|  افسون زندگانی  |

چین کشور پهناوری است و برای بسیاری از ما ایرانیان کشوری سرسبز و پرآب می‌نمایاند اما این سرسبزی فقط در فیلم‌هاست. بخش اعظم چین مخصوصا در شمال و غرب کشور بیابانی و خشک است. به‌طوری که ذخایر آب 11 استان و حتی پایتخت چین بسیار پایین‌تر از استاندارد جهانی بود. از این‌رو است که دولت چین 10‌سال پیش به فکر حل مشکل افتاد، اگرچه هنوز نتوانسته مشکل کم‌آبی را برطرف کند اما تجربیات خوبی داشته که می‌تواند برای ایران هم مناسب باشد. چین ابتدا و در گام اول طرح مبارزه‌اش با کم‌آبی 60‌میلیارد دلار تعیین کرد تا پروژه انتقال آب را استارت بزند. از این‌رو از منطقه هوبای به مرکز چین کانالی احداث شد که بیش از 13‌میلیارد مترمکعب را انتقال می‌داد. اما این پروژه آن‌قدر پرهزینه بود که به لحاظ اقتصادی به‌صرفه نشد و حاکمان چین دریافتند که این پروژه مشکل ریشه‌ای کم‌آبی در مناطق شمالی را حل نخواهد کرد. آنها در مطالعات علمی خود دریافتند که نباید دوسوم زمین‌های زراعی چین در مناطق خشک شمالی قرار داشته باشند. در عین حال دریافتند که انتقال آب در صورتی که الگوی مصرف آب اصلاح نشود جزء ضرر چیزی در پی ندارد. آنها بنا بر گزارش بانک جهانی تا همین چند‌سال پیش 10برابر بیشتر از متوسط کشورهای پیشرفته مصرف آب داشتند. به همین دلیل چینی‌ها به این فکر افتادند که بهتر است به جای هزینه‌های میلیاردی برای انتقال آب، قیمت آب در چین را چندین برابر گران کنند تا بلکه چینی‌ها برای هر کاری از آب شرب استفاده نکنند و صنعتگران نیز با برنامه و الگوی درست مصرف از چرخه چندین‌باره آب در کارخانه‌ها استفاده کنند. چین همچنین به‌دنبال اجرای پروژه‌های بزرگ زیرساختی و جذب سرمایه‌گذاران روی طرح‌های بهینه‌سازی مصرف آب است. در گام بعدی مقامات چینی به فکر استفاده از تکنولوژی‌های جدید حفاظت از آب افتادند. تکنولوژی‌ای که آب‌های زیرزمینی را مخصوصا در مناطق خشک و کم باران ذخیره می‌کند. این تکنولوژی به مراتب برای چینی‌ها کم‌هزینه‌تر از تکنولوژی انتقال آب بود. چینی‌ها همچنین از پربارانی قسمت جنوبی‌شان استفاده کردند تا مشکل کم‌آبی قسمت شمالی را حل کنند. آنها به سمت جمع‌آوری آب‌های بارانی و توسعه حوزه‌های آبخیز در جنوب حاصلخیز روی آورده‌اند.
چین برنامه‌های دیگری هم برای مقابله با کم‌آبی دارد اما سال‌هاست که از خیر طرح انتقال آب گذشته تا شرش بیش از این دامنگیرش نشود. چین با برنامه‌های اصولی که جایگزین طرح انتقال آب کرده خیلی موفق‌تر بوده و گام‌های مهمی برای مبارزه با کم‌آبی برداشته است. راهی که چین شروع کرده شاید برای ایران قابل الگوبرداری باشد. همان‌طور که تجربه نامناسبش درباره انتقال آب باید برای مقامات ایرانی درس عبرتی باشد.