از زمانی که ایلان ماسک توییتر را خرید، شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز محبوبیت بسیار بیشتری پیدا کردند. البته ایده طراحی این پلتفرم‌ها از زمانی که بیت‌کوین به شهرت رسید، مطرح شده بود و افرادی مثل جک دورسی (‌بنیان‌گذار توییتر) هم در این مسیر قدم برداشته بودند. اما حالا توجه به یکی از این شبکه‌های اجتماعی موسوم به نوستر (Nostr) از بقیه بیشتر شده است و به‌نظر می‌رسد که دورسی آن را حتی به بلواسکای ترجیح می‌دهد.
شبکه اجتماعی جدید نوستر آمده است تا به رقابت با ایمیل، وبلاگ‌نویسی، اینستاگرام، توییتر، دیسکورد و حتی تلگرام بپردازد. این برنامه نه صرفاً یک اپلیکیشن، بلکه نوآوری تازه‌ای در زمینه ارسال و دریافت محتواست. نوستر در واقع یک پروتکل است که هر کسی می‌تواند آزادانه برای آن اپلیکیشن بسازد. باز بودن اصلی‌ترین ویژگی Nostr است و طرفداران رمزارزها به همین خاطر به آن توجه ویژه‌تری دارند. این شبکه اجتماعی برخلاف نمونه‌های رقیب از جمله Mastodon یا  Sphinxخیلی راحت‌تر قابل استفاده است و به‌خصوص کاربران تازه‌وارد را سردرگم نمی‌کند. تعداد کاربران نوستر در سه ماه گذشته از 90 هزار به 1.1 میلیون رسیده است. این پروتکل هنوز در روزهای ابتدایی خود قرار دارد، اما همین حالا توانسته است توجه افرادی مثل ادوارد اسنودن و جک دورسی را جلب کند.
زمانی که تیم برنرلی در سال 1991 وب را خلق کرد، رؤیای او ساخت شبکه‌ای جهانی بود که هر کسی بتواند به آن بپیوندد و بدون ترس از سانسور تعاملات خود را برقرار کند. ولی حالا غول‌های دنیای فناوری نظیر گوگل، آمازون و متا مالک بخش عمده زیرساخت‌های اینترنت هستند و محتواهای روی پلتفرم‌های خود را کنترل می‌کنند. اینجاست که وجود نوستر اهمیت پیدا می‌کند.
Nostr واقعاً چیست؟
نوستر نه یک اپلیکیشن، بلکه یک فناوری است. فناوری نوستر رایگان و متن‌باز است و زمانی که اپ‌ها روی این بستر ساخته می‌شوند، ویژگی‌های شبکه جهانی آن، یعنی غیرمتمرکز بودن و مقاومت در برابر سانسور را به ارث می‌برند. نام Nostr در واقع مخفف انگلیسی واژه ترکیبی «یادداشت‌ها و دیگر چیزهایی که با رله‌ها انتقال می‌یابند» است و با نماد شترمرغ در میان کاربران شناخته می‌شود. پس می‌توانید حدس بزنید که مهم‌ترین مفهوم در این شبکه رله‌ها هستند. رله نرم‌افزاری است که پیام‌های متنی را ارسال، دریافت یا ذخیره می‌کند.
رله‌های این پروتکل ساده‌اند و می‌توانند روی هر لپ‌تاپی با هر اینترنتی اجرا شوند. بنابراین عدالت میان کاربران اینترنت برای اجرای پروژه‌هایشان برقرار می‌شود. به عبارت دیگر، نیازی به گوگل یا آمازون با سرورهای قدرتمند نیست تا بتوانند رله‌های نوستر را اجرا کنند. زمانی که در یک اپلیکیشن Nostr یادداشتی را منتشر می‌کنید، نوستر یک کلید 64 نویسه‌ای را مانند امضا روی آن قرار می‌دهد. سپس این بسته به رله‌ها فرستاده می‌شود. همچنین زمانی که بخواهید یک کاربر دیگر را در نوستر دنبال کنید، کافی است به کلید عمومی او در سراسر این پروتکل دسترسی داشته باشید تا بتوانید پروفایلش را ببینید.
Nostr چه می‌شود؟
نوستر هنوز در روزهای ابتدایی خود به‌سر می‌برد. اگر با تعدادی از اپ‌های ساخته‌ شده روی این پروتکل سروکله بزنید، خیلی زود متوجه می‌شوید که این پروتکل دچار مشکلاتی مثل اسپم، حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری است. خیلی از اپ‌ها هم کُند و باگ‌دار هستند. مهم‌ترین ویژگی این پروتکل غیرمتمرکز بودن است. هر کسی که به استفاده از این پروتکل مشغول شود، می‌تواند بدون نیاز به دریافت مجوز رله‌های خود را اجرا و به توسعه شبکه کمک کند. یکی از مبانی اصلی پروتکل‌های آزاد همین است. البته نوستر هنوز در برابر شبکه‌های اجتماعی بزرگ حرفی برای زدن ندارد و نتوانسته است اینفلوئنسرهای بزرگ را جذب کند. اما این پروتکل پتانسیل این را دارد که آغازگر نسل بعدی شبکه‌های اجتماعی باشد و جهان را با اپلیکیشن‌های خود متحول کند.