دنيا عيوضي| وقتي از كنار مجسمهاي در شهر ميگذري، تضميني وجود ندارد كه فردا هم مجسمه را صحيح و سالم سر جايش ببيني. مجسمههايي كه گاهي به سادگي و به دست همين شهروندان و نه فقط عوامل طبيعي دچار شکستگی، غرشدگی یا کندگی میشوند. اخبار مربوط به سرقت و آسيب مجسمههاي شهري در چندسال گذشته در صدر خبرها قرار دارد؛ آثاري كه بيترديد جزیي از اموال عمومي و گوشهاي از زيبايي شهرهايي است كه دود و خاكستر همه جايش را گرفته است. بهتر آن است براي حفظ و نگهداري اين آثار اقداماتي را انديشيد. اقداماتي كه گاهي با تغييراتي كوچك در جانمايي، نصب و استفاده از مصالح مناسبتر ميتواند جلوي آسيبهاي بزرگ را بگيرد.
در همين راستا، زيبا پشنگ هنرمند مجسمهسازي كه ماه گذشته به اثر نصبشدهاش در سطح شهر آسيب رسيده بود، درباره اين اتفاق توضيح داد: «متاسفانه مدتی بعد از نصب مجسمه متوجه شدم که اثر حجمی من کج شده است، ظاهرا عدهای آویزان مجسمهام شده بودند و بنا بر آن هر پنج حلقه اثر آسیب دیده بود و من نیز مجبور شدم با هزینه شخصی خودم اثر را دوباره ترمیم کنم چون سازمان زیباسازی میگفت باید پیشبینی چنین اتفاقی را برای اثرم میکردم. درحالیکه کار من ایستایی لازم را داشت و مردم آن را خراب کرده و به آن صورت درآورده بودند.» در همين حال، شاهرخ اکبریدیلمقانی درباره علل آسیب دیدن مجسمههای شهری به ايسنا گفت: «یکی از بزرگترین مشکلاتی که برای مجسمههای شهری وجود دارد، موضوع جانمایی نامناسب برای آنهاست. مجسمهها در جایی تعبیه میشوند که در دسترس مردم قرار میگیرند و این باعث میشود که مردم در صورتی که بخواهند بتوانند به راحتی به آنها آسیب برسانند. یکی از نکاتی که در جانمایی مجسمهها باید به آن توجه کرد، ارتفاع مجسمهها است. خوب است که مجسمهها در ارتفاع بلند ساخته شوند. این درحالی است که ما میبینیم مجسمهسازها معمولا در سطح کار میکنند و در این صورت باید به فکر استحکام مجسمهها هم باشند. لازم به ذکر است که اغلب مجسمههایی آسیب میبینند که در سطح قرار دارند و از نظر مقاومت هم استحکام کافی ندارند.» اکبریدیلمقانی در بخشی از سخنانش بیان کرد: «باید به این نکته توجه کرد که بههرحال مردم ما هنوز با مجسمهها ارتباط برقرار نکردهاند و فرهنگ استفاده از مجسمه هم هنوز جا نیفتاده است. ما اکنون مجسمههایی را میبینیم که مورد زورآزمایی شیطنتآمیز کودکان قرار میگیرند.»
عضو انجمن مجسمهسازان ایران با بیان اینکه در بسیاری از مواقع در ساختن مجسمهها از اجناس مرغوب استفاده نمیشود، گفت: «در بسیاری از مواقع مصالحی که برای ساخت مجسمه به کار میرود مناسب نیست. ما کمتر میبینیم که مجسمهها از برنز ساخته شوند. البته من هم چندان موافق با ساختن همه مجسمهها از برنز نیستم ولی معتقدم در صورت ساختن مجسمه از بتن گلاسه هم باید مواد مرغوب استفاده شود و نظارتهای کافی روی ساخت مجسمه انجام بگیرد.»
او اضافه کرد: «یکی از موارد دیگری که موجب آسیب رساندن مردم به مجسمهها میشود مناسب نبودن محل نصب مجسمه است. در نتیجه چنین امری مردم با مجسمه ارتباط برقرار نمیکنند. بعضی مواقع مجسمه در جایی نصب میشود که یک حس نوستالژیک به مخاطبانش منتقل میکند و یک ارتباط دوطرفه میان افراد و مجسمه برقرار میشود. در چنین شرایطی مردم خودشان مجسمه را دوست داشته و از آن حفاظت میکنند. ولی در صورتی که مجسمه در جای مناسبی نصب نشود مردم به آن واکنش منفی دارند و احساس میکنند که مجسمه در محل، موجودی نامتجانس است.»