سعید اصغرزاده
تو لک‌لکی یا دارکوب؟ لک‌لکی که فیل می‌شود! چگونه ممکن است؟ این بازی نقاشی‌هاست. نگاه کنید!...
ما می‌توانیم داوطلب کمک به کودکانی باشیم که معلولیت دارند اما باید پرورش یابند. یکی از این کارها تسهیل نحوه دسترسی به کتاب و مطالعه است. کتاب‌های صوتی یک نمونه است. کتاب‌های پارچه‌ای و... گاهی نیاز است از آنانی که فعالانه در این عرصه چه در داخل و چه در خارج کار می‌کنند، قدردانی شود. یکی از این کتاب‌ها که این روزها گل کرده، کتاب «تو لک‌لکی یا دارکوب؟» است که در فهرست IBBYجای گرفته، البته این‌جا با لطف زیاد در تیراژ 10هزار نسخه ناقابل! منتشر شده است. این کتاب از مجموعه داستان‌های حیوانات برای گروه سنی الف (پیش از دبستان) منتشر شده و نویسنده آن با استفاده از شیوه‌ای جذاب، صفحه‌ها را به صورت تاشو طراحی و تصویرگری کرده است. با باز کردن یک صفحه کتاب، تصویر حیوانی را می‌بینیم که در صورت بازشدن هریک از تاهای صفحه، تصویری از یک حیوان دیگر نمایان می‌شود.
بله! می‌پرسید حالا قصهIBBY چیست؟ فهرست کتاب‌های برگزیده برای کودکان با نيازهاي ويژه هر 2سال یک‌بار توسط دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان IBBY با آثار ادبي برجسته از سراسر جهان منتشر مي‌شود. این فهرست شامل آثاري در گروه‌هاي متفاوت در زمینه‌های زیر است: كتاب‌هايي كه براي كودكان معلول توليد شده‌اند، آثاري كه شخصيت‌هاي موجود در آنها معلوليت و ناتواني دارند، كتاب‌هاي پارچه‌اي و كتاب‌هاي تصويري كه تمامي كودكان چه معلول و چه عادي بتوانند از آنها لذت ببرند. این فهرست به‌صورت كاتالوگ در اختیار تمام شعبه‌هاي ملي در 77 كشور عضو دفتر بين‌المللي كتاب براي نسل جوان قرار می‌گیرد، اصل آثار نيز در نمایشگاه‌های بین‌المللی بسياري شرکت داده می‌شوند و سپس در کتابخانه عمومی کانادا / تورنتو «مرکز اسناد کتاب‌های کودکان و نوجوانان معلول» نگهداری می‌شوند.
شوراي كتاب كودك به‌عنوان شعبه ملي IBBY كار انتخاب و معرفي آثار برتر توليد شده در ايران را به‌عهده داشته و هر 2سال يك‌بار آثاري متناسب با بخش‌هاي ذكر شده را براي داوري و حضور جهاني به اين فهرست معرفي مي‌كند. در اين دوره بنابر تصمیم کمیته جوایز (آثار برای کودکان با نیازهای ویژه) شورای کتاب کودک، کتاب حسی، لمسی «دکمه‌ها» ساخته زهرا فرمانی، کتاب «تو لک‌لکی یا دارکوب» و «چی‌چی، قاشق و قیچی» از آثار علی خدایی، کتاب «چه و چه و چه یک بچه» نوشته محمد‌هادی محمدی و کتاب «لالو» نوشته یوسف قوجق براي داوري و انتخاب نهايي به IBBY معرفي شدند كه از اين ميان كتاب «تو لک‌لکی یا دارکوب» اثر زيباي علي خدايي به‌دليل منحصر به‌فرد بودن و تاثيرگذاري ايده و تصاوير براي حضور در فهرست سال 2015 انتخاب شد.
توضیح اینکهInternational Board on Books for Young Peopleدفتر بین‌المللی كتاب برای نسل جوان است. این دفتر ناسودبر و مستقل است و در سال ۱۹۵۳ از سوی یلا لپمن، به منظور بهبود کیفیت کتاب‌های کودکان و نوجوانان، گسترش کتابخانه‌های مربوط به آنها و ایجاد تفاهم میان نسل جوان کشورهای مختلف از طریق کتاب، در شهر زوریخ سوییس بنیان نهاده شد.
از جمله هدف‌های این دفتر عبارت است از: کمک به ارتقا و تفاهم بین‌المللی از طریق کتاب‌های کودکان؛ فراهم آوردن امکان دسترسی کودکان جهان به کتاب‌های هنری و ادبی ارزشمند، تشویق ناشران به انتشار و توزیع کتاب‌های خوب برای کودکان به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه؛ آموزش دست‌اندرکاران ادبیات کودکان و نوجوانان؛ ایجاد انگیزه‌های تحقیق و دانش‌پژوهی برای نسل جوان. در ادامه پنج‌دهه فعالیت‌های پیشرو IBBY دفتر مجموعه تازه‌ای از فعالیت‌ها و برنامه‌ها را بر پایه اندیشه‌هایی که بنیان‌گذاری شده در دست اجرا دارد. چارچوب این پروژه‌های جدید «هر کودکی حق دارد به کتاب دسترسی داشته باشد» است. بر این اساس هدف دفتر این است که هر کودکی در هر کجای دنیا به کتاب‌ها دسترسی داشته باشد و شانس این را داشته باشد که به معنای واقعی به یک خواننده کتاب تبدیل شود. IBBY این را از حقوق بنیادی و دروازه‌ای به سوی توانمندی هر کودک می‌داند. برای رسیدن به این هدف تنها سواد کافی نیست بلکه نیازمند آن است که کودکان به خوانندگانی مادام‌العمر تبدیل شوند، کسانی که توانایی اندیشیدن به شیوه انتقادی را داشته باشند و فعالانه در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند. در برابر عوام فریبی مقاومت کنند، جهان را درک کنند، خود را و دیگران را بشناسند.
من به نوبه خودم از طرف روزنامه «شهروند» در مقابل علی خدایی تعظیم می‌کنم و از اینکه ما هم در عرصه مشارکت سلزی برای کودکان در جهان نقش داریم و دیده می‌شویم، خشنودم. ما می‌توانیم داوطلب استفاده این کتاب و سایر کتاب‌ها برای کودکان خود شویم. ما می‌توانیم از آنها که داوطلبانه وارد این عرصه شده‌اند قدردانی کنیم. ما می‌توانیم...