گروه اقتصادی شهروند| عبور از نیمه مرداد روزهای گرم و پرحرارتی را در ایران رقم زد؛ روزهایی که در آن خشکسالی و کم‌آبی دست در دست هم بر نقشه ایران سایه انداخت. از یک طرف اخبار کم‌آبی رسانه‌ها و از سوی دیگر، بحران بیابان‌زایی سروصداهایی دارد. نتیجه وقایع نیز به وضوح مشخص است و در اتفاقی خودش را نشان داد که حمید چیت‌چیان (وزیر نیرو) به‌یکباره از آن پرده برداشت. این عضو کابینه یازدهم از نمایندگان خواست در این خصوص یاد کرده و از مطالعات انجام‌شده و مذاکرات در دست اقدامی خبر داده که برای ایرانیان هراس‌انگیز می‌نماید زیرا برخی نمایندگان مجلس به شدت پیگیر واردات آب از سایر کشورها هستند. چیت‌چیان دراین‌باره خبر داده است: می‌توانیم از کشورهایی که با آنها تعاملاتی داریم، آب وارد کنیم. این اظهارنظر اگرچه نشان‌دهنده اوضاع اضطرار و فراگیری بحران آبی در کشورمان است، اما حقایق مهمی را در پس خود نهفته دارد. این تصمیم که گفته می‌شود در مرحله مطالعات و مذاکرات دوجانبه است، از یک طرف نشان می‌دهد که دولت از فرهنگ‌سازی مصرف بهینه آب در میان مشترکین خانگی، صنعتی و کشاورزی ناامید شده و در اولین اقدام، درصدد است تا به واردات آب مبادرت ورزد.
واردات آب به کشور
حمید چیت‌چیان با اشاره به خواست برخی نمایندگان برای واردات آب از سایر کشورها خبر داد: می‌توان از کشورهایی که با آنها تعاملاتی داریم آب وارد کنیم اما احتمال تغییر در تعاملات است و وابستگی در مسأله آب به هیچ‌وجه خوشایند نیست.  او اظهار کرد: موضوع واردات آب را مطالعه می‌کنیم و با برخی کشورها مذاکراتی در این زمینه انجام داده‌ایم. اما در زمینه واردات آب مطالعات جامع، فنی، اقتصادی و محیط‌زیستی باید انجام شود که درحال انجام است. این عضو کابینه دولت یازدهم با تأکید بر این‌که مطالعات در زمینه واردات آب مطلبی نیست که سریع‌الوصول باشد، گفت: روی این مسأله نمی‌توان به صورت جدی حساب کرد و برای آن زمان نیاز است زیرا واردات آب وابستگی ایجاد می‌کند. هرچند ممکن است، در صورت نیاز واقعی این کار انجام شود زیرا تعاملاتی که با کشورهای همسایه داریم جوابگوست. وی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال تغییر تعاملات با کشوری که از آن آب وارد می‌کنیم وجود دارد، گفت: ممکن است تعاملاتمان تغییر کند بنابراین وابستگی در مسأله آب به هیچ‌وجه خوشایند نیست. هرچند این گفته او و اقدامات تازه، پیش‌بینی برای بحران‌های پیش روست اما درحالی این موضوع مطرح است که پیش از این، طرح‌هایی نظیر جیره‌بندی گسترده آب، در دولت‌های قبل راه‌حلی ابتدایی برای گذار از موضوع کم‌آبی بود. حال جدا از این باید اعتراف کرد که بحران آبی کشور بیش از آن‌که نیازمند واردات از کشورهای دیگر باشد، نیازمند مدیریت مصرف در تمام بخش‌های مصرفی است و در این خصوص دولت هم باید به کنترل مصرف در بخش‌هایی چون کشاورزی اهتمام ورزد و آبیاری و برداشت بخش کشاورزی و صنعت را هم کنترل کند زیرا توجه صرف به آب شرب و عموم مردم جامعه در سکوت خبری مصرف آب بخش کشاورزی اندکی آزاردهنده می‌نماید.
