توافق هفته گذشته مقامات آلمان، فرانسه، روسیه و اوکراین در نشست 4جانبه مینسک روزنه امیدی را برای پایان درگیریها در شرق اوکراین گشود، با این حال مقامات آمریکا و ناتو معتقدند که تشدید درگیریها در روز پنجشنبه با روح این توافق مغایرت دارد. توافق درخصوص راهحلی برای پایان درگیریها در شرق اوکراین پس از ماراتون 17 ساعته مذاکرات در پایتخت بلاروس حاصل شد، با این حال کمی پس از آن اخباری از سوی کییف منتشر شد که از ارسال میزان قابل توجهی تجهیزات نظامی روسی به سوی مناطق جداییطلب در شرق اوکراین خبر میداد. درگیریهای شرق اوکراین در هفته گذشته و با تسلط جداییطلبان بر شهر استراتژیک «دبالتسیو» که پل ارتباطی میان مناطق تحتکنترل جداییطلبان است شدت گرفت.به گزارش رویترز، این توافقنامه خواستار برقراری آتشبس میان نیرویهای اوکراینی و جداییطلبان تحت حمایت روسیه است و در این طرح آتشبس که از فردا به اجرا در میآید تسلیحات سنگین از خط مقدم درگیریها عقبنشانده میشوند و اصلاحاتی در قانون اساسی صورت میگیرد که به مناطق شرق اوکراین استقلال بیشتری را اعطا میکند. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه صبح پنجشنبه نخستین فردی بود که درخصوص این نشست اظهارنظر کرد و گفت: «شبی که گذشت بهترین شب زندگی من نبود. اما صبح خوبی است چرا که ما با وجود تمامی مشکلاتی که در مذاکرات وجود دارد درخصوص مسائل اساسی به توافق رسیدیم.» آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز در نخستین اظهارات خود گفت پترو پروشنکو، رئیسجمهوری اوکراین «همه تلاش خود را برای پایان دادن به خونریزیها انجام داد.» مرکل در ادامه سخنان خود از اعمال فشار پوتین بر جداییطلبان برای توافق با آتشبس در جریان این مذاکرات خبر داد. مرکل که پس از گفتوگوهای 4جانبه در مینسک راهی اجلاس سران اتحادیه اروپا در بروکسل شد درخصوص دستاوردهای این نشست عنوان کرد: «این تنها کورسوی ضعیفی از امید است، نه بیشتر و نه کمتر.» مرکل در ادامه عنوان کرد آنچه اهمیت دارد عملکردن به این توافقنامه است. فرانسوا اولاند، رئیسجمهوری فرانسه نیز در پایان این نشست عنوان کرد که هنوز راه بسیاری تا پایان بحران در اوکراین باقی مانده است اما این توافقنامه فرصتی واقعی برای بهبود شرایط است. اولاند در سخنانی در حاشیه اجلاس سران اتحادیه اروپا عنوان کرد: «ساعات آینده تعیینکننده است.»
ادامه تحریمها و درگیریها
اما با وجود این توافق تازه آتشبس، مقامات اتحادیه اروپا همچنان در نظر دارند به فشارها بر دولت مسکو بیفزایند و به همین منظور روز دوشنبه دور جدیدی از تحریمها را علیه 19 شخصیت جداییطلب اوکراینی و روس تصویب خواهند کرد.
در همین حال مقامات آمریکایی نیز عنوان کردهاند که گزینه تحریم همچنان روی میز است و به جداییطلبان درخصوص افزایش قلمرو خود تا پیش از آغاز رسمی آتشبس در روز یکشنبه هشدار دادند. یک مقام ارشد آمریکایی که حاضر به افشای نام خود نشد در این خصوص گفت: «ما با قاطعیت تمام میگوییم که هر تلاشی برای تصرف زمینهای بیشتر تا شامگاه روز شنبه موجب تضعیف این توافقنامه خواهد شد.» همزمان با مذاکرات در مینسک، پايتخت بلاروس و توافق بر سر آتشبس در اوکراین، نبرد در شرق این کشور ادامه یافت و به گفته ارتش اوکراین چندین کشته برجای گذاشت.
شدیدترین نبرد پیرامون شهر «دبالتسیو» جریان دارد، شهری که جدایی طلبان هوادار روسیه میگویند واحدهایی از ارتش اوکراین را در آن به محاصره خود درآوردهاند، ادعایی که کییف آن را رد میکند. احتمال میرود جداییطلبان تا دقایق اولیه بامداد یکشنبه ۱۵ فوریه، روزی که آتشبس باید به اجرا درآید با هدف تصرف و کنترل این شهر به شدت حملات خود بیفزایند. جداییطلبان از روز چهارشنبه به فشار خود بر نیروهای اوکراینی افزودند که در جریان درگیریها در نزدیکی راهآهن دبالتسیو 19 سرباز اوکراینی جان باختند.
جزئیات توافق تازه آتشبس
توافقنامه اخیر خواستار آغاز آتشبس از تاریخ 15 فوریه است که به دنبال آن تسلیحات و تجهیزات نظامی از مناطق درگیری خارج شود و در قانون اساسی اوکراین نیز اصلاحاتی صورت گیرد. هرچند پترو پروشنکو، رئیسجمهوری اوکراین وجود بندهایی در این توافقنامه مبنی بر ایجاد مناطق خود مختار و فدرال در اوکراین را تکذیب میکند، با این حال اسناد این توافقنامه از عملی شدن خواستههای کرملین درخصوص منطقه دونباس خبر میدهد.
توافق تازه آتشبس تا حد زیادی بر چارچوب توافق پیشین در تاریخ 5 سپتامبر بنا شدهاست. توافق اخیر بر خروج تجهیزات نظامی و توپخانههای سنگین که نقش برجستهای را در درگیریهای شرق اوکراین ایفا میکردند متمرکز شده است و مقرر است که این امر در فاصله 2 هفته پس از آغاز آتشبس انجام پذیرد و این تجهیزات از خط مقدم نبرد دور شوند.
یکی دیگر از مواردی که در این توافقنامه به آن اشاره شدهاست ضرورت خروج نیروهای خارجی برای بقراری تعادل نظامی در اوکراین است. جداییطلبان به قوای نظامی ارتش روسیه و نیروهای نظامی داوطلب به شدت وابستهاند و باید گفت آنها بدون حمایتهای روسیه قادر به دفاع از حملات نیروهای اوکراینی نبودند و در صورت تداوم این توافق قوای آنها در آینده و در مقایسه با همتایانشان در ارتش اوکراین به شدت تضعیف خواهد شد. امضای توافقنامه مینسک و همچنین مشارکت مستقیم ولادیمیر پوتین در جریان این مذاکرات بیانگر تمایل کرملین برای کاهش تنشها در اوکراین است. این توافق همچنین شامل اقدامات و شرایط مبهمی است که ممکن است درنهایت از سوی طرفین به اجرا در نیاید. با وجود گفتوگوهای 17 ساعته همچنان برخی از موارد کلیدی مورد مناقشه مسکوت باقی ماندهاست و در صورتی که این اختلافات برطرف نشوند، احتمال شکست این توافق نیز بسیار است. با این حال آن چه حتی از خود این توافقنامه و شرایط آن تأثیرگذارتر است اراده سیاسی برای حل این بحران است.