توضیحاتی درباره جشنواره «صلح و دوستی» و چگونگی برگزاری آن بدهید؟
نمایشگاه نقاشی کودکانی که در مرکز هلال‌احمر دایر شده، مربوط به جشنواره «صلح و دوستی» است. جشنواره‌ای که با هدف جلب‌مشارکت بچه‌ها در موضوعاتی که جزو اهداف و اصول جمعیت هلال‌احمر هستند مانند صلح، دوستی، تفاهم، کرامت‌انسانی و... و همین‌طور آشنایی آنها با فعالیت‌هایی که جمعیت هلال‌احمر انجام می‌دهد، برگزار شد.
آثار ارسال‌شده به جشنواره «صلح و دوستی» درقالب 120 برنامه تلویزیونی در شبکه پویا به نمایش گذاشته شد؛ در هر برنامه 30اثر نمایش داده می‌شد و یک اثر به انتخاب کارشناسان و روانشناسان برنامه به مرحله بعدی راه پیدا می‌کرد. درواقع نقاشی‌هایی که در نمایشگاه در معرض بازدید عموم قرار گرفت و در اختتامیه‌ای که برگزار شد از آنها تقدیر به‌عمل آمد، نقاشی‌هایی بود که در این برنامه‌های مختلف به‌عنوان نقاشی‌برتر انتخاب شده بود.
به‌نظر خودتان در برگزاری این نمایشگاه موفق شدید تا مفاهیم صلح و دوستی را به کودکان بیاموزید؟
بله، نکات جالبی در برگزاری این جشنواره با این شیوه وجود داشت، در وهله اول کمپینی از 50هزار کودک 5 تا 12سال از سراسر کشور تشکیل شد که درواقع به معنی درگیر شدن 50هزار خانواده است. چون زمانی که کودک علاقه‌مند به شرکت در جشنواره‌ای می‌شود، از همان مرحله کشیده‌شدن نقاشی خانواده هم به‌صورت معمول با او همراه می‌شوند. در وهله دوم، بدون آن‌که ما برنامه‌ریزی خاصی در این زمینه داشته باشیم، شاهد مشارکت کودکانی از همه قومیت‌ها، مذاهب و خرده‌فرهنگ‌ها در این جشنواره بودیم. به‌طوری‌که ما در مراسم اختتامیه از اقلیت‌های مسیحی و یهودی، مذاهب شیعه و سنی و حتی از اهالی کشورهای دیگر مانند پاکستان، افغانستان و... که ساکن ایران هستند هم برندگانی داشتیم. این اتفاق باعث شد تا هدف اصلی جمعیت هلال‌احمر که ایجاد صلح و دوستی بدون توجه به رنگ، مذهب و زبان است در این جشنواره کاملا نمایان شود. اتفاقا جشنواره بازتاب بسیار خوبی هم در میان اقلیت‌های کشور داشت، به‌طوری که آنها اعلام کردند حاضر هستند در همه فعالیت‌های جمعیت هلال‌احمر مشارکت فعال‌تری داشته باشند. در وهله سوم در این برنامه هویت‌بخشی به کودکان اتفاق افتاد. درحال‌حاضر اگر یک نقاش بخواهد نقاشی‌هایش را به نمایش بگذارد، یک نمایشگاه برگزار می‌کند. درواقع هنر بدون مردم مفهومی ندارد. ما این هویت را به کودکانی در این رده سنی دادیم، نمایشگاهی از آثار آنان را در موزه صلح به نمایش گذاشتیم و درحال چاپ ویژه‌نامه‌ای هستیم که تمام نقاشی‌های رسیده به دستمان در آن چاپ می‌شود تا این جشنواره در خاطر آنها بماند. بنابراین زمانی که بچه‌ها در این سنین با اهداف و فعالیت‌های جمعیت هلال‌احمر آشنا می‌شوند در آینده هم بهتر و راحت‌تر با ما همراه خواهند شد. این هم یکی از هدف‌گذاری‌های ما در این برنامه بود.
ارتباط کودکانی که در این جشنواره شرکت کرده‌‌اند، چطور با هلال‌احمر ادامه پیدا می‌کند؟ آیا راهکاری در این زمینه دارید؟
فعالیت‌های ما کانون‌محور است، کانون غنچه‌های هلال ویژه کودکان 5 تا 7 سال است و کانون‌های دانش‌آموزی ویژه دبستانی‌ها تا آخرین دوره دبیرستان است. این قابلیت وجود دارد که اگر شرکت‌کنندگان جشنواره نقاشی «صلح و دوستی» علاقه بیشتری برای مشارکت با هلال‌احمر دارند درقالب این کانون‌ها به فعالیت خودشان ادامه دهند. درحال‌حاضر کانون غنچه‌های‌هلال، هم با مهد‌های کودک و هم مراکز پیش‌دبستانی همکاری دارد، در هفته‌آینده هم قرار است ما بحث کانون فراگیر غنچه‌های‌هلال را ویژه کودکانی که به مهدکودک یا پیش‌دبستانی نمی‌روند مانند کودکان‌کار یا مناطق محروم، راه‌اندازی کنیم.
