| میترا حکیم‌شوشتری | فوق‌تخصص روانپزشکی کودکان|
وسایل رایانه‌ای و تلفن همراه رشد هیجانی و کلامی کودک را مختل می‌کند و باعث عقب‌ماندگی کودک می‌شود.
اوتیسم اختلالی تکاملی است که از سن تکلیف می‌تواند شروع شود. مبتلایان به اوتیسم در ارتباط و کلام مشکل دارند و علایق و بازی‌های آنها محدود است.
مبتلایان به اوتیسم علاوه بر این‌که درک کلامی ندارند از پیام‌های غیرکلامی مانند دست تکان دادن موقع خداحافظی نیز استفاده نمی‌کنند و این نشان می‌دهد که ارتباطشان با محیط مختل است، آنها معمولاً خارج از چارچوب حرف می‌زنند و با بیهوده‌گویی پاسخ‌هایی می‌دهند که به سوال ارتباطی ندارد.
مبتلایان کلام طرف مقابل را عیناً تکرار می‌کنند مثلاً چنانچه کسی از آنها بپرسد چطوری؟ می‌گویند چطوری.
مبتلایان به اوتیسم از نظر بازی‌ها و علایق محدود هستند آنها بازی‌های گروهی را دوست ندارند و بازی‌های خیالی که از 1.5 تا 2 سالگی شروع می‌شود را انجام نمی‌دهند. آنها از بازی‌های حرکتی مانند دویدن یا از تاب و سرسره استفاده کردن لذت می‌برند و این موجب می‌شود که والدین گاهی تصور کنند که فرزند آنها بازی را دوست دارد.
از سن 1.5 تا 2 سالگی کودک باید بازی‌های خلاقانه را که بدون حضور اشیاء صورت می‌گیرد، انجام دهد اما کودکان مبتلا به اوتیسم از انجام این بازی‌ها ناتوانند.
این کودکان گاهی به‌صورت چسبندگی به شیء خاصی علاقه نشان می‌دهند مثلاً اتوی خانه را با خود حمل می‌کنند و به وسیله آن آرامش می‌یابند. آنها همچنین علاقه زیادی به چرخیدن و تماشای اشیایی مانند پنکه و ماشین لباسشویی موقع کار کردن دارند.
صداهای یکنواخت و ریتمیک مانند موسیقی در مبتلایان علاقه زیادی ایجاد می‌کند و ممکن است این علاقه والدین را در مورد این‌که فرزندشان آرام و قابل کنترل است به اشتباه بیندازد. اما رفتار کودک نشانگر ناتوانی او در استفاده از محرک‌های محیطی است و این موجب می‌شود تا از رشد طبیعی عقب بماند. مبتلایان به اوتیسم تماس چشمی محدودی دارند، ممکن است در موارد خفیف‌تر تماس چشمی وجود داشته باشد اما روابط نزدیک با افراد برقرار نکنند، مبتلایان دوست صمیمی ندارند و نمی‌توانند وارد تعاملات مشترک با دیگران شوند، آنها معمولاً از بروز هیجان متقابل به دیگران ناتوانند و وقتی در جمعی قرار می‌گیرند و می‌خواهند با کسی دوست شوند از روش خودشان استفاده می‌کنند.
مثلاً ممکن است درباره علاقه خود به کرات آسمانی و سفینه‌ها مدت‌ها حرف بزنند و این مکالمه آن‌قدر ادامه یابد که فرد وقتی دوباره کودک را می‌بیند تمایل به برقراری ارتباط با او نداشته باشد.
مبتلایان به اوتیسم به واکنش‌های هیجانی و اجتماعی طرف مقابل توجه نمی‌کنند و چنانچه موقع صحبت‌کردن طرف مقابل این پا و آن پا کند یا خمیازه بکشد آنها متوجه بی‌حوصلگی او نمی‌شوند.
در گذشته تصور می‌شد که شیوع اوتیسم در کودکان نادر است اما امروز اشکال مختلفی از این اختلال شناخته شده است که می‌تواند خفیف یا شدید باشد، درحال حاضر تحقیقات نشان می‌دهد که از هر 80 کودک یک نفر دچار طیف اوتیسم است همچنین شیوع این اختلال در پسران بیشتر از دختران است. محدوده سنی مبتلایان براساس شدت اختلال تقسیم‌بندی می‌شود، اگر اختلال بسیار شدید و ناتوان‌کننده باشد از همان سنین خردسالی قابل تشخیص است.
برخی مبتلایان رفتارهای خودآزارگری مانند گازگرفتن و کندن موهای خودشان را نشان می‌دهند و شدت آن به گونه‌ای است که موجب بدشکلی و ناهنجاری در آنها می‌شود.
توارث و ژنتیک در ابتلا به اوتیسم بسیار مؤثر است. مبتلایان اغلب این اختلال را از بدو تولد همراه دارند اما گاهی به علت شدت کم ممکن است شناخته نشود.
محیط می‌تواند باعث رشد هیجانی و کلامی طبیعی کودک شود درحال حاضر که استفاده از وسایل رایانه‌ای، تلفن همراه و تبلت شایع است باید نسبت به رشد هیجانی و کلامی کودک نگران بود زیرا کودک در مقابل تصویری تکراری قرار می‌گیرد بدون این‌که با دیگران ارتباط عاطفی برقرار کند.
کودکانی که ساعت‌های زیادی در معرض استفاده از ابزار دیجیتال قرار می‌گیرند انگار از رشد عقب می‌مانند و وقتی این وسایل حذف می‌شود و مادر به کودک نزدیک شده و با او تماس چشمی و پوستی برقرار می‌کند مشکلات هیجانی و کلامی او نیز تغییر پیدا می‌کند.
نقش مادر در رشد هیجانی و کلامی کودک موثر است و او باید دنبال راهکاری باشد و به کودک اجازه ندهد در برابر محرکات تکراری که پیامدی جز اتلاف وقت ندارد، قرار گیرد.
کودکان از 3 ماهگی غان‌وغون می‌کنند، حدود یک سالگی چند کلمه ساده را می‌گویند و از 1.5 سالگی جملات ساده مانند بابا آمد را به زبان می‌آورند. وقتی این روند رشد دیده نمی‌شود باید نگران وجود اختلالی در کودک باشیم. 3سال اول تولد نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد کودک دارد.
همچنین کودک از 9 ماهگی باید با شنیدن اسم خود برگردد. کودکی که نسبت به شنیدن اسم خود واکنش نشان نمی‌دهد باید از منظر اختلالات شناختی و ارتباطی ارزیابی شود.
درمان مبتلایان به اوتیسم با توانبخشی به صورت کاردرمانی و گفتاردرمانی فشرده و بسته به شدت اختلال انجام می‌شود. همچنین با توجه به مشکلاتی که کودک دارد یکپارچه کردن سیستم‌های حسی و حرکتی نقش موثری در درمان مبتلایان به این اختلال دارد.