[شهروند]  چشم به هم بزنیم، مسابقات مقدماتی جام جهانی 2026به میزبانی مشترک آمریکا، کانادا و مکزیک شروع می‌شود و تیم ملی ایران برای رسیدن به این تورنمنت بزرگ باید از یک مسیر مشخص عبور کند؛ حالا حریفان دور اول تیم ملی مشخص شده‌اند و علاقه‌مندان به فوتبال برای صعود به جام جهانی آمریکای شمالی روزشماری می‌کنند.

 برای تیم ملی فوتبال ایران که در سه دوره پی‌درپی گذشته حضور در جام جهانی را تجربه کرده، صعود به چهارمین دوره متوالی در شرایطی که تورنمنت بعدی با 48تیم برگزار می‌شود، اتفاق سختی نباید تلقی شود. با وجود اضافه شدن 16تیم به جام جهانی 2026اما همه تیم‌ها باید از مسیری مشخص به این مسابقات برسند. دور اول مقدماتی جام جهانی چند ماه دیگر شروع می‌شود و از حالا مشخص است که تیم تحت هدایت امیر قلعه‌نویی باید چگونه، راهی بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبال جهان شود.

ایران در سخت‌ترین گروه مقدماتی جام جهانی
با انجام قرعه‌کشی رقابت‌های دور اول مقدماتی جام جهانی 2026تیم‌های مختلف در قاره آسیا حریفان خود را در این مرحله شناختند و از حالا فرصت برای برنامه‌ریزی مناسب جهت صعود به جام جهانی  دارند. قرعه‌کشی به این ترتیب بود که 36تیم در 9گروه چهار تیمی قرار گرفتند که ژاپن، ایران، استرالیا، کره، عربستان، قطر، عراق، امارات و عمان سرگروه‌هایی بودند که قطعا با یکدیگر هم‌گروه نمی‌شدند. درحالی‌که ترکمنستان، ازبکستان و برنده پلی‌آف هنگ‌کنگ - بوتان، در گروه پنجم قرار گرفته بودند، گوی ایران از قرعه بیرون آمد تا تیم امیر قلعه‌نویی در این گروه دشوار جای بگیرد. نکته جالب اینکه ازبکستان، دشوارترین تیم حاضر در سیددوم بود که در نهایت با ایران رودررو شد تا شاگردان امیر قلعه‌نویی کار چندان ساده‌ای برای صدرنشینی در این گروه نداشته باشند. همچنین هنگ‌کنگ بهترین تیم سیدچهارم از نظر رنکینگ محسوب می‌شد. دیدار تیم‌های هنگ‌کنگ و بوتان روز 20و 25مهر ماه برگزار خواهد شد تا آخرین حریف ایران برای حضور در این گروه نیز مشخص شود.

تیم‌ها چگونه به دور نهایی می‌رسند؟
براساس قرعه‌کشی رقابت‌های مقدماتی جام جهانی 36تیم آسیایی که براساس رنکینگ و رقابت‌های پلی‌آف به این مرحله رسیده‌اند در 9گروه با هم به رقابت خواهند پرداخت. بازی‌های این مرحله به‌صورت رفت‌وبرگشت است و هر تیم در گروه‌های چهارتیمی 6مسابقه خواهند داشت. بعد از برگزاری مسابقات این مرحله در تاریخ 22خرداد 1403خاتمه پیدا می‌کند و تیم‌های اول و دوم این 9گروه راهی دور بعدی خواهند شد. یعنی در کل 18تیم به دور بعد می‌روند که این تیم‌ها، به‌صورت خودکار جواز حضور در مسابقات جام ملت‌های آسیا 2027عربستان را نیز به‌دست می‌آورند. در این شرایط صعود ایران از دور اول همراه با ازبکستان محتمل به‌نظر می‌رسد.

