گروه هلال| روز سه‌شنبه دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امورخارجه میزبان مسئولان و استادان حوزه حقوق بشردوستانه بود؛ آنها جمع شده بودند تا میزگردی با عنوان «حقوق بین‌المللی بشردوستانه و چارچوب حقوقی برای ممنوعیت و محدودسازی کاربرد تسلیحات» را برگزار کنند. این میزگرد با همکاری کمیته حقوق بشردوستانه، کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ و دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امورخارجه و با حضور سیدامیرمحسن ضیایی رئیس جمعیت هلال‌احمر، سعید منصوری دبیر کمیته ملی حقوق بشردوستانه، اولويه مارتین رئيس نمايندگي کميته بين‌المللي صليب سرخ در ایران، شاهرخ شاکریان رئیس اداره امور سیاسی چندجانبه وزارت امورخارجه، جمشید ممتاز عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، ابراهیم بیگ‌زاده عضو هیأت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی، محمدرضا ضیائی‌بیگدلی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، رضا موسی‌زاده عضو هیأت علمی دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امورخارجه، کارشناسان واحد تسلیحات کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ و دیگر فعالان این حوزه برگزار شد.
حقوق بشردوستانه
در تلاش است تا از آلام جنگ بکاهد
دکتر سیدامیرمحسن ضیایی در این میزگرد اظهار کرد: «براساس مفاد معاهدات و مقررات حقوق بین‌المللی بشردوستانه حمایت از افراد غیرنظامی و محدود کردن استفاده از ابزار و روش‌های جنگی همواره امری ثابت است، این محدودیت بر نوع تسلیحاتی که به کار گرفته و روش‌های مورد استفاده و رفتار کلی رزمندگان در مخاصمات مسلحانه اعمال می‌شود.» او با بیان این‌که اصل تفکیک اقتضا دارد تا رزمندگان در همه حال میان نظامی و غیرنظامی تفکیک قائل شوند و افراد و اموال غیرنظامی را مورد هدف قرار ندهند، تصریح کرد: «حقوق بشردوستانه در تلاش است تا از آلام جنگ بکاهد و اثرات نامطلوب آن را تا جای ممکن تقلیل دهد و در همین راستا، حمله به افرادی که در جنگ مشارکتی ندارند (غیرنظامیان) و نیز حمله به اموال آنها ممنوع است.»
حقوق بشردوستانه رنج غیرضروری وارد بر افراد را محدود می‌کند
رئیس جمعیت هلال‌احمر با تأکید بر این‌که حقوق بین‌المللی بشردوستانه ابزار و روش‌هایی دارد که جراحت شدید یا رنج غیرضروری وارد بر افراد را محدود خواهد کرد، گفت: «استفاده از برخی تسلیحات مجاز نیست و استفاده از برخی دیگر همچون استفاده از مین‌های ضدنفر زمینی، محدود شده است.» او ادامه داد: «استفاده از برخی روش‌ها نیز از محدودیت مستثنا نیستند. به‌طور مثال، سوءاستفاده از پرچم هلال‌احمر یا صلیب سرخ، بکارگیری مزدوران، فرمان دادن به این‌که هیچ‌کس نباید از میدان نبرد جان سالم به‌در برد، صدمه‌زدن گسترده، درازمدت و شدید به محیط‌زیست و ... از جمله مواردی هستند که مقررات بشردوستانه به آن اشاره دارد و فرهنگ تعالیم اسلامی نیز بر آن تأکید کرده است.» دکتر ضیایی با اشاره به این‌که انسان به‌دنبال جلب نفع است و این طلب، او را در سطح روابط متقابل به تضاد منافع می‌کشاند، یادآور شد: «این تقابل طرفینی نتیجه‌ای جز تمانع ندارد و زمانی که اغماض در میان نباشد این تمانع به تنازع می‌کشد و هریک از دوطرف آن در مقام حذف دیگری می‌کوشد.» او با بیان این‌که کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران نیز در پی تثبیت ارزش‌های اسلامی و مقررات بین‌المللی، در طول این سال‌ها تلاش کرده است، افزود: «احترام به حقوق بین‌الملل بشردوستانه و برقراری گفت‌وگوهای سازنده‌ای با نهادهای ذیصلاح داخلی، گسترش دانش حقوق بین‌الملل بشردوستانه در سطح عمومی و تخصصی، اجرای برنامه‌های علمی متنوع برای ترویج حقوق بین‌الملل بشردوستانه، چاپ نشریات متعدد تخصصی و بهره‌مندی از همفکری نهادها و اشخاص متخصص از جمله مواردی است که این کمیته به آن پرداخته است.»
حملات سایبری باید از منظر حقوق بشردوستانه مورد مطالعه قرار گیرد
رئیس جمعیت هلال‌احمر به مشکلات مربوط به مین و موادمنفجره به‌جا مانده از جنگ‌ها، حملات سایبری علیه ایران و موضع فقهی رهبری جمهوری اسلامی ایران در مورد سلاح‌های هسته‌ای اشاره و اذعان کرد: «براساس آمارهای رسمی وزارت دفاع، حدود 2/4میلیون هکتار به ۱۶میلیون مین، مهمات خوشه‌ای و مواد منفجره عمل نکرده آلوده است. به گفته وزیر دفاع در فروردین ۱۳۹۳، کمتر از ۲۸هزار هکتار آلوده به مین هستند و مابقی این مساحت آلوده رفع آلودگی عمومی شده است.» او بیان کرد: «بدافزار رایانه‌ای استاکس نت که یکی از پیچیده‌ترین ویروس‌های رایانه است در سال ۱۳۸۹ با استفاده از یک یو.اس.بی ناقل ویروس، علیه دولت ایران استفاده شد. گمانه‌ها حاکی از آن است که این کرم، علاوه بر قابلیت جاسوسی و انتقال اطلاعات، در پی آن بوده است که تجهیزات اتمی و نیز صنعت ایران را هم هدف قرار دهد. موضوعی که شایسته است از منظر حقوق بشردوستانه مورد مطالعه قرار گیرد.» دکتر ضیایی افزود: «رهبر عظیم‌الشأن جمهوری اسلامی ایران استفاده از سلاح هسته‌ای را در فتوای خود حرام اعلام کرد. معظم‌له در پیام خود به نخستین کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح و عدم‌اشاعه در سال ۱۳۸۹ نوشت: «به اعتقاد ما، افزون بر سلاح هسته‌ای، دیگر انواع سلاح‌های کشتار‌جمعی، نظیر سلاح شیمیایی و سلاح میکروبی نیز تهدیدی جدی علیه بشریت تلقی می‌شوند. ملت ایران که خود قربانی کاربرد سلاح شیمیایی است، بیش از دیگر ملت‌ها خطر تولید و انباشت این‌گونه سلاح‌ها را حس می‌کند و آماده است همه امکانات خود را در مسیر مقابله با آن قرار دهد. ما کاربرد این سلاح‌ها را حرام و تلاش برای مصونیت بخشیدن ابنای بشر از این بلای بزرگ را وظیفه همگان می‌دانیم.» رئیس جمعیت هلال‌احمر خاطرنشان کرد: «امیدوارم این نشست تخصصی در این عرصه موجب تعمیق افکار حقوقدانان و صاحبنظران و اهل فن شود و همگان شاهد بازخورد عملی آن در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی باشیم.»