دولت از ‌سال ۱۳۸۵ ازدواج زنان ایرانی با مردان افغان را نمی‌پذیرد به‌طوری که زنان ایرانی امکان ازدواج رسمی با مردان افغان را ندارند. مسئولان و دست‌اندرکاران دولتی معتقدند اتباع افغان برای استفاده از مزایای اجتماعی نظیر تحصیل در مدارس ایرانی، بیمه و خدمات بهداشتی و اجتماعی و همچنین اقامت قانونی در ایران با زنان ایرانی ازدواج می‌کنند. برای ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی نخست پروانه ازدواج صادر می‌شود، این پروانه به زنان ایرانی اجازه ازدواج با مردان خارجی را می‌دهد و پس از انجام مراسم عقد و ازدواج برای دو طرف سند ازدواج صادر می‌شود.
قوه قضائیه ایران نیز اعلام کرد که ازدواج اتباع خارجی با دختران ایرانی باید با اجازه وزارت امور خارجه ایران صورت بگیرد. بسیاری ازدواج زنان ایرانی با مردان افغان ناشی از فقر، بی‌اطلاعی زنان ایرانی و خانواده‌هایشان دانسته‌اند.
از دلایلی که برای عدم ازدواج زنان ایرانی با مردان افغان ذکر شده از دست دادن تابعیت ایرانی این زنان است. به گفته مسئولان براساس قوانین تابعیت افغانستان، زنان خارجی که با مردان افغان ازدواج می‌کنند، تابعیت افغانستان می‌گیرند. درحالی‌که براساس قوانین افغانستان اتباع بیگانه بعد از ۵‌ سال اقامت قانونی، می‌توانند در خواست تابعیت افغانستان را کنند و درعین‌حال می‌توانند تابعیت اولی خود را همچنان حفظ کنند. ایران تابعیت دوگانه را به رسمیت نمی‌شناسد و زن ایرانی در پی ازدواج با مرد خارجی به تابعیت خود می‌ماند مگر تابعیت شوهر به او تحمیل شود و با این تفسیر تابعیت زن ایرانی از دست برود.
فرزندان زنان ایرانی و مردان خارجی که با مجوز دولت ازدواج کرده باشند می‌توانند تابعیت ایرانی بگیرند. این قانون اولین‌بار در سال ۸۵ مصوب شد و با یک فوریتی که مجلس به آن رأی داد اصلاحاتی روی آن صورت می‌گیرد. مطابق ماده اضافه شده به این قانون فرزندان متولدشده از زنان ایرانی و مردان خارجی که مطابق ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی با اخذ مجوز ازدواج کرده‌اند، ایرانی محسوب مي‌شوند و می‌توانند تابعیت ایرانی داشته باشند. اما تكليف فرزنداني كه پيش از اين قانون متولد شده‌اند چه خواهد بود؟
اما این روزها خبرهای خوشی برای زنان ایرانی که به همسری مردان افغان درآمده‌اند، شنیده می‌شود. معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده گفته است: با مشارکت معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری درحال انجام اقداماتی به منظور رفع مشکل بی‌تابعیتی زنان ایرانی هستیم که به ازدواج مردان افغان درآمده‌اند. شهیندخت مولاوردی در دیدار خود با خبرنگاران زن افغان در معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهوری افزود: رفع مشکل بی‌تابعیتی زنان ایرانی که به ازدواج مردان افغان در می‌آیند در دولت‌های مختلف مطرح بوده و حتی مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه کار کرده است. ما مجددا این موضوع را بررسی و گزارشی درباره آن به رئیس‌جمهوری ارایه کردیم؛ این مشکل حتی در سفر هیأت دولت به سیستان‌وبلوچستان نیز مطرح شد.
شرایط ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی
طبق ماده یك آیین‌نامه اجرایى زناشویى بانوان ایرانى با اتباع خارجى و در اجراى ماده 1060 قانون مدنى به وزارت كشور اجازه داده شده است در صورت رعایت مقررات مربوطه به بانوان ایرانى اجازه ازدواج داده شود.