صعود به جام جهانی در شرایطی متفاوت
مرحله بعدی مسابقات مقدماتی جام جهانی در قاره آسیا متفاوت از دوره‌های قبلی است. با توجه به 48تیمی شدن مسابقات جام جهانی در قاره آمریکای شمالی 18تیمی که از مرحله اول صعود کرده‌اند، باید دوباره وارد چرخه قرعه‌کشی شوند و در سه گروه 6تیمی قرار بگیرند. یعنی هر تیم باید 10بازی را با حریفان برگزار کند که طبیعتا مسابقات به‌صورت رفت‌وبرگشت خواهد بود. آن مسابقات از 15شهریور 1403شروع می‌شود و 20خرداد 1404خاتمه پیدا می‌کند. از این سه گروه 6تیمی، تیم‌های اول و دوم (یعنی در مجموع 6کشور آسیایی) به‌صورت مستقیم راهی جام جهانی 2026خواهند شد که به میزبانی آمریکا، کانادا و مکزیک برگزار می‌شود. این در حالی است که تیم‌های سوم و چهارم هر گروه نیز شانس برای کسب موفقیت دارند.
تیم‌های سوم و چهارم هر گروه نیز باید راهی مرحله بعدی مقدماتی شوند. در این مرحله 6کشوری که در رده‌های سوم و چهارم هر گروه قرار گرفته بودند، در دو گروه سه تیمی تقسیم می‌شوند و به‌صورت تک‌مسابقه‌ای با هم پیکار می‌کنند. بازی‌هایی که در کشور بی‌طرف برگزار می‌شود و در نهایت صدرنشینان این دو گروه هم به‌صورت مستقیم راهی جام جهانی خواهند شد. تا اینجای کار 8سهمیه آسیایی جام جهانی 2026مشخص خواهند شد اما بازهم شانس برای تیم‌های دیگر وجود دارد؛ چراکه دو تیمی که در مرحله قبلی دوم گروه خود شده‌اند، یک تک‌بازی انجام خواهند داد و تیم برنده به‌عنوان نماینده آسیا راهی دیدار پلی‌آف با قاره دیگری خواهد شد. هنوز فرمت این دیدار اعلام نشده و قرار است ژوئن 2023از طریق فیفا در این خصوص اطلاع‌رسانی شود.
به‌عبارت بهتر می‌توان گفت که قاره آسیا 8سهمیه مستقیم و یک سهمیه در پلی‌آف(در کل 8.5سهمیه) در نخستین جام جهانی 48تیمی خواهد داشت. این در حالی است که در جام 32تیمی سهمیه قاره کهن 4سهمیه مستقیم و یک سهمیه پلی‌آف (در کل 4.5سهمیه) بود و حالا تقریبا دوبرابر شده است.

شانس خوب ایران برای چهارمین صعود متوالی
با شرایطی که در بالا توضیح داده شد، ‌به‌نظر می‌رسد تیم ملی فوتبال ایران از شانس مناسبی برای صعود به جام جهانی 2026برخوردار باشد. تیم ایران در سه دوره گذشته جام جهانی (2014، 2018و 2022) با اقتدار به این تورنمنت صعود کرد و حالا با توجه به افزایش تعداد تیم‌ها به 48تیم به‌نظر نمی‌رسد ملی‌پوشان فوتبال کار سختی برای رسیدن به این مسابقات داشته باشند.
اگرچه ایران در دور اول مقدماتی جام جهانی در گروهی سخت قرار گرفته اما بعید است مشکلی برای صعود به دور بعد داشته باشد و در آن مرحله هم با توجه به 8سهمیه صعود مستقیم این امید می‌رود یوزهای ایرانی برای هفتمین بار در طول تاریخ، طعم شیرین حضور در جام جهانی را بچشند و البته این‌بار به دور دوم مسابقات هم برسند.

بازی‌های تیم ملی چه زمانی شروع می‌شود؟
براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته دور اول مقدماتی جام جهانی برای تیم ملی ایران از آبان ماه سال‌جاری شروع خواهد شد. شاگردان امیر قلعه‌نویی  25آبان با برنده مسابقه هنگ‌کنگ و بوتان روبه‌رو می‌شوند و 30آبان سال‌جاری در تاشکند به مصاف ازبکستان می‌روند. بازی‌ها در فروردین ماه ادامه می‌یابد و تیم ملی در تاریخ‌های 2و 7فروردین 1403مقابل ترکمنستان (یکبار در تهران و یک‌بار در کشور همسایه) قرار می‌گیرد و در نهایت 17و 22خرداد 1403به‌ترتیب با برنده هنگ‌کنگ – بوتان و ازبکستان روبه‌رو می‌شوند تا بتوانند یکی از دو تیم صعود‌کننده به مرحله بعدی باشند.

