده است. ساعت 12 ظهر بود که خانواده یکی از مصدومانی که به بیمارستان امام خمینی منتقل شده بود با دیدن نام او در میان زندههای این سانحه نفس راحتی کشیدند. اما این همه ماجرا نبود چرا که آنها غم سنگینتری را نیز به دوش میکشیدند. خانم خسروی خواهر حمید خسروی یکی از مصدومانی که به بیمارستان امام خمینی منتقل شده به «شهروند» گفت: 7 نفر از اعضای خانوادهمان در هواپیما بودند و حالا تنها برادرم زنده مانده است. حمید دندانپزشک است و به همراه مادرم و همسر و 2 فرزندش و همچنین عمو و زن عمویمان عازم طبس بودند همگی مسافر این هواپیما بودند. از صبح به بیمارستانهای دیگر سر زدیم و وقتی فهمیدیم حمید زنده است خودمان را به بیمارستان امام خمینی رساندیم. دکترها میگویند حالش خوب است و 20درصد دچار سوختگی شده. اما او همسر و 2 فرزندش را از دست داده. ما هم همه خانوادهمان را از دست دادیم.
تحقیقات خبرنگار ما نشان میداد 2 مصدوم دیگر سانحه که یک زن و شوهر مستندساز بودهاند به نامهای مصطفی مزرعتی و زهرا شکاری به همراه فرزند یکسال و نیمهشان عازم طبس بودهاند. شیر خورشیدی برادر، زنی که دچار 80درصد سوختگی شده بود به «شهروند» گفت: خواهر و شوهر خواهرم با فرزند یکسال و نیمهشان به قصد ساخت یک برنامه مستند از شهرستان طبس عازم این سفر شده بودند. صبح که از حادثه با خبر شدم بلافاصله به بیمارستان آمدم و نام آنها را در لیست مصدومان دیدم. دکترها میگویند وسعت سوختگیشان شدید است و باید دعا کنیم. او در پاسخ به این سوال که از فرزندشان خبر داری؟ آیا او زنده است؟ گفت: محمد هم زنده است و به بیمارستان پیامبران منتقل شده است.
بازماندهای که از عمق حادثه گفت
علی دالوندی یکی از بازماندگان این سانحه که به بیمارستان پیامبران خیابان آیتالله کاشانی منتقل شده بود تنها مصدومی بود که میتوانست صحبت کند. هوشیاریاش پایدار بود و درحالیکه شمرده شمرده صحبت میکرد درباره سقوط هواپیما گفت: من در صندلی بال سمت راست هواپیما نشسته بودم. هواپیما پس از سقوط به زمین آتش گرفت و ما دچار سوختگی شدیم الان هم به کمک مرفین امکان صحبت کردن دارم. هیچ مسافری قبل از سقوط از حادثه مرگباری که قرار بود رخ دهد خبر نداشت اما مثل اینکه موتور راست هواپیما اندکی پس از برخاستن از باند فرودگاه مهرآباد از کار افتاده بود و خلبان و خدمه زودتر از مسافران میدانستند که درگیر چه وضعیتی شده بودیم. برای همین ظاهرا هواپیما قصد بازگشت به فرودگاه را داشت که موقع برگشتن، بال هواپیما به جایی برخورد کرد و آتش گرفت. این اتفاق حدود سه دقیقه پس از پرواز و بلافاصله پس از برخاستن رخ داد.
وضعیت ۲ مسافر درهالهای از ابهام
سردار مهری رئیس پلیس پیشگیری ناجا اظهار داشت: از ۴۸ مسافر هواپیما ۸ کادر پروازی و ۳۰ مسافر فوت کردند. رئیس پلیس پیشگیری ناجا گفت: ۸ نفر به بیمارستان انتقال پیدا کردند و از وضع ۲ نفر خبری در دست نیست.
مسافری که از پرواز جاماند
جلسه کارگروه مدیریت بحران استان تهران در پی حادثه سقوط هواپیما در فرودگاه مهر آباد تشکیل شد. در این جلسه هر یک از اعضا آخرین اقدامات انجام شده و اطلاعات مربوط به سانحه هواپیمایی را اعلام کردند. در این جلسه اعلام شد: این پرواز که توسط هواپیمای مدل آنتونوف 140 به مقصد تهران- طبس بوده و متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان است؛ قرار بود 41 مسافر را جابهجا کند که یکی از مسافران به پرواز نمیرسد و 34 مسافر بزرگسال؛ 3 مسافر کودک و 3 نوزاد همراه با 2 خلبان به نامهای کاپیتان ایزد پناه و کاپيتان برقعیان همراه با 2 مهماندار و 2 فنی تمام مسافران و خدمه پرواز را تشکیل میدادند.