امیر‌هاتفی‌نیا|خدمات توانبخشی جسمی- حرکتی جمعیت هلال‌احمر کشورمان قدمتی به طول بیش از نیم قرن دارد. مددجویان به کیفیت این خدمات اعتماد دارند. دست و پای مصنوعی، وسایل کمک حرکتی، کفش طبی و ... که در هلال‌احمر ساخته می‌شوند در میان معلولین و جانبازان طرفدار دارند. البته وضع درمان مددجویان توانبخشی در کشورمان به علت آن‌که خدمات ارتوپدی فنی تحت پوشش بیمه‌ها نیستند یک داستان جداگانه و قابل تامل است. دکتر سیدرضا رئیس‌کرمی، معاون بهداشت، درمان و توانبخشی جمعیت هلال‌احمر در گفت‌و‌گو با «شهروند» ضمن بازگو کردن خدمات قابل توجه توانبخشی در هلال‌احمر، راهکار خود را نیز برای رفع مشکلات هزینه‌ای مددجویان توانبخشی در کشورمان ارایه داد.
  با نحوه دسترسی بیماران به خدمات ارتوپدی شروع کنیم؛ درحال حاضر این خدمات به چه شکل ارایه می‌شود؟
معمولا بیمار با توجه به دستوری که پزشک تجویزکننده به او می‌دهد، مسیر خود را انتخاب می‌کند. البته ممکن است پزشک تجویزکننده مکان خاصی را پیشنهاد نکند و خود بیمار دست به انتخاب بزند. روال این است بعد از آن‌که همکاران ارتوپد نوع وسیله مورد نیاز بیمار را تجویز کردند، او هم به مرکز ارایه خدمات ارتوپدی فنی مراجعه کند (این مرکز می‌تواند هرکجا باشد). قطعه تجویز شده هم براساس معیارهای خود، ساخته و تحویل داده می‌شود.
  از شیوه مراجعه بیماران به مراکز ارتوپدی هلال‌احمر بگویید.
در حال حاضر کاری که در جمعیت هلال‌احمر انجام می‌دهیم به این شکل است که عمده وسایلی که برای بیماران ساخته می‌شود، براساس قیمت تمام‌شده هزینه نیروی انسانی و هزینه وسایلی است که تهیه شده است. با توجه به این‌که بعضا در بودجه‌های دولتی به ما کمک می‌شود، وسیله با کمترین قیمت ممکن دراختیار بیمار قرار می‌گیرد؛ اما همین کمترین قیمت ممکن هم برای بعضی‌ها زیاد است، مخصوصا آن‌که این وسایل باید چند‌سال یکبار و حتی بعضی اوقات در مدت کم‌تری عوض شود و این هزینه‌ها برای بیماران همان‌طور ادامه دارد و بر آنها تحمیل می‌شود. جمع زیادی از بیماران با توجه به سابقه‌ای که هلال‌احمر در بخش ارتوپدی فنی دارد به مراکز مختلف جمعیت هلال‌احمر در سطح کشور مراجعه می‌کنند.
  خدمات ارتوپدی در چند استان ارایه می‌شود؟
فکر می‌کنم در بیش از 20 استان مرکز خدمات ارتوپدی فنی وجود دارد و مردم با مراجعه به این مراکز وسایل موردنیاز خود را تهیه می‌کنند.
  گفتید بیش از 20 استان، برنامه‌ای برای ارایه این خدمات در دیگر استان‌ها دارید؟
بله؛ ما دو برنامه در بحث توانبخشی داریم. یکی این‌که در بخش‌های مختلف کشور قطب‌های ارتوپدی فنی توانبخشی ایجاد کنیم که توانایی ارایه خدمات کامل را داشته باشند و استان‌های مجاور خود را هم پوشش بدهند؛ مثلا استان اصفهان که مرکز خوبی دارد، می‌تواند بسیاری از مناطق اطراف خود را تحت پوشش قرار دهد. اما برای مواردی که تجهیزات کمتری می‌خواهد و بیشتر مورد نیاز مردم است در بسیاری از استان‌ها برنامه داریم تا کارهایی انجام شود. درنهایت به‌عنوان قدم آخر، دنبال آن هستیم که اگر امکان‌پذیر باشد در جاهایی که از لحاظ حجم بیماران و نحوه دسترسی امکان خوبی نداریم بتوانیم خدمات سیار ارایه دهیم یعنی وسیله سیار داشته باشیم که بتواند در قسمت‌های مختلف حضور پیدا کرده و وسایل مورد نیاز مردم را تهیه کند؛ یا این‌که ویزیت اولیه بیمار در همان مرکز خودشان انجام شود و بعد ساخت وسیله در قسمتی دیگر. این راهکارها مدنظر ماست و هر کدام از آنها را که بتوانیم براساس تأمین اعتبارات جلو می‌بریم.
