محمدرضا ممتازواحد روزنامه نگار
درخصوص اهانتهای اخیر به ساحت مقدس پیامبر اکرم، نکتهای نظرم را برانگیخت که در زمینه آثار موسیقی فراملی (در مقیاس جهانی) درخصوص حضرت محمد(ص)، تا به حال چند اثر شاخص داشتهایم؟! متاسفانه و در جواب این سوال باید اظهار داشت که جامعه موسیقی کشور نهتنها درخصوص آثار فراملی و برون از مرزهای جغرافیایی تعلل داشته است، حتی در حوزه آثار ملی نیز به شدت ضعیف عمل کرده است.
بیتردید شاخصترین اثر در این خصوص اثر «وحدت» است که توسط مرحوم فرهاد مهراد و به آهنگسازی اسفندیار منفردزاده اجرا شد. این اثر سروده سیاوش کسرایی است و در اوج انقلاب و کوران حوادث تلخ و شیرین آن ایام، چه زیبا و بجا افتاد. هوشمندی سه هنرمند مذکور و ساخت اثری بدین جاودانگی در آن دیالکتیک زمانی واقعاً ستایشبرانگیز است. قسمتی از این سروده زیبا را با هم میخوانیم.
«والاپیامدار! محمد(ص)// گفتی که یک دیار هرگز به ظلم و جور نمیماند/ برپا و استوار./ آنگاه،/ تمثیل وار کشیدی/ عبای وحدت،/ بر سر پاکان روزگار/ در تنگ پر تبرک آن نازنین عبا/ دیرینه، ای محمد (ص)/ جا هست بیش و کم/ آزاده را که تیغ کشیدست بر ستم»
مهمترین نکتهای که از محتوای این شعر برمیخیزد ظلم ستیزی اسلام است که مصداق بارز «الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم» است. این تعابیر و تفاسیر با لسان شعر و موسیقی چه زیبا خودنمایی میکند و چهبسا آثاری از این دست برای خارج از مرزهای ایران و در جهت تشریح و تبیین اسلام واقعی و زحمات و خدمات حضرت ختمی مرتبت، که بسیار موثر افتد. بهطور مثال حتی ترجمه و اجرای همین اثر به سایر زبانها البته به شکلی که به اصالت آن لطمهای نزند، میتواند اقدام قابل توجهی باشد.
ساخت آثاری فاخر با جاذبه نغمات و ملودیهای ماندگار؛ نکتهای شایان ذکر است و آن اینکه درخصوص اغلب آثار ساخته شده اخیر در مورد حضرت رسول، محتوا و کلام کارها اغلب خوب و قابل اعتناست ولی متاسفانه ملودیها یکنواخت و ملالآور است. بهطور نمونه قطعه یاد شده (وحدت) هم از مضمون عالی بهرهمند است و هم حایز ملودی جذاب و استواری است. ساخت قطعات چند زبانه مرسوم شده اخیر (فارسی و عربی و انگلیسی) و حتی بهرهگیری از ارکسترهای بزرگ؛ تا زمانی که تحریک و انگیزش شنوایی مخاطب را دربر نداشته باشد، بیهوده و بیثمر است. گاهی یک ساز به قدری شنونده را منقلب میسازد که یک سمفونی از این تاثیرگذاری و جاودانگی عاجز است، البته اظهارات فوق نهتنها درخصوص آثار مناسبتی، بلکه در مورد تمامی آثار تولیدی موسیقی باید موردنظر قرار گیرد.
امید است هنرمندان مطرح موسیقی کشور (حال در هر سبک و سیاقی) با تهیه و تولید آثار هنری فراملی در جهت نمایاندن چهره واقعی اسلام و حضرت محمد(ص) اقدام کنند تا هم نامسلمانان بیگانه بفهمند و توجیه شوند و هم مسلمانان داخلی بدانند که «موسیقی» در این گونه موارد، حربه مناسبی است.