اولین حریفان تیم ملی ایران را بشناسید!

 بدون تردید سرسخت‌ترین حریفان ایران در دور اول مقدماتی جام جهانی، ازبکستان است. در بین تیم‌های حاضر در سیددوم، قرعه‌کشی ازبک‌ها سخت‌ترین حریف محسوب می‌شدند که براساس قرعه به ایران برخورد کردند تا شاگردان امیر قلعه‌نویی کار چندان ساده‌ای برای صدرنشینی در این گروه نداشته باشند. حالا امیر قلعه‎نویی و سرچکو کاتانچ، باید شاگردان‌شان را برای رویارویی در مرحله مقدماتی جام جهانی آماده کنند.
آخرین مصاف ایران و ازبکستان، به فینال رقابت‌های کافا برمی‌گردد که این دو تیم در جدالی نزدیک به مصاف هم رفتند و این دیدار با برتری یک بر صفر ایران همراه بود. ازبکستان در حالی آماده مصاف با ایران می‌شود که در رده هفتادوچهارم رنکینگ فیفا قرار گرفته است، یعنی 50پله پایین‌تر از تیم ملی ایران که در رده 24دنیا قرار دارد. ازبک‌ها در انتخابی جام ‌جهانی قطر نتوانستند از مرحله اول انتخابی بالاتر بیایند و برخلاف دوره‌های گذشته یکی از غایبان بزرگ مرحله نهایی انتخابی جام جهانی بودند که جایی بین ۱۲ تیم برتر آسیا نداشتند و حالا می‌خواهند آن خاطره تلخ را جبران کنند.
پس از ناکامی در رسیدن به مرحله نهایی انتخابی جام‌ جهانی قطر بود که سرچکو کاتاناچ، سرمربی کروات و سابق تیم ملی اسلوونی، پس از یک دوره ناامید‌کننده در عراق، هدایت ازبکستان را برعهده گرفت.
دیگر حریف ایران در این مسابقات ترکمنستان است؛ ایران در طول تاریخ 8مسابقه با سبزپوشان منطقه آسیای میانه انجام داده که البته آمار نزدیکی هم با ترکمنستان داشته است. سه برد برای تیم ملی کشورمان در مقابل سه مساوی و دو باخت، آماری است که در تقابل‌های رودرروی دو تیم به ثبت رسیده است. ایران و ترکمنستان تاکنون فقط یک‌بار در انتخابی جام جهانی در یک گروه قرار گرفتند که در مرحله دوم مقدماتی جام جهانی 2018در عشق‌آباد به تساوی یک‌بریک رضایت دادند و دیدار دو تیم در تهران، سه بر یک به سود شاگردان کارلوس کی‌روش تمام شد.
از بین هنگ‌کنگ و بوتان نیز یکی سومین حریفان در مرحله اول است که البته هنگ‌کنگ برای رسیدن به مرحله دوم انتخابی جام جهانی کار سختی برابر بوتان، تیم 184رنکینگ فیفا نخواهد داشت‌ و پیش‌بینی می‌شود با عبور از این حریف، خود را به جمع تیم‌های حاضر در گروه E برساند. اژدها(لقب تیم ملی هنگ‌کنگ) که در جام ملت‌های ۲۰۲۳ نیز با ایران هم‌گروه است، در هر چهار دیدار قبلی‌اش که در مقدماتی‌های جام جهانی ۱۹۷۸ و ۲۰۲۲ مقابل ایران قرار گرفته، مغلوب شده است. در مجموع تیم ملی در هر ۶ دیدارش با هنگ‌کنگ پیروز شده و این بار نیز مانند مقدماتی جام جهانی قطر باید باز هم برابر این تیم به زمین برود.