شهروند| «وزارت بهداشت متولی سلامت است، تولیت سلامت یعنی این‌که وزارت بهداشت همه چیز را زیر نظر داشته باشد، اما این اتفاق نمی‌افتد. این وزارتخانه خط مشی علمی و ملی را راهنمای خود قرار نداده. هیچ کشوری مانند ایران، در زمینه تشخیص و درمان سرطان آشفته نیست. بیمارانی که نباید دارو مصرف کنند،
شیمی درمانی می‌شوند، بیماران مبتلا به سرطان، هزینه‌های زیادی بابت عکس برداری و گرفتن ام آر ‌آی می‌کنند، که نیازی به آنها نیست. همه اینها تنها یک روی سکه است. روی دیگر اما حکایت از بالا رفتن سرعت افزایش سرطان در کشور دارد.» اینها نگرانی‌های رئیس مرکز تحقیقات سرطان است. گفته می‌شود میزان بروز سرطان در کشور کمتر از متوسط جهانی است، اما محمداسماعیل اکبری توضیح دیگری به این موضوع می‌دهد. او که دیروز در نشستی خبری به مناسبت هفته ملی مبارزه با سرطان، صحبت می‌کرد، می‌گوید: « علت اینکه بروز سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی است، این است که هنوز همه ریسک فاکتورهای سرطان وارد کشور نشده است. البته دلیل افزایش سرطان در کشور نیز افزایش سن جامعه است.»
اکبری می‌گوید:  «درست است که میزان بروز سرطان در کشور نسبت به متوسط جهانی کمتر است اما سیر افزایش آن بسیار سریع است که مهم‌ترین دلیل آن افزایش سن در کشور است. درحال حاضر جمعیت بالای 60‌سال ما در کشور که سن سرطان تلقی می‌شود 8.6‌درصد است. اگر این میزان به 11‌درصد برسد ما با پیری جمعیت و در نتیجه افزایش سرطان در کشور مواجه می‌شویم.» به گزارش ایسنا، او به رعایت نشدن شاخص‌های علمی در تشخیص و درمان سرطان تأکید می‌کند؛ « براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، در درمان سرطان 49‌درصد جراحی، 40‌درصد رادیوتراپی و 11‌درصد شیمی‌درمانی یا دارو درمانی موثر است. این درحالی است که عمده روش درمانی ما در کشور
 دارو درمانی است.»
اکبری دو دلیل برای ایجاد اشکال در تشخیص و درمان اعلام می‌کند:« اولین دلیل این است که وزارت بهداشت خط مشی علمی و ملی را راهنمای خود قرار نداده. هیچ کشوری وجود ندارد که راهنمای سلامت در زمینه سرطان نداشته باشد. دومین دلیل آن نیز وجود نهادهای نظارتی و قضایی در کشور است. به این صورت که مثلا می‌ترسد که عکسبرداری نکند زیرا باید در نهاد نظارتی و قضایی پاسخگو باشد. خدمتی که دولت یازدهم برای مردم انجام داد این بود که مردم برای درمان سرطان دیگر دغدغه پول ندارند و درحال حاضر تقریبا به صورت رایگان درمان خود را انجام می‌دهند. اما ما نگرانیم که اثربخشی این پول به دلیل مشکلات موجود کم شود. بنابراین وزارت بهداشت باید خط مشی و راهنمای علمی سرطان را تدوین کرده و از این موضوع جلوگیری کند.»
* سهم مواد شیمیایی در بروز سرطان؛ 25‌درصد
 او در ادامه 25‌درصد از عوامل بروز سرطان را عفونی اعلام می‌کند.« برخی مانند سرطان معده به دلیل وجود عفونت‌ها در بدن است و در این زمینه باید افراد به سلامت و بهداشت خود اهمیت داده و بهداشت خود را رعایت کنند. عامل دیگر سرطان، مواد و رژیم‌های غذایی است که این عامل حدود یک چهارم در بروز سرطان‌ها دخیل است.» اکبری درباره عامل مواد غذایی در بروز سلامت، توضیح بیشتری می‌دهد: « ما اعلام کردیم که میزان اسید چرب ترانس در محصولات غذایی باید صفر‌درصد باشد. در مورد اسید چرب اشباع نیز قبول کردیم که میزان آن زیر 10‌درصد باشد، این درحالی است که میزان اسید چرب اشباع‌شده در روغن‌های ما 25‌درصد به بالا و میزان اسیدچرب ترانس نیز 10‌درصد است. بنابراین باید در تولید روغن حتما این دو مسأله را رعایت کنند.» رئیس مرکز تحقیقات سرطان سهم مواد شیمیایی در بروز سرطان را هم حدود 25‌درصد اعلام می‌کند. موادی که به‌عنوان چهارمین عامل سرطان شناخته می‌شوند؛ «مواد شیمیایی از طریق آب و هوا منتقل می‌شوند. مسأله ما در آب وجود نیتریت و فلزات سنگین است که نیتریت‌ها از فاضلاب‌ها و کودهای شیمیایی وارد آب می‌شوند.»