اشتباه جدید بیابان‌زایی و حفر چاه‌های عمیق
در همین رابطه پرویز کردوانی، استاد دانشگاه و پدر علم کویر‌شناسی در هشداری جدی نسبت به خطر خشکی کامل ایران درخصوص نحوه مقابله با بیابان‌زایی روزافزون ایران گفت: طبق کنوانسیون جدید سازمان ملل، بیابان به سرزمینی گفته می‌شود که تولید و فعالیت موجودات زنده کم بوده و گیاه در آن کمتر از ۱۰‌درصد باشد. او توضیح داد: از سال ۱۳۴۰سازمان جنگل‌ها اقدام به بیابان‌زدایی کرد به‌طوری‌که از حارث‌آباد سبزوار تا ابوزبد کاشان را شروع به جنگل‌کاری کردند و آن‌طور که گفته می‌شود ۳ تا ۴‌میلیون هکتار جنگل‌کاری شد و برای تثبیت ماسه اقدام به تاغ‌کاری کرده و از ‌سال ۴۳ نیز مالچ‌پاشی را در اراضی بويین‌زهرا آغاز کردند. وی گفت: درحال حاضر بیابان‌زایی از نوع جدید درحال رخ دادن است که مهم‌ترین دلیل آن هم حفر چاه‌های عمیق است؛ به‌طوری‌که پوشش گیاهی تهران به قم و کرج به دلیل پایین رفتن سطح آب درحال از بین رفتن است، مسیر سمنان به مشهد زمین‌های کشاورزی و در دامغان و شاهرود پوشش گیاهی از بین رفته و جنگل‌های دست‌ساز نیز درحال نابودی هستند. کردوانی از بین رفتن کویر‌ها را دیگر معضل کنونی کشور دانست و گفت: برخلاف آنچه گفته می‌شود اراضی کویری کشور مزیت‌های زیادی داشته‌اند و صنایع سنگ آهن و باروت از آن جمله‌اند که با پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی آنها هم دچار رکود می‌شوند.
ریزگردهای اصفهان سمی  است
وی توضیح داد: وقتی زمین کشت نمی‌شود به تدریج زمین لق می‌شود و ریزگرد‌ها بلند می‌شود؛ تا جایی که درحال حاضر ریزگرد‌ها به تهران نیز رسیدند. او افزود: حتی گفته می‌شود ریزگردهای اصفهان سمی هستند زیرا در زمین‌های کشاورزی این منطقه از کود ازت و فسفات استفاده می‌شد. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بر اثر حفر زیاد چاه جدا از هدررفت جنگل‌کاری‌ها، تالاب‌ها، باتلاق‌ها و دریاچه‌هایی مثل بختگان و گاوخونی نیز درحال نابودی هستند.

4 سد در خراسان‌جنوبی خالی است
 بحران آب در کویر لوت

مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با اعلام این‌که 21 دشت در این استان ممنوعه بحرانی شده است، گفت: 4 سد این استان خشک شده و 5/81‌درصد کل مخزن سدها در این منطقه از کشور خالی است. حسین امامی با تشریح آخرین وضع ذخایر سدها در خراسان‌جنوبی به مهر گفت: 8 سد مخزنی در استان در حال بهره‌برداری است که با توجه به ریزش‌های اندک ‌سال گذشته، عملا 4 سد در استان خالی از آب است و ذخیره آب در مابقی سدها نیز به صورت بسیار کم و محدود است. او افزود: از جمع 60‌میلیون مترمکعب حجم سدهای استان، 11‌میلیون مترمکعب آب در این سدها ذخیره شده و این میزان یعنی فقط 5/18‌درصد حجم کل سدها آبگیری شده و 5/81‌درصد حجم آنها خالی است. وی تصریح کرد: به جز سد نهرین که بخش زیادی از آب شرب شهر طبس را تأمین می‌کند و نقش موثری نیز در بهبود کمی و کیفی آب شرب شهر طبس داشته است، سایر سدهای استان عمدتا در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در صورتی که از آبگیری مناسبی برخوردار شود، می‌تواند در رشد درآمدها، معیشت و رونق کشاورزی اراضی تحت پوشش آن نقش موثری داشته باشد. او با تأکید بر این‌که بالغ بر 95‌درصد آب خراسان جنوبی از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود، گفت: در منابع آب زیر زمینی هم وضع مناسبی نداریم و خشکسالی‌های متوالی و مصرف بی‌رویه و مدیریت نشده آب سبب شده که حدود 50‌درصد دشت‌های استان شامل 21 دشت، ممنوعه و ممنوعه بحرانی باشد. وی گفت: میزان اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی نسبت به آب تجدید شونده 185‌میلیون مترمکعب است که هر ساله این عدد رشد نشان می‌دهد و این هشداری است تا با همکاری بخش کشاورزی به‌عنوان بزرگترین مصرف‌کننده آب استان، بتوانیم این موضوع را مدیریت کنیم و حالت پایداری در سفره‌های آب زیرزمینی استان ایجاد کنیم.