لیلا صالح آبادی (روانشناس)| با پیشرفت تکنولوژی بسیاری از ما با مسائل مختلفی در خانواده، اجتماع و محیط کار رو به رو میشویم که میتواند مشکلات و معضلاتی برایمان ایجاد کند. کسب مهارتهای جدید و به طور کلی مهارتهای زندگی مطابق با شرایط زندگی میتواند ما را در حل مشکلات و تعارضات یاری کند. در دنیای پرشتاب امروزه، مهارتهای زندگی برای غلبه بر موانع زندگی روزمره ضروری به نظر میرسد. لذا چنانچه افراد بدون داشتن مهارتهای زندگی وارد جامعه شوند در برابر مسائل و مشکلات آسیب دیده و ممکن است دچار اختلالات روانی، اجتماعی و عاطفی شوند. نداشتن مهارت زندگی باعث میشود فرد در برابر سختیها و مشکلات به رفتار غلط و مخرب روی آورده و به خود و دیگران آسیب برساند.
طبق تحقیقات یکی از دلایل افراد برای روی آوردن به مواد مخدر و رفتارهای آسیبزا، عدم توانایی در حل مشکلات زندگی است. در صورتی که جوانان مهارتهای زندگی را به خوبی یاد بگیرند در برابر سلامت خود مسئول بوده و به دنبال رفتار مخرب نمیروند. این مهارتها باعث میشوند جوانان در جهت توانایی و استعداد خود حرکت کرده و آماده ورود به جامعه شوند. مهارتهای زندگی باعث برقراری ارتباط موثر با افراد جامعه شده و موفقیت شغلی و اجتماعی را به دنبال دارد.
در تعریف این مهارتها میتوان گفت، انواع تواناییهایی که به ما کمک میکنند تا مسائل روزمره را به طور موثر مدیریت کنیم. سازمان بهداشت جهانی در تعریفی دیگر مهارتهای زندگی را توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونهای که فرد بتواند با چالشها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید، تعریف کرده است.
مهارتهای ده گانه زندگی عبارتاند از: خودآگاهی، همدلی، تکنیک گفتوگو، تکنیک حل مسئله، قدرت تصمیمگیری، تفکر انتقادی، کنترل هیجانات، قاطعیت، روابط بینفردی، ارتباط مؤثر. تحقیقات و بررسیها نشان داده است آموزش مهارتهای زندگی در جوامع مختلف در پیشگیری از آسیبهای روانی و اجتماعی موثر بوده و این توانایی را به فرد میدهد که رضایت بیشتری از زندگی داشته باشد.
به بهداشت روان توجه کن
یادگیری مهارتهای زندگی باعث ارتقای سلامت روان و پیشگیری از معضلات اجتماعی میشود. به عنوان مثال عدم توانایی در مقابله با استرس باعث بروز بیماریهای جسمی و روحی مانند افسردگی میشود. نداشتن مهارت تصمیمگیری باعث میشود بسیاری از افراد به مسیر اشتباه و غلط تغییر مسیر داده و دچار یأس و ناامیدی شوند.
به توانمند کردن خود بپرداز
مهارتهای زندگی باعث توانمندی افراد در شناخت خود، دیگران و محیط اجتماعی شده و نگرشها و ارزشهای فرد را شکل میدهد. مهارتهای زندگی علاوه بر این کمک میکند افراد آنچه را آموختهاند در موقعیتهای واقعی به کار گرفته و تجربیات جدیدی نیز کسب کنند.
توانایی بالقوه را تحقق ببخش
مهارتهای زندگی به ما کمک میکنند نگرشها و دانش خود را به صورت عملی در زندگی به کار بگیریم و زمینه این کار را فراهم میکند. در مواقعی که ما با تجربههای منفی و هیجانات زیادی روبهرو میشویم این مهارتهای زندگی است که به کمک ما آمده و باعث میشود خود را با تغییرات زندگی وفق دهیم.
راهکار خلاقانه در پیش گیر
این مهارتها به شما کمک میکند راهکارهای خلاقانهای برای حل مسئله و تصمیمگیری بیابید. همچنین تأثیر اعمال خود را تشخیص داده و مسئولیت آنها را بر عهده بگیرید که باعث ایجاد اعتماد در ارتباطات بینفردی شده و فضا را برای همکاری و مشارکت گروهی باز میکند.
قبل از هراقدامی تحلیل کن
این مهارتها به شما کمک میکند گزینهها یا منابع موجود را قبل از تصمیمگیریهای مهم تجزیه و تحلیل کنید. همچنین کمک میکند درک بهتری از خودآگاهی، همدلی و قدردانی از دیگران داشته باشید که باعث برقراری ارتباط موثر با افراد جامعه شده و موفقیت شغلی و اجتماعی را به دنبال دارد.