شهروند| در شرایطی که نرخ ارزهای مرجع در بانک مرکزی روز گذشته با افزایش نسبی اعلام شده بود، بازار ارز روز کاهش قیمتها را تجربه کرد. بانک مرکزی روند را افزایشی اعلام کرد و به نظر میرسد همین رویه مانع افت بیشتر نرخ ارز شود. اما در سوی دیگر این ماجرا و با توجه به تغییرهایی که در روش اعلام نرخها مدنظر بانک مرکزی است، تحولهایی هم در بازار رخ داده است. از یک سو بانک مرکزی خواستار اعلام نرخ روزانه از سوی کانون صرافان شده تا ثبات به این حوزه بازگردد و از سوی دیگر ساماندهی صرافان مدنظر قرار گرفته است. گزارشهای میدانی خبرگزاریها در این حوزه نشان میدهد که بازار دلالان فردوسی با همان رویه گذشته ادامه دارد اما اندکی حضور دلالها کمرنگتر از قبل دنبال میشود. دلالها در این حوزه میگویند که نرخ ارز بازار قبلا با مبادلات کاغذی تعیین میشد و همین معاملات کاغذی موجب تعیین نرخ روز بعد در بازار ارز میشد، اما با تماسهای اخیر و همچنین ابلاغ بخشنامه بانک مرکزی دیگر معاملات کاغذی در بازار انجام نمیشود. در عمل حالا کاغذنویسها از بازار جمع شدهاند و این یعنی دیگر دلالها نرخ ارز را تعیین نمیکنند. حال با این تفاسیر باید از بانک مرکزی پرسید که چرا در این ایام که نوسانها گرفته شده است باز نسبت به بالا بردن نرخ ارز مرجع اهتمام دارد و مانع ارزانی دلار و دیگر ارزها میخواهد شود؟
صرافان فقط ارز بخرند و بفروشند
به هر سو، حالا اخبار دیگری هم در این بازار مطرح است و به گفته صمد کریمی، مدیر اداره صادرات بانک مرکزی، صرافان باید تنها کار صرافی کنند. به گفته کریمی، براساس مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافیها که در 20دی سالجاری ابلاغ شد، صرافیهای دارای مجوز فعالیت معتبر از بانک مرکزی تنها مجاز به انجام معاملات و خرید و فروش ارز هستند. او با تأکید بر اینکه هرگونه عملیات صرافی در فضای مجازی و اینترنتی ممنوع است، گفت: البته صرافیها در صورتی مجاز به خرید و فروش ارز هستند که قبلا نسبت به اعلام همزمان نرخ خرید و فروش ارز در محل استقرار صرافی یا تارنمای آن اقدام کرده باشد. براساس دستورالعمل مذکور که برای اولین بار توسط بانک مرکزی اعلام شده به جزء صرافیهای دارای مجوز فعالیت معتبر از بانک مرکزی، اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر نمیتوانند اقدام به خرید و فروش ارز و تسویه معاملات کنند. به عبارت دیگر خرید و فروش ارز توسط دلالان و سفتهبازان مطابق با مقررات اعلامی ممنوع است. به گفته کریمی، کانون صرافان براساس دستورالعمل مذکور مکلف شده هریک ساعت یکبار میانگین موزون نرخ خرید و فروش را محاسبه و در تارنمای خود اعلام کند. این امر توسط کانون صرافان در تعامل سازنده با بانک مرکزی به صورت آزمایشی انجام شده و پس از نهایی شدن آن جهت اعلام عمومی درخصوص آن اطلاعرسانی خواهد شد. در همین زمینه غلامعلی کامیاب معاون ارزی بانک مرکزی نیز گفته است: با تدوین و ابلاغ مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافیها، دخالت عوامل غیرمجاز در بازار ارز و نوسانات در این بازار کمتر میشود. تاکنون برای اعلام نرخ ارز در بازار فرآیند مشخصی وجود نداشت اما با مقررات جدید کانون صرافان باید هر ساعت نرخ متوسط موزون را اعلام کند و این نرخ ملاک معاملات میشود.
دلالها چه میگویند؟
اما شواهد بازار نکات جالب توجهی درخصوص روش تعیین قیمت دارد. به گفته یکی از دلالها که با تسنیم مصاحبه کرده است، معاملاتی که هماکنون در بازار انجام میشود کار خود بانکهاست چرا که نمایندگان همین بانکها در همین محل داد میزنند و بیش از 100هزار دلار را میفروشند. به گفته این فعال بازار، صرافی یکی از بانکهای خصوصی چندین نماینده در همین منوچهری دارد که بهراحتی داد میزنند و معاملات 100هزار تایی را انجام میدهند؛ بنابراین بانکها نرخ ارز را تعیین میکنند نه دلالها. دلالها این را هم مورد تأکید قرار دادند که کانون صرافان نمیتواند مرجع مناسبی برای تعیین نرخ ارز در بازار باشد و همین نکته این ضرورت را بیشتر از قبل تقویت میکند که بانک مرکزی خودش نرخ را در بازار تعیین کند.