شهروند| پس از ماه‌ها جو غالب برای کاهش قیمت نفت، شرایط اندکی تغییر کرد. پس از درگذشت پادشاه عربستان و اعلام دبیرکل اوپک برای کاهش سرمایه‌گذاری‌های نفتی، حالا اخباری از گوشه و کنار می‌رسد که بر این بازار موثر واقع می‌شود. اعلام افزایش قیمت نفت تا 200دلار از سوی دبیرکل اوپک باعث شده تا قیمت نفت روز جمعه به‌طور ناگهانی 8‌درصد و روز شنبه نیز 3دهم‌درصد دیگر افزوده شود و برخی تحلیل‌ها و گانه‌زنی‌ها را با تردید جدی روبه‌رو سازد (گزارش بلومبرگ). به این ترتیب بالاخره کورسوی امیدی برای تولیدکنندگان ناامید نفت ایجاد شد. این میزان افزایش، بیشترین جهش قیمتی در یک روز طی 3‌سال اخیر است. با این وجود به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز کارشناسان انرژی معتقدند هنوز برای هرگونه اظهارنظر درباره تغییر معنی‌دار بازار زود است. طی ماه‌های گذشته کاهش قیمت نفت با تصمیم اوپک با حمایت عربستان مبنی عدم‌کاهش تولید این سازمان شدت بیشتری گرفت. آمریکا نیز پس از 40‌سال دروازه‌های صادرات نفت خود را گشود و نفتی مازاد به بازارهای اشباع شده جهان سرازیر شد که خود عاملی دیگر برای کاهش قیمت شد. در این میان مرگ پادشاه عربستان امیدهایی برای تغییر سیاست نفتی را درپی داشت اما با ابقای علی‌ النعیمی به‌عنوان وزیر نفت این کشور و تأکید ملک سلمان بر ادامه سیاست‌های النعیمی، این امید هم برباد رفت. در هر حال این‌بار بیم از پیشروی داعش به قیمت نفت کمک کرد.
داعش به طلای سیاه کمک کرد
به نوشته نیویورک‌تایمز، تجار حاضر در بازار نیویورک و کارشناسان انرژی معتقدند افزایش ناگهانی قیمتی پس از کاهش 50‌درصدی طی 6ماه اخیر، به دلیل عوامل مختلفی است؛ از جمله گزارشاتی مبنی بر این‌که گروه شبه‌نظامی داعش مشغول پیشروی در حوزه‌های نفتی شمال عراق است.  این افزایش در 45دقیقه آخر وقت بازار اتفاق افتاد و در نتیجه آن نفت وست‌تگزاس اینترمدیت با بیش از 3.71دلار به 48.24دلار به ازای هر بشکه رسید. شاخص نفت جهانی نیز به بالای 50دلار افزایش یافت. با این وجود هنوز هم با قیمت 100دلاری که تولیدکنندگان به آن عادت کرده بودند، فاصله زیادی دارد.  یکی دیگر از دلایل افزایش بهای طلای سیاه آن بود که شرکت خدمات و تجهیزات فنی «هیوبیکر» گزارش داد تعداد دکل‌های حفاری آمریکا 7درصد (یا 94 دکل) طی هفته گذشته کاسته شده است. این بیشترین میزان کاهش دکل‌های حفاری آمریکا از اواخر دهه 1980میلادی تاکنون است. به این ترتیب 1223 دکل نفتی در این کشور فعال هستند اما از سوی دیگر مدیران ارشد انرژی می‌گویند احتمالا طی ماه‌های آتی 300دکل دیگر نیز فعالیت خود را تعطیل کنند زیرا قراردادهای ارایه خدمت تمام می‌شوند.
