شما هم با معضل نگهداري كودك در خانه، وقتي كه هم شما و هم همسرتان در سر كار هستيد مواجهيد؟ آيا دوست داريد بدانيد كه چيني‌ها اين مشكل را چگونه حل كرده‌اند؟ والدین چینی به‌منظور کمک به فرزندان، عروس‌ها و دامادهایشان در فعالیت‌های تحصیلی و شغلی، عهده‌دار نگهداری از نوه‌ها می‌شوند. بااین‌حال، تحولات ترکیب جمعیتی این کشور موانعی را بر سر این فرهنگ خانوادگی قرار می‌د‌هد و به نظر می‌رسد این توصیه در کشور چین توسط مادربزرگ‌ها جدی گرفته شده است، به طوری‌که زنان جوانی که به تازگی صاحب فرزند شده و در شغل خود احساس موفقیت و رضایت‌مندی کافی دارند، به دلیل نیاز مبرم شرکت‌های متبوع خود به نیروی کار مداوم مورد نیاز توسعه اقتصادی این کشور، ساعت‌های متمادی در محل کار مشغول به کار هستند و این درحالی است که همسران آنها نیز در شرایط مشابه به سر برده و درنهایت این والدین هریک از این دو هستند که نقش تربیتی اصلی نوه‌ها را پذیرا می‌شوند. آنچنان كه طبق یافته‌های پژوهشی جدید در آمریکا، کهنسالان آمریکایی که بخشی از وقت خود را صرف نگهداری و بازی با نوه خود می‌کنند، در مقایسه با سایر همسالان خود افسرده‌ترند؛ حکمی که درمورد کهنسالان چینی به هیچ‌وجه صدق نمی‌کند. براساس ديدگاه چيني‌ها، خانواده همچنان محوری اساسی در رشد هر انسان است و لذا فقدان والدین کودک نباید به معنای بی‌بهره ماندن کودک از خانواده و گذران وقت در کنار پرستار و معلم خصوصی شود. به اعتقاد چنین زنانی، فرهنگ و سنن چینی تنها از مسیر ارتباط خانوادگی می‌تواند به فرزندان انتقال یابد و این فرصتی است که نباید به دلیل اشتغال موفق والدین کودک، از بین برود.
در چین، ۵۱درصد پست‌های مدیریتی کلان در اختیار زنان است و نصف زنان میلیاردر خودساخته جهان را زنان چینی تشکیل می‌دهند و زنان در این کشور مسئول نیمی از درآمد خانوار هستند. این درحالی است که در ایالات متحده، زنان تنها ۲۰درصد شغل‌های مدیریتی کلان و تنها ۴درصد مشاغل فوق‌العاده و ویژه را در دست دارند. زنان آمریکایی با وجود این‌که از مردان تحصیلکرده‌ترند، بیشتر از مردان در مشاغل پاره‌وقت مشغول به کار هستند. ۵۴درصد زنان آمریکایی بزرگترین مشکل خود را هماهنگ کردن کار و مسئولیت‌های خانوادگی ذکر کرده‌اند، بسیاری از ۵میلیون زن بیکار آمریکایی دوست دارند شاغل باشند، اما هزینه‌های کمرشکن پرستار بچه در این کشور که بیشتر از هزینه یک‌سال یک دانشگاه سراسری است، مانع اشتغال چنین زنانی، صرف‌نظر از میزان تحصیلات آنها، است. به همین دلیل است که در سال ۲۰۱۲، ۱۴درصد از والدین شاغل آمریکایی کار خود را رها کرده و به مراقبت از فرزندان مبادرت کرده‌اند. طبق گزارش کمیسیون نظارت بر خانواده و جمعیت شانگهای، ۹۰درصد کودکان شانگهای توسط یک یا دو مادربزرگ خود نگهداری می‌شوند و نصف مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌های این شهر خدماتی برای نگهداری از نوه‌های خود ارایه می‌دهند. این میزان در شهر پکن ۷۰درصد و در گوانگژو ۵۰درصد است. سپردن کودکان به عضوی از خانواده به جای یک پرستار غریبه، عامل بازدهی بیشتر کاری افراد نیز محسوب می‌شود.
از علل چنین مسئولیت‌پذیری در مادربزرگ‌های چینی می‌توان به سن کم بازنشستگی (۶۰ سالگی برای مردان و سنین کمتر برای زنان)، و همچنین مدل فرهنگی خانواده‌محور جامعه چین اشاره کرد. مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌های آمریکایی برخلاف چینی‌ها نگهداری از نوه‌ها را تنها در مواقع بروز بحران، امری عادی می‌دانند. در این کشور، ۲۰درصد کودکانی که توسط مادربزرگ یا پدربزرگ نگهداری می‌شوند دچار اختلال در روابط با والدین خود شده و از ۳میلیون کودک آمریکایی که با مادربزرگ و پدربزرگ خود زندگی می‌کنند، ۷. ۷میلیون نفر کاملاً در امورات خود ازجمله امور مالی به آنها وابسته‌اند. همچنین، این کودکان بیش از سایر کودکان زیر خط فقر به سر می‌برند.
روش چینی چه مشکلاتی
برای فرزند خواهد داشت؟
همزیستی نوه با مادربزرگ در کشور چین خالی از اشکال هم نبوده است. برای مثال، والدین کودکان از این موضوع نگران هستند که روش‌های تربیتی والدینشان برای فرزندانشان خیلی قدیمی است؛ مادربزرگ‌ها مثل والدین کودک عادت به سخت‌گیری ندارند و لذا کودکان به قدر کافی مستقل تربیت نمی‌شوند؛ همچنین کودکانی که توسط مادربزرگ‌ها نگهداری می‌شوند، بیش از سایر کودکان مستعد چاقی هستند. دولت این کشور برای رفع این معضل خیلی سریع دست به کار شده و «مدارس مادربزرگ‌ها» را برای تعلیم چنین خانواده‌هایی راه‌اندازی کرده است. از سوی دیگر، این سبک پرورش فرزندان به‌دلیل مهاجرت و کثرت شهرنشینی، می‌تواند تهدیدی برای خانواده چینی محسوب شود: درحال حاضر، چین بیش از ۲۶۰میلیون کارگر مهاجر دارد که برای کار از مناطق روستایی عازم شهرهای بزرگ شده‌اند. ۶۰میلیون کودک توسط چنین والدینی در مناطق روستایی رها شده و مسئولیت آنها به مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها سپرده شده است. این وضع می‌تواند به معنای شکاف نسلی، از هم پاشیدن نهاد خانواده و مجهول ماندن سرپرست خانواده باشد. به علاوه، نتایج بررسی‌های متعدد نشان داده است که به‌دلیل کثرت فعالیت‌های شغلی زنان و مردان در کشور چین، وابستگی پدربزرگ و مادربزرگ‌ها برای زندگی مشترک با فرزندان می‌تواند در آینده نزدیک سبب بروز مشکلات برای فرزندانی شود که مایل یا قادر به ادامه این همزیستی نیستند و والدین خود را در شرایط مختلف ترک می‌کنند. این مطالعات به نهادهای دولتی برای تربیت نیروهای کارآمد برای نگهداری از کهنسالان و کودکان، براساس واقعیت‌های جمعیتی حال و آینده، هشدار می‌دهند.