شهروند| فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر این‌که «توافق دومرحله‌ای که ابتدا توافق بر اصول کلی و بعد از مدتی توافق بر جزییات باشد، پسندیده نیست و اگر توافقی انجام شود، باید در یک مرحله و در بردارنده کلیات و جزئیات، با یکدیگر باشد»، در شرایطی مطرح شد که به نظر می‌رسید طرف غربی به دنبال تدارک دیدن توافقی دومرحله‌ای تا ماه فروردین و سپس تمدید آن تا تیرماه باشد. با این حال رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند: در پی این توافق تحریم‌ها باید به معنی واقعی کلمه برداشته شود. علی خرم دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه در این‌باره معتقد است: فرمایشات معظم‌له به این دلیل مطرح شده تا از اتلاف وقت بیشتر جلوگیری کند، همان‌طور که جان کری نیز با نیتی مشابه درباره مذاکرات در ماه مارس سخن گفته است. به اعتقاد آقای خرم این اظهارات هیچ‌کدام در آینده مذاکرات تأثیر منفی نمی‌گذارد بلکه چارچوب مباحث را تعیین خواهد کرد.
آیا می‌توان گفت، فرمایشات رهبری درباره این‌که توافق نباید دومرحله‌ای باشد را به این مفهوم برداشت کرد که ایران با توافق سیاسی موافقت نخواهد کرد؟
البته شاید مفهوم سخنان رهبری هم این نباشد. در اجلاس وین 8 که به دنبال آن مذاکرات تمدید شد قرار گذاشتند که در اساس و کلیات با هم توافق کنند و بعد کارشناسان ارشد در جلسات متعددی با هم صحبت کنند تا در جزییات به توافق برسند. نتیجه دیگری که می‌توان گرفت این است که در اساس باهم توافق کنند اما در جزییات نتوانند به همدیگر نزدیک شوند و توافقی صورت بگیرد. چنین نتیجه‌ای به آن معناست که باید مجدداً مذاکرات را تمدید کنند، البته ما معتقدیم این تمدیدهای مکرر به سود پرونده هسته‌ای ایران نیست زیرا دست مخالفان و معاندان را بازتر خواهد کرد. به نظر می‌رسد فرمایشات رهبری بیشتر به این منظور مطرح شده است که اگر در کلیات توافق کردید متعهد باشید که در جزییات هم توافق صورت بگیرد نه این‌که توافق در کلیات صورت بگیرد و توافق در جزییات مجدداً به ماه‌ها بعد موکول شود. نتیجه فرمایشات مقام معظم رهبری به نظر من این است که در این جلسات هم روی جزییات و هم روی کلیات توافق شود زیرا اگر دومرحله‌ای شود هم زمان تلف می‌شود و هم این‌که باعث می‌شود نوعی دوگانگی در کار به‌وجود بیاید که در پی آن غرب ایران را تحت فشار قرار بدهد، بنابراین بهتر است از همان اول بدانیم که توافق کرده‌ایم یا نه و اگر توافق کرده‌ایم تا آخر کار پیش برویم.
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا اخیراً گفته است چنانچه تا ماه مارس به توافق کلی نرسیم لزومی ندارد که مذاکرات تا تیرماه تمدید شود، به نظر شما این موضع‌گیری چه تأثیری در آینده مذاکرات و توافق احتمالی با ایران خواهد گذاشت؟
به نظر من شاید جان کری هم دارد همین حرف را می‌زند که اگر در اساس با هم توافقی نداریم یا اراده‌ای برای توافق نداریم ادامه کار تا تیرماه هم لزومی ندارد. وزیر امور خارجه آمریکا نیز می‌گوید، بهتر است یک‌بار دیگر موضوع را بررسی کنیم ببینیم اراده سیاسی برای رسیدن به توافق چقدر است. اگر این اراده وجود دارد می‌توان مذاکرات کارشناسی را ادامه داد و اگر اراده هم وجود ندارد مذاکرات کارشناسی هم صرفاً آب در هاون کوبیدن است. لذا من صحبت‌های آقای کری را در تقابل با سخنان رهبری معظم انقلاب نمی‌دانم حتی شاید مکمل فرمایشات رهبری هم باشد.
برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها در مونیخ هم توافق اعلام نشد با این وجود هنوز هم درباره رسیدن به توافق خوشبین هستید؟
البته قرار نبود در مونیخ مذاکره رسمی انجام بدهیم. مونیخ فرصتی بود برای این‌که طرفین یک‌بار مذاکرات را مرور کنند و برای آینده قرار و مدار بگذارند.
فکر می‌کنید فرمایشات رهبری معظم انقلاب اسلامی و صحبت‌های جان کری چقدر در آینده مذاکرات و اصل توافق جامع موثر است؟
معتقدم نه فرمایشات رهبری و نه اظهارات جان کری آینده مذاکرات را تحت‌تأثیر منفی قرار نمی‌دهد. این مسائل اساساً به این دلیل مطرح می‌شود تا چارچوب‌های بحث تعیین شود. مباحث از نظر محتوایی بر سر جای خود باقی است. ما اگر اختلافی با آمریکایی‌ها در یکی از موارد مذاکره داشته باشیم این اختلاف همچنان بر سر جای خود باقی است، بنابراین باید گفت فرمایشات رهبری در پی این موضوع مطرح شده که از اتلاف وقت جلوگیری کند همان‌طور که به نظر می‌رسد سخنان جان کری نیز به دلیل مشابهی مطرح شده باشد. او هم می‌گوید اگر در اساس و بنیان نمی‌توانیم با هم توافق کنیم بی‌دلیل تا تیرماه منتظر نمانیم.