تولید نفت روسیه و اوپک همچنان ثابت
با این وجود به نظر می‌رسد تمام اتفاقات تأثیری در تولید نفت اوپک نداشته است. در کنار این اخبار رویترز خبر می‌دهد میزان تولید نفت اوپک در نخستین ماه‌ سال جدید میلادی به‌رغم کاهش شدید قیمت نفت به 30.37‌میلیون بشکه در روز رسید. دلیل آن هم افزایش صادرات آنگولا و بالا ماندن تولید نفت عربستان و تولیدکنندگان دیگر حاشیه خلیج‌فارس است. در نشست 27 نوامبر اوپک، این سازمان تصمیم گرفت تا سطح تولید خود را 30‌میلیون بشکه در روز حفظ کند و این تصمیم قیمت نفت را به 71دلار در هر بشکه،یعنی کمترین قیمت در 4سال گذشته رساند. عبدالله البدری دبیرکل اوپک نیز روز دوشنبه در لندن با دفاع از استراتژی عدم‌کاهش این سازمان گفت: به‌رغم عرضه بیش از حد، قیمت‌ها احتمالا به کف خود رسیده است. دیگر هیأت‌های نمایندگی عضو اوپک نیز تاکنون این پیام را تکرار کرده‌اند. از سوی دیگر روز گذشته وزیر انرژی روسیه اعلام کرد در‌ سال 2015 تولید نفت روسیه در سطح تولید ‌سال 2014 باقی خواهد ماند. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، در جمع شرکت‌های انرژی این کشور اعلام کرد تولید نفت روسیه در ‌سال جدید میلادی نسبت به‌ سال 2014 تغییر نخواهد کرد. بنابر اعلام واحد مرکزی توزیع سوخت و انرژی روسیه، تولید نفت روسیه در‌ سال 2014 با افزایش 0.6‌درصدی نسبت به ‌سال قبل از آن معادل 527‌هزار‌میلیون تن بوده است. به این ترتیب هنوز هم بازار با مازاد نفت روبه‌رو خواهد بود و احتمالا پیش‌بینی کارشناسان رویترز مبنی بر ثبت رکوردی جدید در صادرات اوپک، به حقیقت خواهد پیوست.
کاهش نفت بلای خزنده یا دلیلی برای رونق
با تمام این تفاصیل هنوز هم نمی‌توان تصویر واضحی از آینده طلای سیاه ترسیم کرد. کاهش قیمت نفت همچون بلایی خزنده، آرام‌آرام گریبان همه را گرفت و از مرز کاهش بودجه‌های کشورهای نفتی خاورمیانه گذشت.  هرچند با کاهش بهای نفت، سوخت ارزان امید به رشد اقتصادی غرب را افزایش داده اما روی دیگر سکه حکایت دیگری است. شرکت‌های تولید‌کننده بزرگ در سراسر جهان یکی پس از دیگری از کاهش سودآوری، سرمایه‌گذاری و فرصت‌های شغلی گزارش دادند. روز جمعه شرکت شل اعلام کرد طی 3‌سال آینده میزان سرمایه‌گذاری نفتی خود را 15‌میلیارد دلار کاهش می‌دهد. قبل از آن نیز روزنامه گاردین خبر داد «بریتیش پترولیوم» نیز با کاهش قیمت نفت از پرداخت دستمزد 84‌هزار کارمند خود بازمانده است. کمی قبل‌تر باب دادلی رئیس این شرکت نفتی از کاهش 300 شغل و عدم افزایش دستمزد در سال‌جاری خبر داده بود. قبل از بی‌پی نیز «شل»، «پرمیراویل» و «استات اویل» نروژ اقداماتی برای کاهش هزینه‌ها انجام دادند. در این شرکت‌ها پروژه‌های بسیاری معلق شدند و دستمزد پیمانکاران آنها نیز کاهش یافت.  همچنین شورون که دومین تولید‌کننده بزرگ نفت‌وگاز آمریکاست اعلام کرده بودجه اکتشاف و استخراج 2015 خود را 13‌درصد خواهد کاست. این خبر آخرین حلقه از زنجیره گزارشات شرکت‌های مختلف طی هفته‌های اخیر بود که نشان می‌دهد طی ‌سال‌جاری 100‌میلیارد دلار از سرمایه‌گذاری نفتی جهان کاسته خواهد شد. روز قبل از انتشار اخبار مربوط به شورون شرکت‌های «کونوکوفیلیپس» و «اوکسیدنتال پترولیوم» نیز از خسارت‌های کلان و کاهش بودجه سرمایه‌گذاری در 2015 خبر دادند. به باور برخی تحلیلگران در رویترز تمام این عوامل در آینده می‌تواند افزایش قیمت نفت را سبب شود. جوئل موزر، مدیر ارشد شرکت سرمایه‌گذاری «آکوامارین اینوستمنت پارتنرز» نیز در این‌باره به نیویورک‌تایمز می‌گوید: به عقیده من قیمت نفت به‌طور مصنوعی پایین نگه داشته شده که البته اقدام اصلاحی برای بازار محسوب می‌شود.