از چه طریقی؟
از طریق آموزش‌های مکاتبه‌ای و رسانه. جشنواره نقاشی «صلح و دوستی» یکی از این برنامه‌ها بود که از طریق رسانه صورت گرفت. بعد از این جشنواره هم ما جشنواره دیگری به‌نام«سیاره مهربانی» که با شیوه نوینی برگزار می‌شود راه انداختیم. در این جشنواره، ما از کودکان خواستیم تا از سرتاسر کشور با شماره 6427 تماس بگیرند و خاطرات خودشان را از کمک به دیگران، پدر، مادر، دوست و... یا از آشنایی‌شان با جمعیت هلال‌احمر تعریف کنند تا صدایشان ضبط شود. به این شیوه ما بار دیگر کودکان را درگیر مفاهیم صلح و دوستی کردیم.
شما در برگزاری این مسابقات بیشتر روی صلح و دوستی تمرکز داشتید، پس بحث «امداد و نجات» هلال‌احمر چه می‌شود؟
متاسفانه در ایران، مردم بیشتر فعالیت‌های امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر را می‌شناسند و حتی امداد و نجات را معادل جمعیت هلال‌احمر می‌دانند. درحالی‌که این‌طور نیست و در نقاط دیگر جهان، مردم می‌دانند که امداد و نجات جزو مسئولیت‌های اولیه سازمان صلیب‌سرخ یا هلال‌احمر نیست چراکه در بعضی کشورها این مسئولیت به ارتش یا اورژانس سپرده شده است و لزوما صلیب‌سرخ مدعی آن نیست. درواقع بحث اصلی جمعیت هلال‌احمر و فدراسیون جهانی صلیب‌سرخ، صلح، دوستی و تفاهم است. شاید تاکنون توجه کرده باشید که نام ساختمان مرکزی هلال‌احمر «صلح» است، چون محور اصلی ما صلح و دوستی است.
یعنی به نظر شما «امداد و نجات» جزو اهداف هلال‌احمر نیست؟
درواقع «امداد و نجات» در ادامه بحث صلح و دوستی قرار می‌گیرد، ما سراغ «امداد و نجات» می‌رویم چون بشردوستی جزو اصول ما است. حالا زمانی به افرادی کمک می‌کنیم که درگیر بلایای طبیعی مثل طوفان، زلزله، سیل و... شده‌اند و زمانی هم به کسانی که درگیر سوانح جاده‌ای، تصادف و... شده‌اند.
فکر می‌کنید چرا بحث صلح و دوستی جمعیت هلال‌احمر زیاد دیده نمی‌شود و «امداد و نجات» پررنگ‌تر شده است؟ علت این رویکرد را باید این‌طور توضیح دهم که وقتی همکاران ما در بخش امداد و نجات به کمک مردم می‌روند، آماری منتشر می‌شود همانند این‌که جمعیت هلال‌احمر 2هزار نفر را از زیر برف نجات داد، به این تعداد آدم خدمات رساند و... درحالی‌که نتیجه جشنواره‌ها یا آموزش‌های ما در راستای رسالت هلال‌احمر یعنی صلح و دوستی قابل اندازه‌گیری نیست. ما نمی‌توانیم آماری از نتیجه فعالیت‌هایمان منتشر کنیم، چطور می‌شود محاسبه کرد، آشنایی کودکی با مفاهیم صلح و دوستی در جریان این جشنواره باعث شده تا او از یک بزه دور شود؟ یا نتیجه آموزشی که ما به بچه‌ها در سنین بالاتر طی طرح «دادرسی» می‌دهیم و آنها یاد می‌گیرند که چگونه زخمی را پانسمان کنند یا خودشان را از خطر دور کنند، می‌دهیم را چگونه می‌شود محاسبه کرد؟
بنابراین، این فعالیت‌ها را نمی‌توان در قالب آمار و ارقام نشان داد. اوایل امسال بود که یک دانش‌آموز دبیرستانی که در طرح «دادرسی» شرکت کرده و آموزش دیده بود، توانست جان برادر یکی، دو ساله‌اش را نجات دهد. ماجرا از این قرار بود که چیزی داخل گلوی کودک گیر می‌کند و او درحال خفه‌شدن بوده است، مادر دستپاچه شده؛ اما این پسر با کمک روش‌های جمعیت هلال‌احمر توانست برادرش را احیا کند. این موضوع بسیار ارزشمند است، چون نجات جان یک انسان است؛ اما درقالب آمار نمی‌گنجد. برای ما تک‌تک این کودکان و دانش‌آموزان مهم هستند، همین که یک نفر از آنان این آموزش‌ها را درست فرابگیرد و در زندگی‌اش به کار ببندد، برای ما قابل‌قبول و افتخار است. هر چقدر این افراد بیشتر باشند ما به هدفمان نزدیک‌تر می‌شویم. هر چقدر ما بتوانیم کودکان را در سنین پایین‌تر درگیر فعالیت‌های جمعیت کنیم، آنها در زمان بزرگسالی بیشتر و بهتر با ما همکاری خواهند کرد و تعداد افرادی که داوطلبانه به جمعیت می‌پیوندند، بیشتر خواهد شد. ما اگر بخواهیم تازه از سنین بالا گرفتن داوطلب را آغاز کنیم، خیلی سخت و پیچیده می‌شود. بنابراین نهادینه‌شدن این مسائل از کودکی تأثیر زیادی دارد.
