این روزها، سیاست خارجی منطقه‌ای و ارتقای روابط با همسایگان مهم‌ترین و کلیدی‌ترین بخش سیاست خارجی دولت سیزدهم را تشکیل می‌دهد؛ چراکه به شکل مستقیمی دربردارنده منافع و به‌خصوص امنیت ایران و منطقه است. تغییر رویکرد دستگاه دیپلماسی دولت ایران به‌خصوص در نحوه تعامل با کشورهای همسایه به قدری محسوس است که جدی‌ترین منتقدان سیاست‌های دولت سیزدهم هم این تغییر رویکرد را ازجمله دستاوردهای ایران عنوان می‌کنند. به باور کارشناسان، سیاست خارجی منطقه‌ای و همسایگی ایران براساس طراحی یک استراتژی دقیق، هوشمند و منطبق با واقعیات بوده و دولت به‌دنبال بهره‌برداری و استفاده بهینه از تمام ظرفیت‌های سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی، تجاری و فرهنگی، تاریخی و... در جهت تعمیق روابط با همسایگان است. تحرکات دیپلماتیک ایران در هفته‌های اخیر، افزایش شدیدی پیدا کرده است و به‌نظر می‌رسد که احتمالا تا حدودی از فشارهای وارده به تهران در مدت اخیر در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌الملل کاسته شده است. نقطه اوج و ظاهرا ابتدایی این تحولات به بمب خبری تفاهم ایران وعربستان بازمی‌گردد. اولین مهره دومینویی که چیده شد تا در روزهای پس از آن شاهد تحولات دیگری در منطقه و ارتباطات ایران باشیم. ارتباطاتی که در دور زدن تحریم‌ها و حفظ امنیت منطقه و ایجاد شرایط اقتصادی پایدار نقش عمده‌ای را ایفا می‌کنند.
احیای روابط ایران و عربستان
ریاض در پکن پذیرفت که رابطه سیاسی با تهران را از سر بگیرد. اکثر رسانه‌ها توافق سه‌جانبه میان مقامات ارشد امنیتی ایران، عربستان و چین را پیروزی مهمی برای ایران دانسته و به شرح و بیان آن پرداختند. مذاکرات ایران، چین و عربستان در سطوح اجرایی تا حدی با روند‌های گذشته تفاوت داشت، به‌خصوص از این جهت که شورای‌عالی امنیت ملی از سوی ایران مسئول مذاکره با عربستان شده بود، امری که حاوی پیام‌هایی روشن است. این موضوع غرب، به‌خصوص آمریکا و رژیم صهیونیستی را نگران کرد و از دیگر سو پیام‌آور صلح و ثبات در منطقه بدون حضور آمریکا بود. وجه دیگر موضوع این بود که چین در این صحنه به‌عنوان یک قدرت «سامان‌بخش» جلوه کرد.
مشورت‌های سیاسی میان تهران و مسقط
در اوایل هفته جاری علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران برای شرکت در نهمین دوره مشورت‌های سیاسی میان تهران و مسقط به عمان سفر کرد و در جریان این سفر، دیدارهایی با مقامات عمانی ازجمله وزیر امور خارجه این کشور داشت. در این دیدار در ارتباط با مسائل دوجانبه و همچنین دیگر موضوعات ازجمله تحول مثبت صورت گرفته در روابط ایران و عربستان با توجه به نقش عمان در این زمینه، گفت‌وگو و رایزنی شد. همچنین یکی دیگر از محورهای رایزنی‌ها در جریان این سفر مذاکرات رفع تحریم‌ها بوده است.