روند بهبود بازار کالا با انتشار آمار کاهش تولید ناخالص ملی آمریکا  
افزایش 27 دلاری طلا

حال با افزایش قیمت نفت به نظر می‌رسد وضع طلا در بازارها نیز بهبود یافته باشد. پس قیمت طلا پس از انتشار آماری مبنی بر رشد ضعیف اقتصادی آمریکا در 3ماهه چهارم ‌سال گذشته، 26.52دلار افزایش یافت و به 1283.79دلار در هر اونس رسید. این امر سبب شد تا طلا بهترین ماه افزایشی را در ماه ژانویه در 3‌سال گذشته به ثبت برساند اما از سوی دیگر برخی از سرمایه‌گذاران در مورد ایجاد تورم احتمالی در فلز زرد نگران شدند. برخی از تجار طلا معتقدند حتی اگر دلار تقویت شود، طلا در کوتاه‌مدت به علت نگرانی در مورد بی‌ثباتی در اروپا روندی افزایشی خواهد داشت. طلا در ماه ژانویه 8‌درصد افزایش یافت که بالاترین افزایش از ژانویه 2012 به شمار می‌رود. عمده این افزایش ناشی از اقدام بانک مرکزی سوییس در حذف محدودیت برای فرانک این کشور بود. بانک مرکزی اروپا نیز اعلام کرد که میلیاردها یورو به اقتصاد این منطقه تزریق خواهد کرد. جولیوس بائر تحلیلگر بازار طلا با اشاره به بحران اوکراین گفت، ما طی 2‌سال گذشته، چندین‌بار شاهد چنین روند بهبودی ناشی از احساس حاکم بر بازار برای طلا بوده‌ایم. وی پیش‌بینی کرد که عوامل حمایتی بیشتری امسال به وقوع بپیوندد. ویکتور تیاپریا تحلیلگر بازار طلا نیز معتقد است که به‌رغم وجود تهدید ناشی از انقباضی شدن سیاست پولی آمریکا، افزایش نقدینگی در نتیجه سیاست انقباضی بانک مرکزی اروپا قیمت طلا را تقویت خواهد کرد. قیمت طلا روز پنجشنبه به‌دنبال برداشت سرمایه‌گذاران از بیانیه فدرال رزرو مبنی بر افزایش نرخ بهره بانکی در این کشور، روند نزولی به خود گرفت اما پس از این‌که وزارت تجارت آمریکا اعلام کرد که تولید ناخالص داخلی این کشور در 3ماهه چهارم پارسال به 2.6‌درصد رسیده است که تنها نصف 5‌درصد 3ماهه سوم است، این روند معکوس شد و این فلز گرانبها با افزایش 2.11‌درصدی روبه‌رو شد.به نوشته پایگاه خبری «بولیون دسک» تولید ناخالص ملی آمریکا در 3ماهه چهارم 2014 فقط 2.6‌درصد رشد کرد که این میزان کمتر از پیش‌بینی 3درصدی کارشناسان بود. چنین امری احتمالا به تعویق در فرایند افزایش نرخ سود توسط فدرال رزرو منجر خواهد شد. همچنین تأثیری منفی روی رکود در حال گسترش منطقه یورو خواهد داشت. ضعف اقتصادی این منطقه باری بر دوش اقتصادی جهان تصور می‌شود. در همین زمینه آمار نشان می‌دهد تورم منطقه یورو به پایین‌ترین میزان از جولای 2009 تاکنون منفی 6دهم درصد رسیده است که دلیل آن کاهش قیمت نفت است. این در حالی است که آمار رشد 0.2‌درصدی خرده‌فروشی در آلمان فشار دیگری بر بازارها آورد.