  در رابطه با قیمت‌گذاری و تعرفه‌ وسیله‌ها صحبت کنید...
این بحث، یک بحث فنی است؛ تعرفه مخصوصی هم ندارد؛ براساس میزان و نوع ماده متفاوت است. ببینید، درحال حاضر انواع و اقسام دستگاه‌ها آمده، ما حالا دستگاه‌های الکترونیک داریم. بالاخره براساس این موارد قیمت‌ها متفاوت می‌شود و نمی‌توان روال مشخصی را برای همه اینها در نظر گرفت.
  به ضعف بیمه‌ها در پوشش خدمات ارتوپدی برسیم؛ شما چه نظری در این‌خصوص دارید؟
ضعف که چه عرض کنم؛ آنها اصلا پوششی نمی‌دهند که بخواهند ضعف داشته باشند. یعنی این خدمات اصلا تحت حمایت بیمه‌ها نیست و با این‌که بیماران در تمام عمر خود با این مسأله سر و کار دارند از حمایت‌های سازمان‌های بیمه‌گر برخوردار نیستند. مثلا فردی که از بدو تولد دارای مشکل انحرافی در اندام فوقانی یا تحتانی است از وسایلی مثل پروتز یا اورتز و یا هر چیز دیگر استفاده می‌کند و به تدریج که بزرگ می‌شود، نیازش هم متفاوت خواهد شد؛ در سال‌های اول با سرعت بالا و در سال‌های بعد با سرعت پایین‌تر. او باید برود و وسایل خود را عوض کند تا تحت فشار نباشد. اما متاسفانه بیمه‌ها هیچ‌گونه پوششی در این قضیه ندارند. یعنی هنوز مجموعه خدمات ارتوپدی فنی زیر مجموعه بیمه‌ها قرار نگرفته است.
  چه پیشنهاد و راهکاری برای رفع این مشکل دارید؟
خدمات توانبخشی سطح سوم خدماتی است که به بیماران داده می‌شود و معمولا هم برای بیمارانی است که دچار بیماری‌های مزمن و معلولیت هستند. به نظر می‌رسد مجموع سازمان‌های درگیر این موضوع که شامل وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌گر، سازمان بهزیستی و هلال‌احمر می‌شود باید در کنار یکدیگر همکاری و همراهی داشته باشند و هر کدام از آنها یک میزان از هزینه‌ها را پوشش دهند تا بعدها به تدریج این ماجرا جلو برود و به‌عنوان خدماتی که باید به بیماران داده شود در سازمان‌های بیمه‌گر قرار گیرد.
  باتوجه به خدمات‌دهی مراکز ارتوپدی هلال‌احمر چه بازخوردهایی گرفته‌اید؟ مردم از این خدمات‌رسانی رضایت داشته‌اند؟
در مجموع بله؛ هم به لحاظ بحث هزینه و هم به لحاظ کادر مجربی که مرکز هلال‌احمر دارد رضایت‌مندی به دست آمده است. اما ما در پی آن هستیم که این مسأله را در قالب یک طرح در مرکز جامع توانبخشی هلال‌احمر و دیگر استان‌ها دنبال کنیم که با پزشک تجویزکننده وسیله هم در تماس باشیم، چراکه رضایت آنها هم برای ما مهم است. از طرف دیگر هم باید ببینیم که بیماران در طول زمان مثلا در ظرف شش ماه از خدمات راضی بوده‌اند یا خیر؛ به راحتی از وسیله خود استفاده کرده‌اند یا نه؛ بعد از آن‌که نتیجه مشخص شد به رسانه‌ها هم اعلام می‌کنیم.