شايد هميشه از خود پرسيده‌ايد چه شد كه سزارين اين روزها حرف اول را براي مادران مي‌زند، آن‌هم با توجه به اين‌كه زايمان طبيعي، مورد توصيه تمامي پزشكان است؟ اگر اين‌گونه است، چه اقداماتي در جهت اصلاح اين طرز تفكر غلط و فرهنگسازي مناسب صورت پذيرفته است؟
درحالی که بیش از 54درصد زایمان‌ها در کشور به روش سزارین انجام می‌شود، رایگان شدن زایمان طبیعی از پانزدهم اردیبهشت در بیمارستان‌های دولتی یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که در جریان اجرای گام اول طرح تحول سلامت صورت گرفت. وزیر بهداشت در این ارتباط اظهار کرد: به‌منظور تشویق مردم به انجام زایمان طبیعی، رقم قابل‌توجهی در این زمینه پیش‌بینی شده است. تصور آن است که در صورت موفقیت طرح، زایمان به روش سزارین حدود 10درصد کاهش یابد.
البته ممکن است بیمارستان‌ها آمادگی پذیرش حجم زیادی از مادران متقاضی زایمان طبیعی را نداشته باشند، چراکه پیش از این بسیاری از بخش‌های زایمانی، به دلیل افزایش زایمان سزارین تعطیل شده بودند و لازم است این بخش‌ها بازسازی و نوسازی شوند. براساس آخرین آمار منتشر شده در دی‌ماه سال‌جاری، در 7ماه اول اجرای طرح تحول سلامت بیش از 281هزار زایمان طبیعی در 360 بیمارستان دولتی به‌صورت رایگان صورت گرفته که حدود 306هزار تومان بابت هر زایمان از محل یارانه‌ها پرداخت شده است.
باتوجه به طرح تحول نظام سلامت که هدف از اجرای آن کاهش هزینه‌های درمانی برای خانواده‌هاست افرادی که تحت پوشش بیمه اصلی (خدمات درمانی، تأمین اجتماعی، ارتش و کمیته امداد) هستند فقط باید درصد کمی از کل مبلغ هزینه را بپردازند که این مسأله در رابطه با زایمان طبیعی مستثنی است و کل هزینه‌های زایمان طبیعی رایگان است.
نوزادانی كه با زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند نسبت به نوزادانی كه با روش سزارین متولد می‌شوند در برابر بیماری‌ها و مواد حساسیت زا ایمنی بیشتری دارند. علاوه‌بر این‌که زایمان طبیعی از نظر تأمین سلامت جسم، روح و روان مادر و نوزاد بسیار موثر است. شیردهی در مادرانی که زایمان طبیعی داشتند بسیار موفق‌تر از مادرانی است که شیوه زایمان آنها سزارین است و در این صورت این موفقیت در شیردهی، تأمین‌کننده سلامت نوزادان است. همچنین زمان ترخیص مادران در زایمان طبیعی از بیمارستان زودتر از سزارین است.
سزارین یک عمل جراحی بزرگ است و مانند همه اعمال جراحی عوارضی دارد. در مطالعات انجام شده روی آمارها نیز بیشتر مادران فوت شده به روش سزارین زایمان کرده‌اند اما این را هم باید درنظر داشت که عمل جراحی سزارین گاهی خود به‌علت در خطر قرار داشتن مادر انجام می‌شود و از همین رو علاوه بر عمل سزارین، خطر بالقوه موجود، تهدیدکننده حیات مادر است. هم‌اکنون یکی از علل افزایش زایمان‌های سزارین به تمایل شدید مادران به انجام این عمل برمی‌گردد و تمایل شدید مادران نیز به علل برخی باورهای نادرست مثل ترس از ایجاد صدمه به جنین هنگام زایمان طبیعی و ترس از درد زایمان برمی‌گردد. همچنین متاسفانه امروزه زایمان سزارین به‌عنوان یک مد و نماد سطح زندگی بالا در برخی زنان مطرح است و زایمان طبیعی را در حد و اندازه‌های خود نمی‌دانند. وی همچنین افزود: علاوه‌بر اینها، تمایل برخی از همکاران متخصص زنان و زایمان به انجام سزارین نیز یکی از علل افزایش انجام زایمان به این روش است.
توجه ویژه دولت به این بخش حکایت از حساسیت دولت یازدهم در حوزه سلامت آحاد مردم و به‌ویژه دهک‌های پایین و کم درآمد جامعه دارد. در این میان اقدامات مطلوب و گسترده وزارت بهداشت در جهت بسط و گسترش زایمان‌های سالم و بی‌خطر، فراهم کردن تسهیلات لازم و رایگان برای زایمان‌های طبیعی در بیمارستان‌های دولتی، آگاهی‌بخشی به جامعه و گروه‌های هدف به انجام زایمان به روش طبیعی، آگاه‌سازی جامعه درخصوص عوارض زایمان به روش سزارین و همچنین فراهم‌کردن شرایط آسان، مطلوب و مناسب جهت انجام زایمان توانسته است بر دستاورد‌های طرح تحول نظام سلامت در 2سال اخیر بیفزاید.
اين اقدام دولت در حوزه سلامت نياز به همراهي رسانه‌ها و فرهنگسازي مناسب از سوي آنان دارد كه اميدواريم با اين همكاري، گام‌هاي بعدي طرح سلامت نيز دستاوردهاي خوبي به همراه داشته باشد. در روزهای اخیر صحبت از اجرای چهارمین گام از طرح تحول سلامت با عنوان «آموزش و فرهنگ‌سازی» سلامت است که به اعتقاد مسئولان امر منجر به ایجاد تحول بزرگی در حوزه آموزش پزشکی و ارتقای فرهنگ مردم در حوزه سلامت خواهد شد.
تاکنون سه گام طرح تحول سلامت با عنوان «درمان»، «بهداشت» و «اجرای کتاب تعرفه» به پیش رفته و همان‌طور که خود مسئولان امر نیز پیش‌بینی کرده بودند گام سوم بیش از دو گام قبلی با ریسک و اظهارنظرهای مختلف روبه‌رو شد.