| آزاده دواچی | شاعر و منتقد ادبی|
در دنیای پرخشونت امروزی که رفتارهای انسانی تحت‌تأثیر جنگ قرار گرفته است، ادبیات صلح نقش موثری در بازنمایی و تلاش انسان برای از میان بردن خشونت و به میان کشیدن صلح دارد. صلحی که از میان کلمات خودش را نشان می‌دهد و در نتیجه می‌تواند تأثیر مضاعفی بر مخاطب برای نشان دادن آثار مخرب جنگ و خشونت در جهان و جامعه داشته باشد. در سال‌های گذشته، در آثار شاعران ایرانی تلاش برای تصویر سازی از صلح و بازنمود عواقب خشونت یکی از تم‌های اصلی در آثار شاعران و نویسندگان ایرانی به‌خصوص آثار بعد از انقلاب را تشکیل می‌دهد. درآثار این دسته از شاعران، فضای شکل‌گرفته شده عموما فضای منحصر به فردی بوده است، فضایی که قادر است زشتی‌های خشونت را به تصویر بکشد. در عین‌حال کلمات جایگاه متفاوتی دارند و کارکردهای متفاوتی را در سطح زبان شعر ایجاد می‌کنند. میان اشعار صلح، تعداد بسیاری از این شاعران را زنان تشکیل می‌دهند. شعرهای شکل‌گرفته شده در اکثر این مجموعه از زاویه زنان به بازسازی مفهوم صلح در ادبیات منجر شده است. حضور زنان در این‌گونه ادبیات به‌خصوص از آنجایی اهمیت دارد که قادر است به پررنگ‌کردن نقش زنان در پیشبرد صلح در جامعه منجر شود. از سوی دیگر تلاش شاعران زن برای بازنمایی صلح در ادبیات به‌نوعی در ارتباط با تلاش‌های آنان در جامعه برای ایجاد تشکل‌های مدنی و حمایت زنان از صلح است و به این ترتیب قادر است تا پیوندی میان این فعالیت‌ها و نقش زنان در ادبیات باشد.
مجموعه شعر ولنتاین گوسفند سفید سروده ری‌را عباسی که توسط انتشارات نصیرا منتشر شده است، دارای چنین خصوصیاتی است. شاعر در این مجموعه نه‌تنها به باز نمودهای جهانی خشونت پرداخته، بلکه با نگاهی زنانه زوایای مختلف خشونت علیه زنان را به نمایش گذاشته است. در این مجموعه شعر دو نگاه مختلف به صلح را می‌توان دید؛ نگاهی جهانشمول که از صلح سخن می‌گوید و نگاهی زنانه که بازتاب تجارب زنانه شاعر و نقد او از این پدیده‌ها است.
گرگی خریده‌ام
برای روزهایی که از جنگ می‌ترسم
زوزه بکش ای گرگ
بر جهان تکه‌پاره‌ام
من فقط صدای انسانم (صفحه۱۶)
چرخش شاعر میان زوایای مختلف فردی و جمعی به نوعی تلاش او را برای بازسازی صلح در کلام نشان می‌دهد، آشنازدایی از کلمات در این مجموعه شعر کارکردهای متفاوتی پیدا کرده است، اما در هر صورت می‌توان نگاه زنانه شاعر را در بازسازی روایت‌ها دید.
شاعر با بسط ویژگی‌های زنانه به پدیده‌های کلی و جهانشمول، شعر خود را به یک جغرافیای خاص محدود نمی‌کند، بلکه آنچه در آن هویدا است ارتباط او، کلمه و احساسات و عواطف زنانه با کل پدیده‌ها و رویکردهای هستی است. از سوی دیگر شاعر، با استفاده از همین واژه‌سازی به‌خصوص تأکید بر زن بودن به‌خوبی می‌تواند به‌نقد پدیده‌های اجتماعی و خشونت‌های علیه زنان بپردازد. این واژه‌سازی‌ها و به تصویر کشیدن‌ها محدود به یک رویکرد خاص نیست، بلکه بازتاب شرایط زندگی شاعر به‌عنوان یک زن است برای مثال در این شعر که شاعر به‌صورت نمادین به‌نقد پدیده‌های مردسالاری علیه زنان می‌پردازد، کلیشه‌هایی علیه زنان را واسازی می‌کند و می‌تواند در فضای شعر به تصویر بکشد. درعین‌حال کلمات هرکدام کارکردهای متفاوتی یافته‌اند .
آشنازدایی شاعر از کلماتی مثل قیچی، ناخن‌گیر و چاقو در این شعر به‌نوعی در ارتباط با بازنمایی خشونت علیه زنان در جامعه است که به‌صورت نمادین از لابه‌لای کلمات خاص به تصویر کشیده می‌شوند. همین امر موجب می‌شود که شاعر بتواند در عین اشاره به پدیده‌های خاص مثل آرایشگاه، بتواند بسامد معنایی را در شعر گسترش دهد و به‌این‌ترتیب بازنمایی متفاوتی را از زن و کلیشه‌های علیه آنان در جامعه به تصویر بکشد. از سوی دیگر هرکدام از این تصویرها با نگاه صلح‌آمیز شاعر گره می‌خورد و در طول اشعار جابه‌جا می‌شود و هرکدام کارکرد متفاوتی پیدا می‌کند.
نقد شاعر از پدیده‌های سیاسی برای بازنمود صلح، حالتی شعارگونه نمی‌گیرند، بلکه با استفاده از واسازی و استفاده نمادین از کلمات خاص در طول اشعار، عوض می‌شوند و قادرند که در پس معنای مجازی و استعاری، معنای حقیقی خود را نیز به مخاطب منتقل کنند.
شاعر در این میان با نگاهی زنانه قدرت را نقد می‌کند، قدرتی که از دیدگاه او تنها محدود به جنگ‌های عریان نشده است، بلکه شاعر نشان می‌دهد چطور قدرت به خشونت و درنهایت حذف زنان در این چرخه تبدیل شده است. اما شاعر در این شعر، به‌عنوان یک زن که همیشه قدرت تلاش در سرکوب او داشته است سکوت نمی‌کند بلکه قادر است تا از لابه‌لای واژه‌های مختلف فریاد زنانه خود را بیان کند .
می‌توان گفت شاعر در این مجموعه باچالش کشیدن قدرت و تلاش به تصویر کشیدن صلح از دیدگاه زنانه خود در تلاش است تا در برابر این قدرت بایستد. نگاه زنانه شاعر در این مجموعه سرکوب نمی‌شود، بلکه به‌صورت منتقد اصلی از قدرت باقی می‌ماند. شاعر در این مجموعه نشان می‌دهد که به‌عنوان یک زن تا چه حد تجربه فردی او از عدم‌صلح در جهان به تجارب زنان و مادران در سراسر دنیا به هم مربوط است. کلمات در این مجموعه با همان نگاه زنانه می‌ایستد و به این قادرند به‌عنوان بخش عظیمی از بازنمایی صلح از دیدگاه زنانه در شعر یاری رسانند.