شهروند| لایحه دریافت عوارض از همه تونل‌ها و تعدادی از بزرگراه‌های شهر تهران با قید یک فوریت در دستور کار شورای شهر تهران قرار گرفته است. در صورت موافقت شورا با پیشنهاد شهرداری تهران، تردد خودروها در تعدادی از بزرگراه‌ها و همه تونل‌های شهر تهران از‌سال آینده مستلزم پرداخت عوارض است.
یک‌سال پیش از این روزها، چند روز مانده به افتتاح بزرگراه طبقاتی صدر و تونل نیایش خبر رسید که قرار است شهرداری تهران برای عبور از طبقه دوم بزرگراه صدر از شهروندان تهرانی عوارض بگیرد. اگرچه محلی برای اخذ عوارض و زیرساخت‌های لازم برای ثبت شماره پلاک خودروهای متخلف هم پیش‌بینی شده بود اما شورای شهر تهران با این پیشنهاد شهرداری موافقت نکرد و طبقه دوم بزرگراه صدر مثل سایر بزرگراه‌های تهران بدون پرداخت عوارض به روی شهروندان باز شد.
حالا اما رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و عمران شورای شهر تهران از لایحه یک فوریتی دریافت عوارض
رفت و آمد در همه تونل‌های شهری تهران و نیز برخی بزرگراه‌ها ازجمله بزرگراه صدر خبر داده است. احمد دنیامالی، دراین‌باره به «مهر» گفت: «در حال بررسی یک فوریت لایحه اخذ عوارض از معابر خاص هستیم. تونل‌های پایتخت، پل‌هایی مانند صدر و بزرگراه‌هایی که خودروها در آن با سرعت بالای متوسط حرکت می‌کنند، شامل حال این عوارض میشود.» این حرف‌ها ادامه حرف‌های معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران است. جعفر هاشمی‌تشکری که یک‌سال پیش چند روز مانده به افتتاح نخستین بزرگراه طبقاتی تهران گفته بود شهرداری لایحه اخذ عوارض از خودروهایی که از طبقه دوم صدر عبور می‌کنند را به شورا ارایه می‌کند و تأکید کرده بود که دریافت عوارض از سایر معابر تهران هم محتمل است. این حرف‌ها البته یک‌سال و اندی پیش از این روزها و در شرایطی که شورای چهارم تهران به تازگی آغاز به کار کرده بود به مذاق اعضای شورا خوش نیامد و آنها گفتند شیرینی افتتاح این پروژه را به کام مردم تلخ نکنید. همین هم شد که قالیباف، شهردار تهران روبان افتتاح طبقه دوم صدر را برید و خبری هم از دریافت عوارض از خودروها نشد. حالا اما آب‌ها از آسیاب افتاده و در فصل بودجه که شورای شهر تهران درحال جمع‌بندی بودجه سال آینده است، بحث دریافت عوارض از خودروها در تعدادی از بزرگراه‌ها و تونل‌های تهران به‌عنوان یکی از پیشنهادات مطرح شده است. پیشنهادی که هدف آن تأمین درآمد جدیدی برای شهرداری تهران است که سال گذشته را به دلیل رکود شدید در بازار مسکن با کاهش 50درصدی صدور پروانه گذرانده است. پیشنهاد دریافت عوارض از خودروها در بزرگراه‌ها و تونل‌های درون شهری حالا درحالی مطرح شده که پیش از این منتقدان اجرایی شدن این طرح می‌گفتند هزینه ساخت این تونل‌ها از محل بودجه و اعتبارات شهرداری تهران بوده است و اگر قرار بود که برای مثال بزرگراه صدر پولی شود مثل سایر کشورها باید ساخت آن از ابتدا به بخش خصوصی سپرده می‌شد تا شرکت سرمایه‌گذار پس از بهره‌برداری تا چندین‌سال بتواند با دریافت عوارض نسبت به جبران سرمایه‌گذاری که در این پروژه داشته اقدام کند. این درحالی است که همه تونل‌ها و بزرگراه‌هایی که حالا گفته میشود قرار است عوارضی برای عبور از آنها از شهروندان دریافت شود تمام و کمال با پول خود آنها یعنی از محل درآمدهای شهرداری تهران ساخته شده است. البته دنیامالی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و عمران شهر تهران در پاسخ به چنین انتقاداتی گفته است: « قرار نیست سرمایه‌گذاری‌هایی که در سطح شهر تهران میشود، مانند ساخت تونل، پل و بزرگراه از جیب مردمی که خودرو ندارند، گرفته شود و شهروندانی که خودرو دارند اما از این تسهیلات استفاده نمی‌کنند و کسانی که خودرو ندارند نباید هزینه تردد کسانی را بدهند که می‌خواهند با خودروهایشان در خیابان‌ها تردد کنند. عادلانه این است افرادی که از این معابر استفاده می‌کنند، مالیات یا عوارض راه را بپردازند که خوشبختانه امکانات و زیربناهای این کار فراهم است.»