شما چطور به ایده برگزاری چنین جشنواره‌هایی دست پیدا می‌کنید؟
تمام ایده‌هایی که در سازمان جوانان و معاونت ما انجام می‌شود، برگرفته از نظرات کارشناسان حوزه‌های مختلف است. به علاوه تجربه‌ای که معاونان و کارشناسان امور جوانان ما در استان‌ها دارند، ترکیب همه اینها تبدیل به طرح‌هایی می‌شوند که به اجرا درمی‌آیند. مثلا ما در جشنواره نقاشی «صلح و دوستی» از 3متخصص کودک و 3 متخصص نقاشی‌کودک کمک گرفتیم. یعنی از
50 هزار نقاشی که از سراسر کشور رسید ما به کمک این کارشناسان، نقاشی‌هایی را انتخاب کردیم که به اهداف ما نزدیک‌تر بودند. شیوه برگزاری جشنواره، این‌که چگونه آن را مطرح کنیم تا بچه‌ها درگیر آن شوند هم با کمک نظرات این کارشناسان بود، وگرنه درحال‌حاضر جشنواره‌های مختلف نقاشی برگزار می‌شود و کسی هم از آنها خبردار نمی‌شود. درواقع ما طی تحقیقاتمان متوجه شدیم برنامه «نقاشی نقاشی» دومین برنامه پرطرفدار شبکه پویاست و چون بچه‌ها علاقه‌مند به دیده‌شدن نقاشی‌هایشان هستند، آن برنامه را دیده و تحت‌تأثیر آن قرار می‌گیرند. اتفاق جالبی که طی برگزاری جشنواره صلح و دوستی افتاد، این بود که در برنامه‌های اول، نقاشی‌های خارج از مسابقه هم به این برنامه ارسال می‌شد اما بعد از مدتی تمام نقاشی‌ها درباره مفاهیم مسابقه ما بود. حتی بعد از پایان جشنواره سازندگان برنامه به ما گفتند که هنوز بالای 50درصد نقاشی‌هایی که به برنامه ارسال می‌شود مربوط به موضوعات مطرح شده در مسابقه صلح و دوستی است.
موضوعی که مطرح کردید، اتفاق مثبتی است، نمی‌خواهید این برنامه را ادامه دهید؟
در حال‌حاضر ما به دنبال برگزاری سری دوم این برنامه با موضوع «فرهنگ‌آشتی» برای نوروز 94 هستیم. چون مطرح کردن این بحث در فضای عید نوروز که دید و بازدیدها صورت می‌گیرد بسیار مناسب و تاثیرگذار است. می‌خواهیم کودکان سبب شوند تا اگر دلخوری و کدورتی بین خانواده‌ها هست، رفع شود.
کودکان از چه سنی آموزش‌های هلال‌احمر را دریافت می‌کنند؟
ما کانونی به نام «کانون غنچه‌های هلال» در سال 87 تأسیس کردیم که در این کانون کودکان در سنین 5 تا 7 سال با فعالیت‌های جمعیت هلال‌احمر آشنا می‌شوند.
آیا به این کودکان‌آموزش «امداد و نجات» هم می‌دهید؟
آموزش ما به دو بخش تقسیم می‌شود؛ بشردوستی و امداد و نجات. هرچه سن کودکان کمتر باشد، آموزش‌های بشردوستی پررنگ‌تر است و هرچه سن کودکان بالاتر برود، آموزش‌های امداد و نجات به آنان بیشتر می‌شود. بنابراین بیشتر فعالیتی که کانون غنچه‌های هلال انجام می‌دهد، بیشتر در زمینه‌های ترویجی است. مثل روز هوای پاک که کانون‌های غنچه‌های هلال در سرتاسر کشور به این مناسبت راهپیمایی کردند یا مثلا طرحی برای ماه‌آینده به‌نام «محله بدون دخانیات» داریم که با تأکید روی بچه‌های غنچه هلال عملی می‌شود. بچه‌ها طی این طرح قرار است سیگار را از بزرگسالان بگیرند و به‌جایش به آنها گل بدهند. اگر من به یک بزرگسال بگویم سیگار نکش، او احتمالا می‌گوید به تو ربطی ندارد اما زمانی که یک کودک این کار را انجام می‌دهد، تأثیر بسیاری دارد. در بحث امداد و نجات، ما مواردی را با کودکان کار می‌کنیم که آنها را از خطر دور کند. به‌طور مثال در بحث مانور زلزله، ما از یک غنچه هلال انتظار نداریم کسی را از زیر آوار نجات دهد، انتظار داریم خودش زیر آوار نرود، نترسد و بداند در آن موقع باید کجا پناه گیرد. یا اگر جایی آتش گرفت یا دستش خون آمد چه‌کاری باید انجام دهد تا زمانی که پدر و مادر یا امدادگران برسند، سلامتش
حفظ شود.