شهروند| حالا مدتهاست که عدهای بحرانی جدید برای موسیقی درحالاحتضار ایران درست کردهاند و به ماجرا چنان ابعاد گستردهای دادهاند که پای مراجع عظام تقلید را نیز باز کردهاند؛ هرچند علی جنتی- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی- در بیانیهای بهخاطر دادن اطلاعات نادرست بهمراجع از این مسأله گلایه کرد. او روز گذشته در حاشیه جشنواره موسیقی به نکته قابلتاملی اشاره کرد؛ اینکه در دولت قبل هم از این اتفاقات رخ میداده؛ اما آن زمان قرار نبوده اعتراض شود و حالا میخواهند اعتراض کنند.
اینبار به دلیلی دیگر. بهانه تازهشان انتشار آلبوم «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم» با آهنگسازی «پیمان خازنی» بود. اثری که مانند دهها اثر دیگر در تمام این سالها با همخوانی یک خواننده زن همراه است و «نوشین طافی» آواز قطعات را با همراهی محسن کرامتی اجرا کرده است. از همان ابتدا اما شایعهها آغاز شد. برخی سایتهای تندرو، در خبرهای پیرامون آلبوم عنوان کردند، «اولین خواننده مجوزدار» و این درحالی است که در این سالها بانوان بسیاری در زمینه همخوانی فعالیت کرده و آثار متعددی را منتشر کردهاند. ادامه این شایعات، حساسیتهایی را بهوجود آورد که شرایط کار را بیش از گذشته دشوار کرد. ماجرا بهاندازهای ابعاد گسترده بهخود گرفت که حتی پای «حسین نوشآبادی» - سخنگوی وزارت ارشاد- را نیز به ماجرا باز کرد و او در یکی از گفتوگوهای خود وقتی در برابر این پرسش قرار گرفت که چرا به آلبومی مجوز داده شده که در آن یک زن تکخوانی میکند، توضیح داد: «وزارت ارشاد مجوزی برای تکخوانی بانوان صادر نکرده است. در این آلبوم نیز تکخوانی بانوان صحت ندارد؛ چراکه مجوز این آلبوم همخوانی مشترک مرد و زن است که در چارچوب ضوابط و مقررات وزارت ارشاد این مجوز صادر شده است. ما تکخوانی بهصورت آوازخوانی یک خانم را تأیید نمیکنیم و تا امروز مجوزی در این خصوص صادر نشده است».
شاید بتوان انتشار این اخبار را تلاشی دیگر برای زیرسوال بردن «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تلقی کرد؛ به شکلی که «نصراله پژمانفر» از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس هم به این مسأله اشاره کرده که خبر انتشار این آلبوم موسیقی به کمیسیون فرهنگی رسیده و قرار شده این موضوع در کمیسیون مطرح و در چند روز آینده درباره آن تصمیمگیری شود. از آن طرف، اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاههای سراسر کشور خطاب به علما و وزارت ارشاد درباره اعطای مجوز به تکخوانی زنان نامهای سرگشاده نوشتهاند و در این میان پاسخهای داده شده از طرف وزارت ارشاد و دفتر موسیقی، هیچکدام تاثیری ندارند. همچنان بعد از مدتها از انتشار این خبر گذشته، معاون حقوقی وزیر ارشاد و همچنین خود وزیر باید به این سوال پاسخ دهند که چرا مجوز آلبوم تکخوانی برای زنان را صادر کردهاند. پای این شایعه به جشنواره فجر هم کشیده شده است، بهطوریکه روز شنبه، بار دیگر «حسین نوشآبادی»- معاونحقوقی و پارلمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- در گفتوگو با تسنیم، به این مسأله اشاره کرد که هیچ مجوزی برای تکخوانی زنان در جشنواره موسیقی فجر ارایه نشده و آنچه برخی سایتها نقل کردند مبنیبر اینکه قرار است یکی از اساتید موسیقی خانم در جشنواره موسیقی فجر تکخوانی کند از اساس غلط و کذب محض است. او دراینباره گفت: «آنچه وجود دارد برنامه گروههای همخوانی است که وزارت ارشاد درقالب چارچوبهای قانونی و شرعی مجوز اجرای برنامه را به آنها ارایه داده است و این گروهها نیز براساس همین مجوزها به اجرای برنامه خواهند پرداخت. درواقع هیچ اتفاقی نیفتاده است که باعث نگرانی کسی شود و ما نه در جشنواره و نه در غیرجشنواره مجوز تکخوانی به کسی ندادهایم و آنچه تاکنون اجرا شده و در آینده نیز اجرا خواهد شد، برنامه گروههای همخوانی است. بعضی از اخبار و مطالب غیرواقعی که بدون سند و بهدروغ توسط برخی سایتها منتشر میشود، مشمول پیگرد قانونی هستند. متاسفانه بعضی از سایتها مجوز فعالیت هم ندارند که این درواقع جرم دوم آنها ست؛ یکی، فعالیت بدون مجوز و دیگری، نشر اخبار دروغ.» نوشآبادی البته به موضوع دیگری هم اشاره داشته و میگوید: «اینگونه فعالیتها قطعا بهلحاظ حقوقی قابلپیگیری هستند و ما ابتدا تذکر میدهیم که اخبار بیاساس و دروغ منتشر نکنند تا مشمول پیگرد قانونی نشوند. بنای وزارت ارشاد فعلا بر برخورد قهری نیست. ما علاقهمندیم که همه براساس اصل امانتداری و انصاف در بیان اخبار، کمک کنند تا فضای فرهنگی جامعه بهسمت پیشرفت و اعتلا برود، چراکه اینگونه اطلاعرسانیهای مغرضانه و جهتدار کمکی به پیشرفت کشور نمیکند.»