آن‌طور که رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و عمران شورا گفته، این لایحه به صورت یک فوریت مطرح شده است تا تمامی ردیف‌های درآمدی در لایحه بودجه باید قبل از ۱۵ بهمن‌ماه به تصویب برسد و اگر این لایحه تا آن زمان بررسی و تصویب شود، امکان محقق شدن آن از سال آینده وجود دارد.دریافت عوارض به‌صورت الکترونیکی و با نصب یک چیپسِت روی خودرو دریافت میشود. او گفته کسانی که قصد پرداخت عوارض را ندارند، می‌توانند از این مسیرها استفاده نکنند.
آیا شورا موافقت می‌کند؟
اینکه از سال آینده تردد در تعدادی از بزرگراه‌ها و تونل‌های تهران پولی میشود یا نه هنوز قطعی نشده است. موافقان چنین لایحه‌ای به تجربه سایر شهرهای جهان در دریافت عوارض در جاده‌ها و بزرگراه‌های درون شهری اشاره می‌کنند و می‌گویند این اقدامات یکی از راهکارهای موثر هم برای تولید درآمد پایدار برای شهرداری‌هاست و هم اینکه سیاستی بازدارنده برای کاهش مصرف خودروهای شخصی و استفاده بیشتر شهروندان از وسایل حمل‌ونقل عمومی است. این پیشنهاد البته منتقدانی هم دارد آنها که می‌گویند شبکه حمل‌ونقل عمومی در تهران هنوز نقایص و ضعف‌های زیادی دارد ازجمله خطوط مترو که هنوز تکمیل نشده و ضعف‌های جدی که همچنان در ناوگان اتوبوسرانی تهران وجود دارد اجازه نمی‌دهد که تردد خودروهای شخصی با محدودیت‌های زیادی مواجه شود چرا که ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران هنوز کشش جابه‌جایی و پوشش دهی سفرهای
درون شهری بیشتری را با فرض محدود کردن خودروهای شخصی ندارد و درحال حاضر هم در بسیاری از ساعات روز پاسخگوی نیاز مسافران نیست. آنچه مشخص است اینکه لایحه دریافت عوارض از تعدادی از بزرگراه‌ها و همه تونل‌های درون شهری حالا روی میز شورای شهر تهران است. اگرچه شهرداری تهران تلاش کرده تا با ارایه لایحه یک فوریتی این موضوع را در همین
دو ماه مانده تا پایان‌سال تعیین‌تکلیف کند و در صورت تصویب درآمد این عوارض در اعتبارات شهرداری در‌سال آینده منظور شود اما به نظر می‌رسد داخل شورا درباره اینکه مردم برای تردد در بزرگراه‌ها و تونل‌های درون شهری هم عوارض بدهند، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد و به گفته بعضی از اعضای شورا، شورایی که امسال کرایه بلیت مترو را تنها 50 تومان افزایش داد بعید است به دریافت عوارض از بزرگراه‌های
درون شهری در‌سال آینده رأی مثبت بدهد. این را ابوالفضل قناعتی، یکی از اعضای کمیسیون حمل‌ونقل و عمران تهران به «شهروند» می‌گوید و ادامه می‌دهد: «پیشنهاد دریافت عوارض در بزرگراه‌های درون شهری تهران از زمانی که پل صدر با هزینه سنگینی ساخته شد، مطرح بود. آن زمان دوربین‌ها را هم در این بزرگراه کار گذاشتند و همه سازوکار لازم آماده بود تا عوارض از مردم گرفته شود اما شورا موافقت نکرد.»
به گفته قناعتی برای دریافت عوارض سیستم‌های مکانیزه‌ای پیش‌بینی شده است و دریافت عوارض برای تردد بزرگراه‌ها و تونل‌ها به مکانیزم پیچیده‌ای نیاز ندارد اما اینکه اساسا در تهران از مردم برای تردد در بزرگراه‌های درون شهری عوارض گرفته شود یا نه موضوع بحث برانگیزی است که نمی‌توان به سادگی در مورد آن تصمیم گرفت. او گفت: «این موضوع کم اهمیتی نیست و پیامدهای زیادی دارد، من فکر می‌کنم گرفتن موافقت اعضای شورا در این حوزه مشکل باشد.» شهرداری تهران برای اینکه بتواند بزرگراه‌ها و نیز بخشی از بزرگراه‌های تهران را پولی کند باید موافقت شورای شهر تهران را داشته باشد چرا که دریافت هرگونه عوارضی از شهروندان مستلزم تصویب آن در شورای شهر تهران است.