*60‌درصد ایرانی‌ها کمبود ویتامین D دارند
رئیس مرکز تحقیقات سرطان ضمن برشمردن ریسک فاکتورهای سرطان در کشور و با بیان این‌که 40‌درصد از سرطان‌ها در کشور قابل پیشگیری و 40‌درصد آنها قابل درمان است، ادامه می‌دهد:  «اولین ریسک فاکتور در زمینه سرطان در کشور ریزمغذی‌ها هستند. درحال حاضر اثبات شده که ویتامین D هم از عوامل ایجاد سرطان و هم از عوامل درمان آن است. این درحالی است که اکنون 60‌درصد مردم کشور با کمبود ویتامین D مواجه هستند که در این مورد برنامه راهنمای سلامت را تدوین کرده و به وزارت بهداشت دادیم. باید گفت که میزان موردنیاز ویتامین D در نوزادان شیرخوار 400 واحد، در کودکان و نوجوانان 500 واحد و در بزرگسالان حدود 1000 واحد باید باشد که البته اینها فقط دز نگه‌دارنده هست.»
*20‌درصد کودکان زیر دو‌سال کمبود «روی» دارند
به گفته اکبری، درحال حاضر 20‌درصد کودکان زیر دو‌سال با کمبود روی مواجه هستند. میزان دریافت روی در کشور 90‌درصد کمتر از متوسط استانداردهای جهانی است. درحالی‌که روی یکی از ریزمغذی‌های موثر در نرمال کردن سلول است اما متاسفانه فلزات سنگین جای این ریزمغذی‌ها را گرفته است.
او در ادامه  به سرطان معده به‌عنوان شایع‌ترین سرطان در میان مردان در کشور اشاره می‌کند؛«سرطان معده سرطانی اجتماعی است، و عواملی مانند مصرف دخانیات، رعایت نکردن بهداشت و مصرف زیاد مواد مخدر در آن دخالت دارد. در زمینه تریاک باید بگویم ما در کشور بیشترین مصرف فردی تریاک را داریم که در ایجاد سرطان به‌ویژه سرطان گوارش اهمیت دارد. البته تریاک در درمان سرطان و برای کاهش درد بیمار بسیار موثر است که به صورت مورفین استفاده می‌شود اما جالب است که استفاده از مورفین در ایران کمتر از همه دنیاست. درحالی‌که مردم ما بیشترین مصرف تریاک را دارند.»
اکبری در مورد تأثیر پارازیت‌ها در بروز سرطان گفت:
  « در تمام مقالات علمی یک مقاله وجود ندارد که بگوید این امواج در بروز سرطان دخالت دارند. البته مشخص است که اگر ما در معرض زیاد امواج قرار بگیریم خطرناک بوده و ممکن است تغییراتی را در سلول ایجاد کند اما در موررد امواج و پارازیت‌ها در ایران باید بگویم که از نظر فنی ما موجود را به سطح گیرنده می‌زنیم نه به سطح ماهواره و این زیانبار نیست. همچنین ما تولید‌کننده موج نیستیم و حتی در صداوسیما هم تولید موج را نداریم بلکه موج را دریافت می‌کنیم در صورتی که خود ما تولید‌کننده موج شویم می‌تواند خطرآفرین باشد.»