سفر شمخانی به امارات
در طول چند روز گذشته خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از منابع مطلع اعلام کرد که هم‌اکنون گفت‌وگوهای مهمی میان ایران و بحرین در سطح دوجانبه برای از سرگیری روابط درحال انجام است. این منابع تاکید کردند که مذاکرات فعلا در سطح دوجانبه است و هیچ طرف دیگری در آن واسطه نیست و درصورت توافق درخصوص مسائل مورد اختلاف، نتایج این گفت‌وگو به‌زودی اعلام خواهد شد. در همین راستا گفته شد که علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، در پاسخ به سفر شیخ طحنون بن‌زاید آل‌نهیان، مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی به کشورمان و به دعوت رسمی همتای خود به ابوظبی سفر می‌کند. دریابان شمخانی در سفر به امارات علاوه بر مذاکره با همتای اماراتی خود با مقامات بلندپایه این کشور نیز دیدار و پیرامون مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو خواهد کرد. در این سفر، مسئولان عالی اقتصادی، بانکی و امنیتی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان را همراهی می‌کنند. نورونیوز رسانه شورای‌عالی امنیت ملی در توییتی نوشت: «هدف از این سفر، ملاقات با مقامات عالی آن کشور و حل‌وفصل چند پرونده مهم امنیتی و اقتصادی است.»
برداشتن گام‌های جدید در ارتباط با مصر
روز دوشنبه سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به پرسشی با بیان اینکه مصر کشور مهمی در منطقه است و منطقه به هم‌افزایی ایران و مصر نیازمند است، گفت: «در ارتباط با مصر معتقد به برداشتن گام‌های جدیدی برای ارتقای روابط هستیم، ولی همانطور که می‌دانید روابط بین کشورها در یک مسیر دوجانبه است و باید دید اراده کشور مقابل در چه مسیری است.» در همین ارتباط الشرق‌الاوسط به نقل از منابع مطلع مصری اعلام کرد که کانال‌های ویژه ارتباطی میان دو کشور ایران و مصر متوقف نشده است.
بازگشت مالدیو
همچنین در روز دوشنبه ۲۲ اسفندماه خبری منتشر شد که دولت مالدیو ضمن استقبال از سرگیری روابط ایران و عربستان، تصمیم به ازسرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران گرفته است. این در حالی است که وزارت امور خارجه مالدیو اردیبهشت سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) با انتشار بیانیه‌ای از تصمیم دولت این کشور برای قطع روابط دیپلماتیک با ایران خبر داده بود.
نقشه راه همکاری‌های همه‌جانبه ایران و بلاروس
«الکساندر لوکاشنکو» رئیس‌جمهوری بلاروس نیز روز یکشنبه به تهران سفر کرد و روز دوشنبه با رئیس‌جمهوری و رهبر انقلاب اسلامی و همچنین معاون اول رئیس‌جمهوری ایران دیدار و رایزنی کرد. در جریان سفر این مقام بلاروس به ایران، سیدابراهیم رئیسی و الکساندر لوکاشنکو طی مراسمی نقشه راه همکاری‌های همه‌جانبه ایران و بلاروس را امضا کردند. همچنین مقامات ارشد ایران و بلاروس در حضور ابراهیم رئیسی و لوکاشنکو اسناد همکاری دو کشور در حوزه‌های مختلف تجاری، حمل‌ونقل، کشاورزی، فرهنگی و هنری، انتقال محکومان و سند برنامه اجرایی به مناسبت سی‌امین سال برقراری روابط دو کشور را به امضا رساندند. این اسناد توسط وزرای خارجه، صمت، کشاورزی، راه و شهرسازی و دادگستری با همتایان بلاروسی آنها امضا شد.
تبادل زندانیان با آمریکا
براساس آنچه حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در روز یکشنبه ۲۱ اسفندماه در مصاحبه با شبکه خبر در مورد توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان با وساطت کشورهایی همچون قطر و عمان اعلام کرد احتمالا در روزهای آینده شاهد تحرکاتی در حوزه تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا باشیم گرچه پس از اظهارات امیرعبداللهیان، بلافاصله «ند پرایس»، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، این موضوع را تکذیب کرد، اما دست آمریکا در بازی‌های لفاظانه‌اش برای همه رو شده است.