شهروند| برخی شرکت‌های توزیع فیلم در سال‌های گذشته موفق به دریافت نمایندگی کمپانی‌های میجر یا اصلی‌هالیوود نظیر سونی پیکچرز شده بودند و از این طریق رایت گروهی از فیلم‌ها را در اختیار داشتند اما در سال‌های اخیر، رایت معدودی از فیلم‌ها از نمایندگی این کمپانی‌ها در خاورمیانه خریداری می‌شد و مابقی آثار بدون رایت در ایران مجوز توزیع را می‌گرفت. از مدتی پیش این روند متوقف شد و برخورداری از رایت فیلم، شرط صدور پروانه شد. اما حالا اعضای اتحادیه ویدیو رسانه با این تصمیم مخالف هستند، آنها می‌پرسند درحالی‌که کشور ایران هنوز پروتکل‌های قانون کپیرایت را امضا نکرده، چرا سازمان سینمایی آنها را مجبور به رعایت قانون کپیرایت می‌کند؟
«میجر» به برخی از آثار سینمایی اصلی (اورجینال) و دست اول کشورهای به‌طور خاص اروپایی و آمریکایی اطلاق می‌شود که توسط برخی شرکت‌های خارجی واسطه، از کمپانی‌های مربوطه خریداری شده و در اختیار شرکت‌ها و موسسات ویدیو رسانه در داخل کشور که عضو قانونی اتحادیه کپیرایت در دنیا نیستند قرار می‌گیرد.
حمیدرضا نوروزی، رئیس اتحادیه ویدیو رسانه به «شهروند» می‌گوید: « ما هم از نظر قانونی و هم شرعی منعی برای نخریدن کپیرایت فیلم‌های خارجی نداریم.» او معتقد است تصمیمی که سازمان سینمایی براساس آیین‌نامه‌ای که 22سال پیش نوشته شده گرفته است، عوارضی دارد: « درحال حاضر شرکت‌های ویدیو رسانه تنها 4درصد از بازار نمایش‌خانگی را دست دارند و 96درصد محصولات سینمایی به صورت غیرقانونی و بدون مجوز در بازار عرضه می‌شوند. بنابراین زمانی که آثار سینمایی از مجرای درست و قانونی به دست مردم نمی‌رسد، شبکه‌های قاچاق دست به کار شده و آن را بدون ممیز و سانسورهای لازم به دست مخاطبانشان می‌رسانند.» نوروزی تأکید می‌کند که شخصا با رعایت قانون کپیرایت مخالفتی ندارد؛ اما برایش سوال است چرا زمانی که در حوزه کتاب، نرم‌افزار، موسیقی و دیگر حوزه‌های فرهنگی و معنوی قانون کپی رایت اجرا نمی‌شود آنها مجبور هستند این قانون را رعایت کنند:«به نظر من مدیران نمایش‌خانگی در سازمان سینمایی تجربه زیادی در این زمینه ندارند و درحال حاضر بدترین روش را در پیش گرفتهاند. تا جایی که من به خاطر دارم وزیر ارشاد در گفت‌وگویی که در تیرماه منتشر شد، اعلام کرد که هنوز درباره قانون کپیرایت به جمع‌بندی خاصی نرسیده‌ایم.» او در پاسخ به این سوال که آیا خرید کپیرایت فیلم‌های خارجی به حضور هنرمندان ما که در سال‌های اخیر در جشنواره‌های معتبر خارجی فعال‌تر شده‌اند و علاقمند هستند آثارشان در بازارهای جهانی هم به اکران دربیاید، کمکی نمی‌کند؟ می‌گوید: «اصلا
این طور نیست. حتی اگر ما این قانون را رعایت کنیم، از آنجایی که هنوز پروتکل‌های قانون کپیرایت را امضا نکرده‌ایم، نمی‌توانیم از حقوق هنرمندانمان در خارج از کشور حمایت کنیم.» او معتقد است خریدن یا نخریدن کپی رایت فیلم‌های خارجی درحال حاضر تاثیر زیادی در بهبود جایگاه هنرمندان ما در خارج از کشور ندارد. نوروزی تأکید دارد که حوزه کشور ایران برای کمپانی‌های بزرگ خارجی اهمیت چندانی ندارد. چون بسیاری از این شرکت‌ها با این شرط فیلم‌هایشان را به پخش‌کنندگان حوزه خاورمیانه می‌فروشند که به هیچ‌وجه این فیلم‌ها به کشور ایران فروخته نشود. اظهارات رئیس اتحادیه ویدیو رسانه درحالی است که به تازگی فیلم«گرگ وال استریت» تازه‌ترین ساخته مارتین اسکورسیزی با کسب مجوز و خرید کپی رایت وارد شبکه نماش‌خانگی ایران شده است.