او از وزارت بهداشت به خاطر کم‌کاری در حوزه سرطان انتقاد می‌کند؛«ما در کشور تولیت سلامت را به وزارت بهداشت سپرده‌ایم که این تولیت توسط مقام معظم رهبری و هم در برنامه توسعه پنج ساله تأیید شده. تولیت یعنی این‌که وزارت بهداشت همه چیز را زیر نظر داشته باشد اما متاسفانه چنین چیزی را در کشور نمی‌بینیم.» اکبری ادامه می‌دهد: «هیچ کشوری مانند ایران در زمینه تشخیص و درمان سرطان دچار آشفتگی نیست. درمان ما در کشور به این صورت است که ما به صورت فردی سرطان را درمان می‌کنیم مثلا برای گرفتن یک MRI در کشورهای غربی بسیاری از شاخص‌های علمی باید وجود داشته باشد در صورتی که در ایران چنین چیزی نیست و عکسبرداری‌ها و گرفتن MRIها بسیار زیاد بوده و هزینه‌های زیادی را به مردم تحمیل می‌کند، به طوری که تعداد مراکز رادیولوژی تهران از لندن بیشتر است. یا در مورد شیمی‌درمانی باید گفت ما در کشور بسیاری از بیمارانی را که نباید تحت درمان دارویی قرار گیرند، شیمی‌درمانی می‌کنیم.»
او به آمارهای همیشگی که درباره سرطان اعلام می‌شود هم اشاره‌ای می‌کند. همان عدد 90‌هزار مورد جدید سرطان در سال؛ «هنوز میزان بروز سرطان در کشور نسبت به دنیا کمتر است و حدود 135 نفر در هر 100‌هزار نفر است درحالی‌که در دنیا میزان بروز سرطان 180 مورد در هر 100‌هزار نفر است.»
رئیس مرکز تحقیقات سرطان در رابطه با ایجاد بیماری بر اثر مصرف میوه با پوست هم می‌گوید: « توصیه می‌کنیم قطعا پوست میوه‌ها کنده شود و دلیل این‌که بر روی میوه به‌ویژه سیب واکس می‌زنند می‌خواهند آب آن خشک نشود و بیشتر ماندگاری داشته باشد. با این وجود بهتر است به خوبی شست و شو داده شود یا پوست آن کنده شود.»
*هزینه یک‌سال سرطان، 8‌هزار و 500‌میلیارد تومان
روز گذشته معاون درمان وزارت بهداشت هم در نشست خبری دیگری با موضوع مبارزه با سرطان، از تدوین برنامه آمایشی سرزمینی مراقبت سرطان خبر داد. به گفته او، برنامه آمایش سرزمینی مراقبت از سرطان با هدف تأمین زیرساخت‌های مناسب برای دسترسی عادلانه مردم به خدمات سرطان است؛«در این اقدام با تبیین وضع فعلی سرطان در کشور به لحاظ بروز و پیش‌بینی بروز در‌سال 94 و 1404 میزان ابتلا در مناطق مختلف پیش‌بینی شده و برای بخش‌های گوناگون آن برنامه‌ریزی صورت گرفته است.» آقاجانی به هزینه‌های سالانه این بیماری اشاره می‌کند.« هزینه‌های سالانه سرطان در کشور به صورت مستقیم و غیرمستقیم عدد 8‌هزار و 500‌میلیارد تومان است، درحال حاضر 83‌درصد از هزینه بیماران سرطانی را دولت از طریق سازمان‌های بیمه‌ای و وزارت بهداشت پرداخت می‌کند و تنها 17‌درصد هزینه را بیماران می‌پردازند.»
آقاجانی ادامه می‌دهد:  « درحال حاضر 60 دستگاه پرتودرمانی در کشور داریم که این رقم باید دو برابر شود. از طرفی دستگاه‌های موجود به روز نیستند. تحریم‌ها،
 به روز کردن تجهیزات پزشکی را با محدودیت مواجه کرده است. این تحریم‌ها سلامت ملت را هدف قرار داده است، بنابراین دست ایران برای دستیابی به تکنولوژی درمان باید باز شود.»
*استفاده از  ظرفیت هلال‌احمر جهت گسترش طرح تحول سلامت
معاون درمان وزارت بهداشت در ادامه این نشست، به استفاده از  ظرفیت هلال‌احمر جهت گسترش طرح تحول سلامت هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «هلال‌احمر نقش موثری در حوزه سلامت دارد. هلال‌احمر نقش گسترده‌ای در ارایه خدمات درمانی به‌ویژه در مناطق محروم دارد. ما نیز با جمعیت هلال‌احمر همکاری دوجانبه‌ای خواهیم داشت تا از پتانسیل‌های جمعیت هلال‌احمر در جهت گسترش ابعاد طرح تحول استفاده کنیم البته به‌گونه‌ای که اقدام تکراری نداشته باشیم.»