نظام حقوقی ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی
امکان ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی در قوانین ایرانی پیش‌بینی شده است. طبق ماده 987 قانون مدنی، زن ایرانی مجاز به ازدواج با تبعه خارجی بوده و با وقوع این امر، آثار حقوقی متعددی نیز بر احوال شخصیه وی مترتب می‌شود. در اثر ازدواج زن ایرانی با تبعه فوق، تابعیت ایرانی نامبرده به قوت خود باقی خواهد ماند مگر آن‌که طبق قانون دولت متبوع شوهر، تابعیت این کشور به واسطه وقوع عقد به زوجه تحمیل شود.
با این وجود متعاقب فوت شوهر و با تفریق مابین، با تقدیم درخواست به وزارت امور خارجه به انضمام ورقه تصدیق فوت شوهر با سند جدایی و متارکه، تابعیت نخستین (ایرانی) زن با کلیه حقوق و امتیازات مربوطه مجددا به او تعلق خواهد گرفت.
دلایل تغییر تابعیت زن در اثر ازدواج را باید در علل مختلف جویا شد:
1- اراده صریح یا ضمنی زن به این موضوع که با آگاهی از تفاوت تابعیت شوهر تغییر می‌یابد، به ازدواج با او رضایت می‌دهد.
2- سلطه شوهر موجب این تغییر گشته و طبق ماده1105 قانون مدنی، آن را موجه سازد.
3- اثر وصف تأسیسی عقد ازدواج سبب این تغییر می‌شود. بدین ترتیب، ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی، یکی از جهات از دست دادن تابعیت وی است.

تشریفات مربوط به ازدواج با اتباع بیگانه

مراجعه زوجین به اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری و درخواست صدور پروانه زناشویی، گواهینامه از مرجع رسمی کشور متبوع مرد مبنی‌بر بلامانع بودن ازدواج با زن ایرانی؛ مگر این‌که زوجه از آوردن چنین گواهینامه‌ای توسط زوج صرفنظر کند. گواهینامه مبنی‌بر تاهل یا تجرد مرد؛ این گواهی از سوی مراجع محلی یا ماموران سیاسی و کنسولی متبوع مرد صادر می‌شود مگر این‌که زوج پناهنده باشد و چون در این مورد از حمایت مأموران سیاسی و کنسولی برخوردار نیست و طبیعتا صدور چنین گواهینامه‌ای امکان ندارد، زوجه می‌توانند با سپردن تعهد مبنی‌بر پذیرفتن عواقب بعدی ازدواج ازجمله کشف ازدواج قبلی و متاهل بودن زوج از ارایه آن توسط زوج صرفنظر کنند. پس از طی این مراحل پروانه اجازه زناشویی از سوی استاندار صادر می‌شود و مراتب جهت ثبت ازدواج به اداره ثبت احوال اعلام می‌شود.تضمین مهمی که در این آیین‌نامه پیش‌بینی شده اخذ ضمانت از زوج جهت پیشگیری از مشکلات بعدی است. این تضمین در جهت داشتن روابط حسنه در مدت زناشویی و ادای صحیح امور مالی زوجه و فرزندان تحت حضانت و هزینه مراجعت همسر ایرانی به محل سکونت در صورت طلاق است. بدیهی است در صورتی که ازدواج با اتباع خارجی بدون رعایت مقررات قانونی انجام شود چنین تضمیناتی وجود نخواهد داشت. در دستورالعمل ثبت ازدواج اتباع خارجی با اتباع ایرانی نیز شرایط دیگری ازجمله اعتبار گذرنامه تبعه خارجی و محدودیت‌هایی که اتباع افغانی دارای کارت آبی رنگ یا اتباع عراقی دارای کارت سبز رنگ برای ازدواج دارند، پیش‌بینی شده است.