در واقع کمپانی‌های اصلی یا میجر در هالیوود اقدامات تازه‌ای را برای گسترش بازار فروششان در خاورمیانه در دستور کار قرار داده‌اند که یکی از نمودهای عینی‌اش در کشورمان با فیلم«گرگ وال استریت»
نمایان شد. فیلم‌های‌هالیوودی معمولاً با استانداردهایی ساخته می‌شوند که برای نمایش در کشورهای اسلامی و به‌طور خاص برای اکران در کشورهای خاورمیانه، نیازمند اصلاحاتی هستند و این ممیزی گاهی آنچنان سنگین می‌شود که اساساً به کلیت فیلم لطمه می‌زند و به همین دلیل برخی از فیلم‌های آمریکایی و گروهی از فیلم‌های اروپایی هیچ‌گاه در بازار رسمی و شبکه‌های تلویزیونی و سینماهای برخی از کشورهای خاورمیانه امکان نمایش نمی‌یابند.
در ایران علاوه بر این ملاحظات، برخورداری از رایت فیلم نیز جزو شروط نمایش فیلم محسوب می‌شود و درواقع تنها فیلم آمریکایی یا اروپایی، پروانه نمایش در سینماتک‌ها یا پخش در شبکه خانگی را دریافت می‌کند که مجموعه داخلی موفق به خرید رایت این فیلم در ایران شده باشد، هرچند در دوره پیشین در اقدامی برخلاف قوانین، گروهی از فیلم‌ها بدون خرید رایت، پروانه توزیع در شبکه خانگی را دریافت کردند که تبعات فراوانی در بلندمدت می‌تواند در پی داشته باشد.
در این میان با وجود مشکلاتی که در حوزه تبادلات بین‌المللی اقتصاد پیش آمده، خرید رایت فیلم‌ها از نمایندگی خاورمیانه کمپانی‌های میجر استمرار دارد و در همین راستا فیلم «گرگ وال استریت» نیز از کمپانی پخش و توزیع فیلم ایگل که گروهی از کمپانی‌های اصلی را در خاورمیانه و آفریقا نمایندگی می‌کند، خریداری شده است؛ اتفاقی که به نظر عجیب می‌آید، چراکه این فیلم آنچنان باید برای نمایش در کشورمان سانسور شود که دیگر چیزی از فیلم باقی نمی‌ماند و درک داستان فیلم نیز برای مخاطب ناممکن می‌شود اما ظاهراً روش تازه کمپانی‌های هالیوودی این امر را ممکن کرده است!
فیلم «گرگ وال استریت / The Wolf of Wall Street» زندگینامه‌ای بر پایه زندگی جردن بلفورت دلال سهام نیویورکی که مارتین اسکورسیزی براساس فیلمنامه‌ای از ترنس وینتر ساخته و لئوناردو دی‌کاپریو در پنجمین همکاری‌اش با اسکورسیزی، در نقش بلفورت در کنار جونا هیل، ژان دوژاردن، راب رینر، کایل چندلر و متیو مک کانهی، باز متفاوتی ارایه کرده اما در مجموعه بواسطه صحنه‌های متعدد غیراخلاقی که این فیلم دارد و همچنین حدود چندصد کلمه توهین‌آمیزی که در این فیلم به کار رفته، نیازمند سانسور بسیار سنگینی است و چیزی از فیلم باقی نمی‌ماند.
با این حال کمپانی‌های‌هالیوودی که تاکنون از عدم پخش گروهی از فیلم‌هایشان در کشورهای اسلامی و دارای پروتکل‌های اخلاقی ضرر مالی
قابل توجهی کرده‌اند، رویکرد تازه‌ای در پیش گرفتهاند که برای «گرگ وال استریت» نمایان شد و آن هم ارایه یک نسخه خاورمیانه‌ای از این فیلم است که فاقد سکانس‌های غیراخلاقی - چه به لحاظ اخلاقی و چه به لحاظ دیالوگ‌ها - است و ظاهراً با توجه به آن‌که کمپانی‌های مادر، نسخه اصلی و قابل ویرایش را در اختیار دارند، اثر جامپ کات یا برش برشی در نسخه‌ای که در ایران نیز عرضه شده، دیده نمی‌شود و اگر شخصی نسخه اصلی را ندیده باشد، متوجه
کوتاه شدن بیش از 40 دقیقه‌ای این فیلم نخواهد شد.
مطابق با پیگیری‌های تابناک، نسخه‌ای که در ایران عرضه شده، آنچنان از نظر استانداردهای اخلاقی با نسخه اصلی 179 دقیقه‌ای تفاوت داشته که سکانس خاصی برای سانسور وجود نداشته و درواقع کمپانی‌های‌هالیوودی در شرایط کنونی حاضر شده‌اند مطابق با پروتکل‌های مشتری‌های منطقه‌ای‌شان، نسخه‌های متفاوتی را عرضه کنند تا از گردش مالی سینمای هر کشور سهمی داشته باشند؛ رویکردی که در گذشته دور چندان مشهود نبود اما ظاهراً منفعت اقتصادی، هر انعطافی را در پی دارد!