چندی قبل خبری با عنوان «کنسرت تکخوانی زن در جشنواره موسیقی فجر»، منتشر شد که البته روابط عمومی جشنواره فجر، بلافاصله به این مسأله واکنش نشان داد و تصریح کرد که هیچ بانویی در جشنواره موسیقی تکخوانی ندارد. در این بیانیه آمده است: «اجرای سرکار خانم پری ملکی با گروه موسیقی «خنیا» است که بهصورت همخوانی با آقای فاروغ کسمایی و خانم نیکی شیرپیشه انجام میشود و بههیچ عنوان بهصورت تکخوانی نیست. همچنین خانم پروین بهمنی نیز هماکنون در بستر بیماری بهسر میبرند که امیدواریم تا زمان برگزاری این بزرگداشت سلامت نسبی خودشان را به دست آورند. از سوی دیگر باید اشاره کرد که لالاییهای مادران سرزمینمان همواره جزو رپرتوار ارزشی- بومی موسیقی کشورمان محسوب میشود که هیچ منعی برای اجرای لالاییهای مادران و پخش آنها وجود نداشته، برای نمونه میتوان به پخش «لالایی» حضرت علیاصغر(ع) با صدای «صدیقه بحرانی» در تیتراژ سریال «مختارنامه» اشاره کرد. از اینرو، با توجه به انتشار بخشی از آن خبر درخصوص اجرای سرکار خانم پروین بهمنی- خواننده موسیقی قشقایی- ضروری است یادآوری شود که این اجرا شامل «لالایی»خوانی مادران قشقایی میشود». همچنین در حاشیه جشنواره موسیقی فجر، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مسائل مطرح شده اخیر حوزه موسیقی و تکخوانی خانمها در برخی از آلبومهای موسیقایی توضیحاتی ارایه داد: «مسائلی که اخیرا در حوزه موسیقی مطرح شده، مرتبط با تکخوانی خانمهاست که اصل، پایه و اساسی ندارد. ما تا بهحال بههیچ آلبومی که تکخوانی زن در آن وجود داشته باشد، مجوز ندادیم و هرچه بوده همخوانی خانمها و آقایان بوده است. برخی از مراجع محترم تقلید براساس گزارشهای نادرستی که به آنها داده شده بود اعتراضاتی به این ماجرا داشتند که البته دغدغهها و نگرانیهای این مراجع محترم را که عمدتا برخاسته از انگیزههای دینی است، درک میکنم و به سخنان آنها احترام بگذاریم اما من صریحا میگویم که ما برای انتشار هیچ آلبومی تکخوانی زن داشته باشد مجوز ندادیم و هرچه تاکنون در این زمینه منتشر شده است همخوانی بوده لذا باید به این نکته توجه شود که احیانا در بعضی از موارد خبرهای جعلی و دروغین منتشر نشود.»
او در پاسخ به اینکه چرا از همراهی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد برای برخورد قانونی با رسانههای انتشاردهنده اخبار دروغین استفاده نمیشود؟ گفت: «به هر ترتیب هر زمان که دروغ یا تحریفی بیان میشود باید با آن برخورد کرد که آن تنها برعهده وزارت ارشاد نیست چراکه برخی از رسانهها و سایتهای خبری که نسبت به انتشار و تحریف اخبار اقدام میکنند تحت قانون مطبوعات هستند که هیأت نظارت بر مطبوعات باید درمورد آن نتیجهگیری کند.» جنتی در پاسخ به پرسش دیگری مبنیبر اینکه چرا در دولت قبلی که آلبومهایی با صدای خانمها منتشر میشد برخوردی از سوی رسانهها با دولت انجام نگرفت؟ بیان کرد: مواردی در گذشته وجود داشته که در همان آلبومهای همخوانی صدای خانمها بر صدای آقایان غالب بوده است منتهی در آن موقع قرار نبود اعتراضی شود اما حالا قرار بر این است که اعتراض انجام شود.